Επικεφαλής ΥΚΕ στον «Π»: Η κοινωνική πολιτική βαραίνει πολλούς

Η πρόθεση για να γίνει η συνέντευξη αρχικά αφορούσε την ανάληψη των καθηκόντων της ως επικεφαλής των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ευημερίας και της πρόκλησης να φέρει εις πέρας το όραμα του υπουργείου (για άλλη μια φορά) για εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών. Η τραγική κατάληξη ωστόσο του 14χρονου μαθητή και οι συνθήκες στις οποίες έγινε γνωστό ότι διαβιούσε ανέβαλαν για λίγο τη συνέντευξη, με τις ΥΚΕ να κάθονται στο σκαμνί και να βρίσκονται τώρα, μαζί με άλλες βεβαίως υπηρεσίες από διαφορετικά υπουργεία, υπό έρευνα από το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως.

Η κ. Μαρία Κυρατζή, η οποία διετέλεσε λειτουργός πρώτης γραμμής των ΥΚΕ, βρέθηκε και η ίδια στη θέση να κτυπά πόρτες με άγνωστο το τι την περιμένει, «δεν πας σε σουπερμάρκετ. Δεν ξέρεις τι θα βρεις. Ξέρεις τι σημαίνει να κλειδώνει ο άλλος την πόρτα και να σου λέει δεν θα βγεις αν δεν γίνει το δικό μου; Ξέρεις τι σημαίνει μάνα να σπάζει πράγματα όταν της εξηγείς γιατί πρέπει να της πάρεις το παιδί;». Έχει συνεπώς επίγνωση των προβλημάτων σε όλες τις βαθμίδες και τα επίπεδα των ΥΚΕ, τι και πώς πρέπει να αλλάξει. Βλέπει ωστόσο και βιώνει πόσα άλλα γίνονται αλλά δεν βγαίνουν προς τα έξω, διότι οι καλές ειδήσεις δεν πουλούν. Έχει επίσης άποψη και για τον ρόλο άλλων αρμόδιων υπηρεσιών που ωστόσο δεν ανταποκρίνονται με τον τρόπο και στον χρόνο που απαιτείται. «Οι ΥΚΕ είναι υπόχρεες να μεριμνήσουν άμεσα για όλους τους ευάλωτους. Είναι όρος της αποστολής μας. Πρέπει να βρούμε λύση για κάθε πρόβλημα. Και το κάναμε με τα πρώτα ασυνόδευτα που έφτασαν στην Κύπρο δημιουργώντας στέγη σε μία βδομάδα. Αλλά είναι εύκολο κάποιος να εξαγγέλλει δομές από άλλο πόστο. Εγώ σήμερα θέλω και έχω υποχρέωση να φροντίσω, όχι αύριο, όχι να εξετάσουμε σε ραντεβού μετά από τρεις μήνες», λέει χαρακτηριστικά.

Η εύκολη λύση

Στη σημερινή συνέντευξη που παραχωρεί στον «Π» η Μαρία Κυρατζή παραδέχεται πολλά κακώς κείμενα, εξηγεί ωστόσο ότι το πρόβλημα είναι συστημικό. Δεν αφορά τους 170 λειτουργούς των ΥΚΕ παγκύπρια και μόνο αν κάνουν ή όχι καλά τη δουλειά τους. Αν τους αρκούν οι ώρες, αν έχουν ψυχικά αποθέματα… «Και αύριο αν απολυθούμε όλοι οι εργαζόμενοι στις ΥΚΕ και προσληφθούν άλλοι η κατάσταση δεν θα αλλάξει», μας εξηγεί. Διότι δεν είναι μόνο ο λειτουργός ο οποίος πλέον εργάζεται με πεσμένο το ηθικό αφού κάθε βράδυ οι υπηρεσίες του είναι στις ειδήσεις. «Έχουν δεν έχουν ευθύνη. Διότι όπως και η Αστυνομία δεν μπορεί να αποτρέψει μια δολοφονία εν βρασμώ ψυχής, έτσι και οι ΥΚΕ δεν θα μπορούσαν για παράδειγμα να γνωρίζουν τι ώθησε μια μάνα, σε οικογένεια που ποτέ δεν απασχόλησε καμία υπηρεσία, να δολοφονήσει το παιδί της. Ξέρετε το κοινωνικό πρόβλημα δεν θα σου στείλει ενημέρωση έναν μήνα πριν πώς θα εξελιχθεί. Ωστόσο, τα ΜΜΕ στις ΥΚΕ θα αποταθούν. Αυτές θα ψέξουν. Η εύκολη λύση;» διερωτάται.

