Τα αγκάθια για τις συνενώσεις

Θέμα χρόνου είναι η λήψη από την κυβέρνηση των τελικών αποφάσεων για την πρόταση που θα υποβάλει προς τη Βουλή για τις συνενώσεις δήμων και κοινοτήτων, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης στην τοπική αυτοδιοίκηση. Όμως, η πίεση που ασκεί ο χρόνος δεν βοηθά στο κλείσιμο των ανοικτών θεμάτων που υπάρχουν σε όλες τις επαρχίες, αφού όσο πλησιάζει η μέρα των αποφάσεων, τόσο αυξάνονται οι πιέσεις και οι παρεμβάσεις από τοπικές κοινωνίες, αλλά και πολιτικά κόμματα, εναντίον των επικρατέστερων σεναρίων του Υπουργείου Εσωτερικών. Τόσο οι αρμόδιοι τεχνοκράτες του υπουργείου, όσο και προσωπικά ο υπουργός Κωνσταντίνος Πετρίδης δέχονται τρομερές και αλληλοσυγκρουόμενες πιέσεις το τελευταίο διάστημα για να διαφοροποιήσουν τον προσανατολισμό που σε κάποια φάση φάνηκε ότι επιλέγουν: Δηλαδή, τη δημιουργία τεσσάρων πολύ μεγάλων, για τα ισχύοντα στην Κύπρο, μητροπολιτικών δήμων στις τέσσερις ελεύθερες πόλεις, ενός πολύ μεγάλου -αλλά και με πολλές ανομοιομορφίες- δήμου στην ελεύθερη Αμμόχωστο, περίπου 6 σχετικά μεγάλων περιαστικών δήμων και άλλων 3 μικρών -απομονωμένων- δήμων (Πόλη Χρυσοχούς, Λεύκαρα, Αθηένου), που εκ των πραγμάτων -λόγω κυρίως γεωγραφικών περιορισμών- δεν μπορούν να αποκτήσουν την κρίσιμη και επιθυμητή πληθυσμιακή μάζα που θα τους καθιστούσε εξίσου ισχυρούς και βιώσιμους με τους υπόλοιπους δήμους.

Δύο ταχύτητες;

Οι πληροφορίες του «Πολίτη» αναφέρουν ότι τα μαθηματικά και η γεωγραφία, σε κάποιες δε περιπτώσεις και η στενοκεφαλιά τοπικών παραγόντων και κομματικών ηγεσιών, ενδεχομένως να επιβάλουν τελικά τη δημιουργία δήμων δύο ταχυτήτων, ακόμα και σε περιπτώσεις που αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί με κάποιες συνενώσεις. Διότι μπορεί οι πιέσεις να πιάσουν εν τέλει τόπο και να δούμε τη διατήρηση ή τη δημιουργία μικρών και μικρομεσαίων δήμων, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να επιβάλει στο Υπουργείο Εσωτερικών και τους συμβούλους του να αποδεχθούν ότι μικροί δήμοι μπορούν να αναλάβουν τις αυξημένες αρμοδιότητες που επιφυλάσσει το νομοσχέδιο στους μεγάλους δήμους. Ιδιαίτερα η εξουσία της έκδοσης πολεοδομικών αδειών προκύπτει ότι θα δοθεί μόνο στους δήμους που οι τεχνοκράτες και οι σύμβουλοι του ΥΠΕΣ κρίνουν ότι θα διαθέτουν, μετά τις συνενώσεις, την αναγκαία πληθυσμιακή μάζα και ικανά έσοδα για τις αναγκαίες υποδομές στήριξης των εν λόγω αρμοδιοτήτων.

Ώς ένα σημείο

Και μπορεί κάποια κομματικά στελέχη και τοπικοί παράγοντες να παίρνουν ανάσες με τη σκέψη πως ό,τι και αν αποφασίσει η κυβέρνηση υπάρχει η Βουλή που με τις κατάλληλες πιέσεις (και… πουρούδες!) μπορεί να ανακατέψει ξανά την τράπουλα και να «δώσει» άλλους δήμους από αυτούς που προκρίνει η εκτελεστική εξουσία, ωστόσο η κυβέρνηση φροντίζει τις τελευταίες μέρες να στέλνει διακριτικά το μήνυμα ότι ο σχεδιασμός της μεταρρύθμισης στηρίζεται σε πολύ συγκεκριμένους πυλώνες, συμφωνημένους με την Ένωση Δήμων, που με τη σειρά τους δημιουργούν μια ισορροπία που δεν μπορεί να αντέξει κλυδωνισμούς από μικροκομματικές σκοπιμότητες. Εν ολίγοις, η κυβέρνηση στέλνει το μήνυμα ότι το περιθώριο αλλαγών, ιδιαίτερα στο θέμα των συνενώσεων, δεν είναι ανεξάντλητο, και ότι σε περίπτωση που τα κόμματα μειώσουν σοβαρά τις πληθυσμιακές μάζες των νέων δήμων για να ικανοποιήσουν τοπικά συμφέροντα, η κυβέρνηση δεν θα διστάσει να εξετάσει ακόμα και το ενδεχόμενο αναπομπής μιας μη ικανοποιητικής απόφασης της Βουλής, επικαλούμενη συνταγματική πρόνοια που σχετίζεται άμεσα με την επιβάρυνση, από το Κοινοβούλιο, του κρατικού προϋπολογισμού.

