Τρία χρόνια Μουσείο ΡΙΚ

Τρία χρόνια συμπληρώνει φέτος το Μουσείο Ραδιοτηλεόρασης ΡΙΚ και συνεχώς εμπλουτίζεται με καινούργιο υλικό. Ήδη η πρόσφατη συμφωνία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών θα δώσει στο ΡΙΚ σημαντικό υλικό, ενώ πρώην υπάλληλοι του ημικρατικού οργανισμού χαρίζουν σε αυτόν συχνά υλικό, το οποίο είναι πολύτιμο τόσο για το ΡΙΚ όσο και για την ιστορία του τόπου, αφού η ιστορία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου.

Η ιδέα για το μουσείο

Η ιδέα των Άδωνη Χριστοφόρου, Χρίστου Αγιομαμίτη και Μιχάλη Γεωργιάδη να τιμήσουν το ΡΙΚ και η Ένωση Συντακτών Κύπρου τους κινηματογραφιστές, μοντέρ και εμφανιστές του κινηματογραφικού συνεργείου της περιόδου 1960-1980 βρήκε απόλυτα σύμφωνο το προηγούμενο διοικητικό συμβούλιο του ΡΙΚ και έτσι η εκδήλωση διοργανώθηκε στις 25.09.2015. Στην εκδήλωση, μετά από παράκληση των ιδίων, θα παρουσιάζονταν και κάποια από τα χρηστικά αντικείμενα του συνεργείου τα οποία υπήρχαν διάσπαρτα σε αποθήκες και γραφεία του ΡΙΚ και που για τους ίδιους είχαν ιδιαίτερη συναισθηματική αξία. Τα αντικείμενα βρέθηκαν, τοποθετήθηκαν πρόχειρα πάνω σε ένα τραπέζι δίπλα στο αναλόγιο, παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση και από τότε δεν μετακινήθηκαν ποτέ από τον χώρο του νέου κτηρίου του ΡΙΚ, αφού το βράδυ εκείνο γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας του Μουσείου του ΡΙΚ και της μόνιμης έκθεσής τους μαζί με πολλά άλλα στον χώρο.





Τα πρώτα βήματα

«Όταν αρχίζαμε την προσπάθεια υλοποίησης της ιδέας αυτής, δεν πίστευε κανείς στην τόσο μεγάλη επιτυχία του εγχειρήματος. Το πόσο θα αγκαλιαζόταν από την κοινωνία και ιδιαίτερα από τους νέους ανθρώπους», θυμάται ο τέως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΡΙΚ Θανάσης Τσώκος. «Το να μαζεύεις τα κομμάτια της ιστορίας σου, ιστορίας άμεσα συνυφασμένης με την ιστορία του τόπου σου, με στόχο να την εκθέσεις σε έναν συγκεκριμένο -ανεκμετάλλευτο μέχρι την ώρα εκείνη- χώρο, είναι μια ευχάριστη αλλά και επώδυνη διαδικασία. Ευχάριστη γιατί μαζεύοντας όλα αυτά τα χρηστικά αντικείμενα, κουστούμια, έγγραφα, φωτογραφίες κ.λπ. προσθέτεις ακόμη μία ψηφίδα στο ψηφιδωτό της ιστορίας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Ανακαλύπτεις όμως παράλληλα και το πόσες από τις ψηφίδες αυτές έχουν χαθεί ή έχουν καταστραφεί στο πέρασμα των εξήντα πέντε χρόνων ιστορίας του ΡΙΚ», σημειώνει ο τέως πρόεδρος του δ.σ. και θυμάται πως εκείνο το στοιχείο που τους δυσκόλεψε περισσότερο ήταν η έλλειψη μουσειακής κουλτούρας που υπάρχει στον τόπο. « Το χειρότερο όμως είναι να αντιλαμβάνεσαι την έλλειψη αρχειακής και μουσειακής κουλτούρας σε έναν οργανισμό με εξήντα πέντε χρόνια ιστορία και προσφορά στον τόπο. Έναν οργανισμό επιφορτισμένο να παράγει και πολιτισμό.

Ήταν ασύλληπτο για μας να μαθαίνουμε ότι κινηματογραφικές μηχανές πωλούνταν για παλιοσίδερα. Ότι όλες οι επιστολές των ακροατών μας της περιόδου 1974 έχουν καταστραφεί. Ότι δόθηκαν οδηγίες να καταστραφεί το φωτογραφικό αρχείο του ΡΙΚ ή το σίριαλ Κατωθκιόν της Μαδαρής. Πως ήταν δυνατόν να εξαφανιστούν όλα τα μουσικά όργανα της Συμφωνικής Ορχήστρας ΡΙΚ. Το χρονικό διάστημα της δημιουργίας του Μουσείου ΡΙΚ πριν από τρία χρόνια ήταν κομβικό αφού ο κίνδυνος να χαθούν όλα τα χρηστικά αντικείμενα ήταν υπαρκτός», σημειώνει. Παρά το γεγονός ότι περιορισμένος αριθμός χρηστικών αντικειμένων έχει διασωθεί, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα συλλογή η οποία θα πρέπει να εμπλουτιστεί είτε με αντικείμενα που υπάρχουν ακόμα στις αποθήκες, όπως οι ασπίδες και τα δόρατα της σειράς Πέτρος Α΄ που κινδυνεύουν να χαθούν, είτε με την αγορά από δημοπρασίες ή άλλα αντικείμενα που συμπληρώνουν την ιστορία του τόπου. Η δημιουργία του Μουσείου ΡΙΚ έχει όνομα. Φοίβια Σάββα, Άννα Σακκαλή, Στέφανος Αθηαινίτης και Κύρος Ρωσσίδης είναι οι πρωτεργάτες της τόσο σημαντικής αυτής προσπάθειας και τα ονόματά τους είναι συνδεδεμένα με το μουσείο, αλλά και γενικότερα με την ιστορία του ΡΙΚ. Αξίζει δε να σημειωθεί πως από τους πρώτους μήνες της λειτουργίας του το μουσείο εντάχθηκε στο δίκτυο Ευρωπαϊκών Μουσείων Ραδιοτηλεόρασης.