Έχουν το θάρρος;

Ίσως γιατί οι ίδιες οι ΥΚΕ το επέτρεψαν τα τελευταία χρόνια με περιπτώσεις που πράγματι έβγαζαν μάτι, ίσως και γιατί εμείς στα ΜΜΕ δεν γνωρίζουμε τον ουσιαστικό ρόλο που έχουν ή οφείλουν να έχουν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι, τμήματα της Αστυνομίας σε κοινωνικά ζητήματα, ναι, η ΥΚΕ είναι η βιτρίνα του υποτιθέμενου κράτους προνοίας. Ο σάκος του μποξ. Έχουν όμως το θάρρος οι ΥΚΕ να ψέξουν τις άλλες κρατικές υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτώνται για να γίνει σωστά η δουλειά τους (π.χ. Υπουργείο Παιδείας, Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας Παιδιών κι Εφήβων) που κωλυσιεργούν και δεν εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους προς τους εξυπηρετούμενους των ΥΚΕ; Ή μήπως δεν το πράττουν γιατί οι κρατικές υπηρεσίες αλληλοπροστατεύονται –με τον νόμο της σιωπής– από τα σοβαρά λάθη που κάνουν;

«Είναι γεγονός ότι οι ΥΚΕ είναι οι υπηρεσίες που είναι άμεσα ορατές σε πολλά θέματα και αυτό συνέβαλε στην κατάδειξή τους ως υπεύθυνες σε πολλές περιπτώσεις. Ακριβώς στη βάση της σφαιρικής κάλυψης αναγκών του πολίτη, η ευθύνη και η υποχρέωση και των άλλων υπηρεσιών είναι πλέον επιτακτικές και ορατές, σε ρυθμούς που απαιτεί το κοινωνικό πρόβλημα. Σε αυτήν τη βάση έχουν κινηθεί και οι ενέργειες σε περιπτώσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας τελευταία. Στόχος δεν είναι η αλληλοκατηγορία των υπηρεσιών καθότι αυτό θα κλονίσει το αίσθημα ασφάλειας των ευάλωτων συνανθρώπων μας, αλλά η προώθηση συνεργασιών που θα προάγουν την πολυθεματικότητα και θα οδηγήσουν την κάθε υπηρεσία στη δική της ανάπτυξη», σημειώνει επί τούτου η κ. Κυρατζή.

Ο Μανωλιός τα ρούχα αλλιώς;

Τι είναι ωστόσο αυτό που θα δώσει ώθηση στις ΥΚΕ να αναλάβουν τον ρόλο που αρμόζει και αυτός να επιτελείται με επιτυχία; Διότι κάθε πέντε χρόνια περίπου γίνονται αλλαγές εντός των ΥΚΕ, αλλά όπως φαίνεται η ρίζα των προβλημάτων δεν αντιμετωπίζεται. Μήπως θα έχουμε άλλη μια «ριζική αναδιάρθρωση» πενταετίας, όσο δηλαδή θα διαρκέσει η συγχρηματοδότηση από την ΕΕ; Γιατί αυτό το κράτος δεν επενδύει ουσιαστικά στην πρόνοια;

«Στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η επένδυση δεν είναι στην 5ετία. Στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησης δράσεις που απαιτούν συνέχεια μπορούν να προωθηθούν ανάλογα. Ταυτόχρονα, οι συνέργειες με κοινωνικούς εταίρους, η σύναψη πρωτοκόλλων, η στήριξη και η επιμέρους εκπαίδευση των λειτουργών, η πολυθεματική αντιμετώπιση των περιπτώσεων, η προώθηση ενεργειών για εξασφάλιση θέσεων στις ΥΚΕ, η αξιολόγηση των προγραμμάτων, ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών κ.ά. αποτελούν επενδύσεις που θα δημιουργήσουν τις βάσεις για την αλλαγή κουλτούρας, πρακτικής και παράδοσης υπηρεσιών. Ο στόχος για προσβάσιμες, προσιτές, φιλικές, εξατομικευμένες κοινωνικές υπηρεσίες για ολιστική στήριξη του ατόμου και της οικογένειας, με ανθρωποκεντρικό, πολυθεματικό και αποτελεσματικό τρόπο δεν είναι μόνο το όραμα αλλά η πυξίδα της συνέχειας, που σίγουρα δεν θα είναι εύκολη αλλά απαιτείται για τον άνθρωπο, αυτόν που οι ΥΚΕ τάχθηκαν να υπηρετήσουν», τονίζει η διευθύντρια των ΥΚΕ.

Ποιο το αύριο για τις υπηρεσίες;

Προσβάσιμες, προσιτές, φιλικές, εξατομικευμένες κοινωνικές υπηρεσίες για ολιστική στήριξη του ατόμου και της οικογένειας, με ανθρωποκεντρικό, πολυθεματικό και αποτελεσματικό τρόπο. Αυτό είναι το όραμα του Υπ. Εργασίας και της διεύθυνσης των ΥΚΕ, σύμφωνα με το σχέδιο αναδιάρθρωσης. Συνεπώς, να θεωρήσουμε δεδομένο ότι σήμερα δεν είναι τίποτα από τα πιο πάνω οι ΥΚΕ;

«Οι ΥΚΕ από τη δημιουργία τους το 1952, με έναν μικρό πυρήνα πέντε κηδεμονευτικών λειτουργών και τη μετέπειτα επέκτασή τους σε άλλους τομείς εργασιών έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Έχοντας αναφέρει αυτό και συνεκτιμώντας τη μετεξέλιξη των κοινωνικών προβλημάτων σε μια κατάσταση που τα έχει καταστήσει πολυσύνθετα, σοβαρά και επείγοντα, οι αρμοδιότητες των ΥΚΕ έχουν αυξηθεί, ενώ ταυτόχρονα η παρέμβαση απαιτείται να είναι πολλαπλή, άμεση και στοχευμένη. Επίσης, διαχρονικά, ανατίθεντο στις ΥΚΕ αρμοδιότητες που δεν τους ανήκαν ελλείψει άλλων δομών και λόγω μιας παρεξηγημένης αντίληψης του ρόλου τους, που αποτελούν μόνο έναν από τους φορείς κοινωνικής πολιτικής του κράτους. Με τις δυνατότητες, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στην πορεία των χρόνων, σε κάποιες περιπτώσεις εξυπηρετούμενων προέκυψαν ζητήματα που απαίτησαν περαιτέρω πολυθεματική αντιμετώπιση ενώ επηρέασαν την αμεσότητα της παρέμβασης. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι υπηρεσίες χειρίζονται συναισθηματικά δύσκολα και ευαίσθητα ζητήματα, τα οποία αγγίζουν τον καθένα και ίσως κλονίζουν το αίσθημα ασφάλειας σε περίπτωση που κάποιος περιέλθει στην ανάγκη των υπηρεσιών και ότι για χρόνια υπήρχε μια εσωστρέφεια ως προς την προβολή του έργου τους, αυτά διαχρονικά επιβάρυναν την εικόνα των υπηρεσιών. Ο στόχος της εξυπηρέτησης του πολίτη παρότι ήταν κύρια επιδίωξη επιβαρύνθηκε από πολλά ζητήματα (αύξηση αρμοδιοτήτων, μείωση εκπαίδευσης και στήριξης του προσωπικού, υποστελέχωση κ.ά.). Στο επικαιροποιημένο πλαίσιο εκσυγχρονισμού της αναδιάρθρωσης παρουσιάζονται συγκεκριμένοι πυλώνες που εμπλουτίζονται και ενδυναμώνονται με συγκεκριμένες δράσεις, αποτελώντας τις σταθερές στη συν τω χρόνω υλοποίησή του. Να σημειωθεί ότι όλες οι αρχές που διέπουν το όραμα της αναδιάρθρωσης των ΥΚΕ εμπεριέχονται και στις αρχές και στη δεοντολογία που διέπει τους επαγγελματίες ως λειτουργούς των υπηρεσιών», καταλήγει η κ. Κυρατζή.