Από την άλλη, η κυβέρνηση το έχει χωνέψει πως όποια απόφαση κι αν πάρει δεν πρόκειται να ικανοποιήσει όλους. Και κατ’ επέκταση ξέρει -και το διαμήνυσε και προς την ηγεσία ΔΗΣΥ- πως ούτε οι «ημέτεροι» μπορούν να ικανοποιηθούν στο σύνολό τους, όσο επίμονες κι αν είναι οι πιέσεις που ασκούν, είτε αυτοπροσώπως είτε διά κομματικών εκπροσώπων…

Μόνο η ανατολική Λεμεσός

Οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί για κανέναν νέο δήμο. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις έχουν σχεδόν εξαντληθεί τα περιθώρια εκπλήξεων. Ίσως ο μοναδικός δήμος που μπορεί να θεωρηθεί… συμπληρωμένος και αδιαπραγμάτευτος είναι αυτός στην ανατολική Λεμεσό, με τη συνένωση των δήμων Γερμασόγειας και Αγίου Αθανασίου και των κοινοτήτων Αγίου Τύχωνα, Μουτταγιάκας, Φοινικαριών, Ακρούντας και Αρμενοχωρίου. Πληροφορούμαστε ότι ασκούνται πιέσεις, κυρίως μέσω του ΔΗΣΥ, για να παραμείνει κοινότητα ο πλούσιος Άγιος Τύχωνας, αλλά κάτι τέτοιο αντιλαμβανόμαστε ότι θα προκαλέσει πολλές αντιδράσεις, και μάλλον δεν συζητείται σοβαρά.

Τα Πολεμίδια

Ένα από τα πιο σουβλερά αγκάθια των συνενώσεων είναι τα Πολεμίδια. Η τεχνοοικονομική μελέτη του ΥΠΕΣ προκρίνει τη συνένωση των Πολεμιδιών με τον Δήμο Λεμεσού, ώστε μαζί με τον Δήμο Μέσα Γειτονιάς να συσταθεί ένας πραγματικά μεγάλος μητροπολιτικός δήμος, με εξοικονομήσεις πολλών εκατομμυρίων. Αυτό ευνοούν και οι υπηρεσιακοί του υπουργείου. Διαφωνούν όμως ο σχετικά μεγάλος σε πληθυσμό και έκταση Δήμος Κάτω Πολεμιδιών και… το ΑΚΕΛ, που θέλουν συνένωση τού εν λόγω δήμου μόνο με την κοινότητα Πάνω Λευκάρων, ενώ κάποιοι προσθέτουν στο παζλ και την Παλόδεια. Δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να γίνει τελικά… το θέλημα του ΑΚΕΛ, αφού βολεύει και την ικανοποίηση του αιτήματος του Δήμου Ύψωνα, που δεν θέλει έναν μεγάλο… στα πόδια του (Πολεμίδια) και προτιμά συνενώσεις με τις κοινότητες Ασώματου, Ερήμης, Τραχωνίου, Καντού, Ακρωτηρίου, Τσερκέζ Τσιφλίκ και Κολοσσίου. Κάποιες από τις κοινότητες συναινούν, κάποιες δεν πήραν απόφαση ακόμα. Το Τσερκέζ Τσιφλίκ το διεκδικεί και η Λεμεσός.