Τα σημαντικότερα εκθέματα

Σημαντικά εκθέματα του μουσείου αποτελούν τα δύο κουστούμια της σειράς Πέτρος Α’, η πρώτη επαγγελματική κινηματογραφική μηχανή στην Κύπρο, οι μακέτες των θεατρικών έργων που ανέβαζε το ΡΙΚ, η πρώτη φορητή κινηματογραφική μηχανή λήψης. Επίσης αίσθηση δημιουργεί η συλλογή με τις κούκλες του κουκλοθέατρου που παραχώρησε στο ΡΙΚ ο Κύρος Ρωσσίδης. Κούκλες, η καθεμία από τις οποίες αποτελεί από μόνη της έργο τέχνης αφού όλες είναι χειροποίητες, μοναδικές. Σημαντικό ενδιαφέρον συγκεντρώνει επίσης για τους επισκέπτες και το μικρό μέρος του φωτογραφικού αρχείου του ΡΙΚ που εκτίθεται στο μουσείο. Ιδιαίτερα οι φωτογραφίες των Γιάννη Ρίτσου, Μελίνας Μερκούρη, Γιούρι Γκαγκάριν, Μίκη Θεοδωράκη, Μαρίας Φαραντούρη. Του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τις επισκέψεις του στο εξωτερικό αλλά και οι φωτογραφίες της περιόδου του πραξικοπήματος και της εισβολής του 1974, καθώς επίσης και τα πρωτότυπα κείμενα των δελτίων ειδήσεων της περιόδου 1974 που περιγράφουν το προσφυγικό πρόβλημα. Εκτίθεται επίσης η περίφημη μηχανή ηχογράφησης των μηνυμάτων προς τους εγκλωβισμένους της Καρπασίας. Το μέσο με το οποίο γινόταν δυνατή η μόνη επικοινωνία με τους εγκλωβισμένους στον βορρά.



Η δωρεά Νικολαΐδη

Η δημιουργία του Μουσείου Ραδιοτηλεόρασης ΡΙΚ δεν άφησε ασυγκίνητη την οικογένεια Νίκου Νικολαΐδη, ιδρυτή του ελεύθερου ραδιοφωνικού σταθμού Πάφου. Του ραδιοσταθμού που μετέδωσε το διάγγελμα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου αμέσως μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974. Η οικογένεια Νικολαΐδη δώρισε στο μουσείο το μικρόφωνο και τον ενισχυτή του σταθμού που χρησιμοποιήθηκαν για τη μετάδοση του διαγγέλματος.

Η μεγάλη πρόκληση και η επέκταση

«Το πρώτο, μεγάλο βήμα έγινε αφού το μουσείο, που μέχρι τώρα έχουν επισκεφθεί επτά χιλιάδες άτομα, έχει καταστεί διαδραστικός χώρος για μαθητές, φοιτητές και οργανωμένα σύνολα. Η προσπάθεια όμως θα πρέπει να συνεχιστεί. Η ανέγερση νέων κτηριακών εγκαταστάσεων στο ΡΙΚ θα απελευθερώσει μεγάλο χώρο εντός του ιστορικού κτηρίου του ιδρύματος. Χώρος ο οποίος θα πρέπει να φιλοξενήσει το Μουσείο Ραδιοτηλεόρασης ΡΙΚ. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την επιβεβλημένη ανακαίνιση στο Θεατράκι του ΡΙΚ, θα δημιουργήσει έναν πραγματικό πυρήνα πολιτισμού στην καρδιά της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης η οποία έχει ως ρόλο και αποστολή της την παραγωγή υψηλού επιπέδου ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού και διαδικτυακού προϊόντος αλλά και υπηρεσιών προς την κοινωνία λειτουργώντας ανταποδοτικά έναντί της», αναφέρει ο τέως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΡΙΚ. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως η προσπάθεια δεν σταμάτησε ούτε από το νέο διοικητικό συμβούλιο και τον γενικό διευθυντή του ιδρύματος Μιχάλη Μαραθεύτη, ο οποίος συνέχισε το έργο για τον εμπλουτισμό του μουσείου, υπογράφοντας μια πολύ σημαντική συμφωνία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, βάσει της οποίας θα γίνει ανταλλαγή και ψηφιοποίηση σημαντικών αρχείων και φωτογραφιών, τα οποία θα βρίσκονται πλέον στο Μουσείο του ΡΙΚ.