Τι πήγε λάθος; Πού χάθηκε η μπάλα;

Είναι κοινά παραδεκτό πως οι ΥΚΕ βρίσκονται σε ένα τέλμα και το μόνο που καταφέρνουν είναι να τρέχουν πίσω από τα γεγονότα. Είναι πεποίθηση της διευθύντριας των ΥΚΕ Μαρίας Κυρατζή πως –όσα αναφέρει στη συνέντευξή της, που αποδεικνύονται σχεδόν καθημερινά αφού προβάλλονται στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ζητήματα που εμπλέκουν τις ΥΚΕ– «δημιουργούνται συνθήκες δύσκολες και επιτακτικές κάτω από τις οποίες επιτελείται η όλη εργασία. Το γεγονός ότι οι ΥΚΕ, παρά τη δική τους επιβάρυνση, δεν θα προβάλουν δημόσια περιπτώσεις που έχουν καθημερινά και θετική έκβαση, αφήνει περιθώρια εντυπώσεων ότι μόνο ατελέσφορες καταλήξεις υπάρχουν, που σε καμία περίπτωση δεν είναι η πραγματικότητα. Τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανάπτυξης προγραμμάτων οι ΥΚΕ καθημερινά επιτελούν έργο. Και είναι αυτό το έργο που πραγματικά εξυπηρετεί σημαντικές ανάγκες», εξηγεί. Απτό παράδειγμα είναι για την ίδια η αντιμετώπιση των ασυνόδευτων ανηλίκων που μετά την αυξητική ροή το 2014, οι ΥΚΕ λειτούργησαν πλαίσιο για φιλοξενία τους εντός δύο ημερών στη βάση της προάσπισης των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως αυτά ορίζονται και από τη σχετική Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού που η Κυπριακή Δημοκρατία κύρωσε. «Σαφώς και υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και ανάπτυξης, αλλά διασφαλίστηκαν βασικές ανάγκες παιδιών. Άλλο παράδειγμα είναι η δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού, το οποίο χορηγείται και εποπτεύεται από τις ΥΚΕ», συμπληρώνει.

Η ρίζα του προβλήματος

Έχουν το θάρρος οι ΥΚΕ και η επικεφαλής τους να πουν πού ακριβώς δυσκολεύονται στο να λειτουργήσουν ως υπηρεσία; Οργανωμένα σύνολα και ενδιαφερόμενοι πολίτες που έστειλαν εισηγήσεις στο υπουργείο στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης κάνουν λόγο για δυσκολία των υπηρεσιών, για παράδειγμα, να αντιμετωπίσουν πραγματικά τις σοβαρότατες αδυναμίες που παρουσιάζουν πολλοί γονείς στο να φροντίσουν και να μεγαλώσουν σωστά και ουσιαστικά τα παιδιά τους, την αδυναμία των κρατικών ιδρυμάτων να προστατέψουν τα παιδιά υπό φροντίδα από τους βιολογικούς τους γονείς και να αντιμετωπίσουν τα συναισθηματικά προβλήματα που κουβαλούν, την ανεπάρκεια σε στέγες και την επιτήρηση αυτών, την έλλειψη κύρους των λειτουργών στο να εισακουστούν από τους δικηγόρους και τους αντιπαλόμενους γονείς στις υποθέσεις γονικής μέριμνας, τη διαιώνιση των οικογενειακών προβλημάτων που δημιούργησαν τα γεγονότα του ’74…