Γεροσκήπου, Αραδίππου... και λοιπά

Η Γεροσκήπου είναι ένας μικρός δήμος, ενωμένος με την Πάφο, και λογικά κανέναν δεν έπρεπε να εκπλήξει η πρόθεση του ΥΠΕΣ να την ενώσει με τον Δήμο Πάφου, ώστε και μεγαλύτερη πληθυσμιακή μάζα να δημιουργηθεί και ενιαίο παραλιακό μέτωπο, με κοινό σχεδιασμό. Η ίδια η Γεροσκήπου όμως είναι στο πόδι για να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο, ενώ πολύ έντονες είναι οι πιέσεις από κομματικές ηγεσίες για να διατηρηθεί ο Δήμος Γεροσκήπου, ίσως με συνενώσεις με 2-3 κοινότητες ανατολικά. Γι’ αυτό, ας μην προκαλέσει έκπληξη η διαπίστωση ότι η Γεροσκήπου είναι από τα μεγαλύτερα αγκάθια του ΥΠΕΣ και διατηρεί πιθανότητες να κάνει… το δικό της, ίσως όμως με απώλειες ως προς τις αρμοδιότητες που θα αναλάβει ο νέος δήμος.

• Πολύ μεγάλο αγκάθι είναι και ο Δήμος Αραδίππου. Ένας σχετικά μεγάλος και αναπτυσσόμενος δήμος, με δήμαρχο που έχει ισχυρές άκρες με την ηγεσία του ΔΗΣΥ και την κυβέρνηση, και οι πληροφορίες τον θέλουν να επιθυμεί συνένωση με τα παραλιακά Λιβάδια, παρά με την Αθηένου, όπως προβλέπει η μελέτη του ΥΠΕΣ. Θα υπάρξουν πολλά επεισόδια μέχρι να ξεκαθαρίσει αυτή η πτυχή, καθώς στο υπουργείο προτιμούν συνένωση της Αραδίππου με τη Λάρνακα και τα Λιβάδια (μάλλον και με Δρομολοξιά-Μενεού), ώστε να δημιουργηθεί ένας πολύ μεγάλος μητροπολιτικός δήμος. Σύμμαχος της Αραδίππου θα μπορούσε να αποδειχθεί εν μέρει ο δήμαρχος Λάρνακας Α. Βύρας, που δεν ευνοεί συνένωση με Αραδίππου, αλλά δεν πρόκειται να δεχθεί χωρίς σκληρή μάχη συνένωση των Λιβαδιών με την Αραδίππου αντί με τη Λάρνακα. Η πλειοψηφία της κοινωνίας στα Λιβάδια ευννοεί συνένωση με Λάρνακα.


• Αυξημένες είναι οι πιθανότητες να… καταφέρει η Αθηένου να αποφύγει τη συνένωση με Αραδίππου, χωρίς τίποτε να είναι οριστικό. «Παίζει» όμως και συνένωσή της με το Αβδελλερό, ίσως και με τους Τρούλλους, χωρίς τίποτε να είναι βέβαιο, ακόμα και η συνένωση με την Αραδίππου


• Στην ελεύθερη Αμμόχωστο, η κίνηση ματ της Αγίας Νάπας για συνένωση με Σωτήρα και Λιοπέτρι φαίνεται να καθορίζει τις αποφάσεις και να απομακρύνει το σενάριο για έναν δήμο σε όλη την περιοχή. Είναι όντως πιο πιθανό το σενάριο για δύο δήμους πλέον στην ελεύθερη Αμμόχωστο. Απομακρύνθηκε και το σενάριο τρίτου -αγροτικού- δήμου με τις κοινότητες Φρενάρους, Αχερίτου, Αυγόρου και Άχνας.


• Το Δάλι, με τις αποφάσεις πέντε κοινοτήτων (εκκρεμεί το ναι ή το όχι της Αγίας Βαρβάρας) φαίνεται να κερδίζει τη διατήρησή του ως δήμος. Προφανώς ευνοεί κάτι τέτοιο και το ΑΚΕΛ!


• Η δημιουργία ενός «υπερδήμου» στη Λευκωσία, με ένταξη και του Στροβόλου στον δήμο της πρωτεύουσας, παραμένει ανοικτό -και πιθανότερο- ενδεχόμενο. «Παίζει» όμως ακόμα και το σενάριο συνένωσης του Στροβόλου με τη Λακατάμια και το Τσέρι.


• Έντονες είναι οι αντιδράσεις και στην Πέγεια, που θέλει να μείνει αυτόνομη, ενώ οι γύρω κοινότητες ευνοούν τη μεταξύ τους συνένωση και τη δημιουργία νέου, ξεχωριστού, δήμου.


• Η Πόλη Χρυσοχούς δεν έχει άλλη επιλογή παρά τη συνένωση με γειτονικές κοινότητες. Παραμένει όμως ερωτηματικό αν θα μετατραπεί και ως πολεοδομική αρχή.