«Οι ΥΚΕ τοποθετούν πραγματικά τα ζητήματα που υπάρχουν και γι’ αυτό αναγνωρίζουν την ανάγκη για αλλαγή και ανασύνταξη δυνάμεων. Οι εισηγήσεις από οργανωμένα σύνολα που λήφθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης μελετώνται και θα αξιοποιηθούν ανάλογα, εφόσον συμβάλλουν με οποιονδήποτε τρόπο στην όλη προσπάθεια εκσυγχρονισμού. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η πρακτική του διαλόγου είναι πάντα στην ατζέντα τόσο του υπουργείου όσο των ΥΚΕ. Απτά παραδείγματα είναι ο δημόσιος διάλογος της υπουργού με ΜΚΟ που γίνεται κάθε χρόνο, οι επιμέρους συζητήσεις θεμάτων και η αδιάλειπτη συνεργασία με κοινωνικούς εταίρους», σημειώνει η κ. Κυρατζή.

Γονικός ρόλος και άλλοι

Σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν γονείς στον γονικό τους ρόλο, το ζήτημα, εξηγεί, δεν αφορά μόνο τις ΥΚΕ, «αφού άπτεται γενικότερα της προετοιμασίας στην ενήλικη ζωή με δεξιότητες και συνθήκες που να αυξάνουν τις πιθανότητες επάρκειας σε διάφορα ζητήματα και ρόλους, ανάμεσα στους οποίους και αυτός του γονιού. Στο πλαίσιο αυτό, για να είναι η παρέμβαση ουσιαστική, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ανάληψη σημαντικών ρόλων και από άλλους φορείς, όπως το σχολείο, οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας κ.ά., καθώς και από φορείς της πολιτείας (π.χ. οργανώσεις γονέων, μη κυβερνητικές οργανώσεις, εκκλησία) που επιτελούν σχετικό έργο. Η μετακίνηση παιδιών από την οικογένειά τους αποτελεί το τελευταίο μέτρο παρέμβασης των ΥΚΕ, εκτός και αν υπάρχουν φυσικοί και ηθικοί κίνδυνοι που απειλούν το παιδί. Ως εκ τούτου, επιδίωξη είναι η παροχή αρχικά υποστηρικτών μέτρων στην οικογένεια», εξηγεί. Ωστόσο, «εάν εξακολουθούν να υπάρχουν λόγοι που πρέπει να μετακινηθεί το παιδί, λαμβάνονται εξατομικευμένες αποφάσεις που αφορούν την τοποθέτησή του είτε σε ίδρυμα παιδικής προστασίας είτε σε ανάδοχη οικογένεια. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι αριθμητικά οι τοποθετήσεις σε ανάδοχες οικογένειες υπερέχουν των ιδρυμάτων, ακολουθώντας και την καλή πρακτική όπου τα παιδιά εξακολουθούν να διαβιούν σε περιβάλλον οικογένειας αντί σε ίδρυμα. Ωστόσο, λόγω των αναγκών των παιδιών και των εξατομικευμένων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι όλα αυτά τα ζητήματα αφορούν και άλλες υπηρεσίες ως προς την ανάπτυξη εξατομικευμένων προγραμμάτων. Συγκεκριμένο παράδειγμα είναι η δομή ανήλικων με εξαρτήσεις που λειτούργησε με επιδότηση ΜΚΟ από την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, ως η αρμοδιότητά της, μετά από πάγιο αίτημα και θέση των ΥΚΕ. Δεν νοείται ότι όλα τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν παιδιά σήμερα ως προς την εξατομικευμένη και συγκεκριμένη ανάγκη τους θα αντιμετωπιστούν στις ανοικτές δομές που λειτουργούν οι ΥΚΕ. Ωστόσο, οι ΥΚΕ μαζί με άλλες συναρμόδιες υπηρεσίες συμμετέχουν και έχουν ρόλο στην πολυθεματική και διεπαγγελματική ομάδα προκειμένου να αντιμετωπίζουν σφαιρικά τις αναφυόμενες ανάγκες».

Όπως προσθέτει η κ. Κυρατζή, τα ζητήματα που αφορούν γονική μέριμνα και γονική αποξένωση απασχολούν τις ΥΚΕ. «Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη μια πρωτοβουλία των ΥΚΕ για διεπαγγελματική συνεργασία, με στόχο των καθορισμό μιας διαδικασίας που να συντονίζει έγκαιρα όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες (Αστυνομία, ΥΚΕ, ΥΨΥ), με απώτερο σκοπό την έγκαιρη παρέμβαση, ώστε να μειώνονται οι πιθανότητες επανατραυματισμού παιδιών που βρίσκονται εν μέσω υψηλής σύγκρουσης των γονέων τους».

Αυξανόμενες απαιτήσεις

Η κ. Κυρατζή αναλύει στον «Π» τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία και συνακόλουθα καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν οι ΥΚΕ. Απαριθμεί από τα κυριότερα την ανάθεση τα τελευταία χρόνια στις ΥΚΕ «αρμοδιότητες που προκύπτουν από νέα νομοθετήματα, όπως η εφαρμογή νομοθετικού πλαισίου για τη σεξουαλική κακοποίηση / εκμετάλλευση παιδιών, η εφαρμογή και ο συντονισμός της Σύμβασης της Χάγης για την Προστασία Ενηλίκων κ.ά. Επίσης, μέσω διάφορων άλλων νομοθετημάτων προωθείται η επέκταση των υφιστάμενων αρμοδιοτήτων τους (π.χ. παιδιά σε σύγκρουση με τον Νόμο κ.ά.). Επιπρόσθετα, με την εισαγωγή του ΕΕΕ, αν και η παροχή οικονομικού βοηθήματος για μεγάλη μερίδα ατόμων μεταφέρθηκε στο ΕΕΕ, οι ΥΚΕ εξακολουθούν να έχουν ρόλο, όπως είναι η αξιολόγηση αναγκών και η παρακολούθηση παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας (έκτακτες ανάγκες και ανάγκες φροντίδας), την εφαρμογή κοινωνικής παρέμβασης σύμφωνα με την απόφαση της υπουργού Εργασίας για την «Κοινωνική Παρέμβαση», την αξιολόγηση αναγκών για έκτακτες και επείγουσες ανάγκες κ.ά.», εξηγεί.

Επίσης, προσθέτει, «σημαντικότατες πιέσεις στις ΥΚΕ τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί από τη συνεχώς αυξανόμενη ροή αιτητών ασύλου και ασυνόδευτων ανηλίκων στην Κύπρο, που αποτείνονται στις ΥΚΕ για υλικές συνθήκες υποδοχής, καθώς ένας σημαντικός αριθμός προσωπικού παγκύπρια απασχολείται με αυτόν τον τομέα».

Μεγάλο κεφάλαιο αποτελεί η βία στην οικογένεια «και οι προεκτάσεις που αυτή έχει τόσο σε οικογενειακό όσο και σε ατομικό επίπεδο. Αποτελεί ένα άλλο σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ΥΚΕ, όπως επίσης και άλλες προεκτάσεις κοινωνικών προβλημάτων, που είναι οι εξαρτήσεις, τα ναρκωτικά κ.ά. Περαιτέρω, οι τρέχουσες αλλαγές στην κοινωνικοοικονομική κατάσταση του τόπου μας οδήγησαν οικογένειες και άτομα να αντιμετωπίσουν πολυσύνθετα σοβαρά προβλήματα, περιλαμβανομένης και της απώλειας στέγης».

Σύμφωνα με την κ. Κυρατζή, «με την ανάληψη της νέας διακυβέρνησης του τόπου το 2013 διαπιστώθηκε αμέσως ότι η κατάσταση τόσο όσον αφορά το ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικής πρόνοιας αλλά και ιδιαίτερα όσον αφορά τις ΥΚΕ, είχε αφεθεί να φτάσει σε οριακό σημείο. Ταυτόχρονα, είχαν ήδη συσσωρευτεί διαπιστώσεις για σημαντικά κενά στο θεσμικό πλαίσιο που αφορά την κοινωνική πρόνοια καθώς και το διαδικαστικό πλαίσιο λειτουργίας των ΥΚΕ».

Τέλος, σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ΥΚΕ είναι η διαχρονική υποστελέχωσή τους με μόνιμο προσωπικό, αφού λόγω της απαγόρευσης πρόσληψης στη δημόσια υπηρεσία οι ΥΚΕ έχουν σημαντικό αριθμό κενών θέσεων τόσο σε λειτουργούς πρώτης γραμμής όσο και σε προσωπικό στα κρατικά ιδρύματα.

Να σημειωθεί ότι οι ΥΚΕ εξυπηρετούν πέραν των 60 προγραμμάτων (με επιμέρους υποενότητες), συμμετέχουν σε επιτροπές κ.ά. «Η αύξηση του φόρτου εργασίας, σε συνδυασμό με το αντικείμενο και τη φύση της εργασίας του προσωπικού που υπηρετεί στις ΥΚΕ δημιουργούν συνθήκες επαγγελματικής εξουθένωσης που εμποδίζουν την επάρκεια στην παράδοση υπηρεσιών προς τους πολίτες», καταλήγει επί τούτου.

Άδικο να αποδίδονται ευθύνες προ διερεύνησης

Η κ. Κυρατζή στέκεται ιδιαίτερα στο προσωπικό της. «Είναι τουλάχιστον άδικο όλο το προσωπικό να δέχεται συνεχώς πυρά. Οι λειτουργοί δίνουν καθημερινά εαυτό και μόνο σεβασμό στους επαγγελματίες πρώτης γραμμής. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι παρεμβάσεις είναι επιτυχείς και δεν υπάρχουν θέματα που απαιτούν και άλλες ενέργειες όπως ενδελεχή διερεύνηση της παρέμβασης, ετοιμασία εκθέσεων γεγονότων, διερεύνηση πειθαρχικών αδικημάτων κ.ά. Για όσους βρέθηκαν ένοχοι, δόθηκαν ποινές και αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση διαπραγματεύσιμο. Ωστόσο, είναι άδικο και ανεδαφικό να αποδίδονται ευθύνες πριν από τη διερεύνηση και αυτό έχει συμβάλει μαζί με τα πιο πάνω στην εξουθένωση των λειτουργών». Όπως τονίζει, δεν πρόκειται για ανεπάρκεια επαγγελματιών αλλά για αύξηση της απαίτησης, της ανάγκης, του χρόνου που απαιτείται για κάθε περίπτωση, του τρόπου που τεκμηριώνεται η παρέμβαση, την αύξηση των ελέγχων και της διοικητικής επάρκειας, την προώθηση της εκπαίδευσης, τη βελτίωση των διαδικασιών, τον εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών και του θεσμικού πλαισίου κ.ά. «Σε αυτά τίθεται για πρώτη φορά η επαγγελματική εποπτεία, η βοήθεια του επαγγελματία στην ανασύνταξη δυνάμεων, στη συναισθηματική ανθεκτικότητα απέναντι στο δύσκολο και απαιτητικό έργο και στην ενδυνάμωση του ως επαγγελματία πρώτης γραμμής που πολλές φορές σε αυτά που καλείται να αντιμετωπίσει σε ανθρώπινο επίπεδο τον έχουν συγκλονίσει απίστευτα».