Δίλημμα για το κράτος η Energean

Μπορεί η χθεσινή αίτηση της ελληνικής Energean για άδεια προμήθειας φυσικού αερίου σε Κύπριους μελλοντικούς παραγωγούς ηλεκτρισμού να κατατέθηκε στη ΡΑΕΚ, η οποία είναι η αρμόδια αρχή για την έγκριση ή απόρριψή της, ωστόσο, η απόφαση για αδειοδότηση της εταιρείας στην πραγματικότητα εξαρτάται από την κυβερνητική πολιτική στο φλέγον θέμα της εισαγωγής φυσικού αερίου. Ειδικότερα, αν η κυβέρνηση εμμείνει στην απόφαση που έλαβε τον περασμένο Ιούνιο το Υπουργικό Συμβούλιο, για κλείσιμο της αγοράς φυσικού αερίου (αναδυόμενη αγορά) για περίοδο έως δέκα χρόνια και για λειτουργία της κρατικής ΔΕΦΑ ως μοναδικού προμηθευτή φυσικού αερίου στην εσωτερική αγορά, τα περιθώρια της ΡΑΕΚ να εγκρίνει την αίτηση της Energean είναι περιορισμένα. Κι αυτό γιατί η ΡΑΕΚ κωλύεται να λειτουργήσει κατ’ αντιπαράθεση με την κυβερνητική πολιτική. Το Άρθρο 10 του νόμου περί ρύθμισης της αγοράς φυσικού αερίου προβλέπει ότι «κατά την εξέταση αίτησης για χορήγηση άδειας, η ΡΑΕΚ (…) λαμβάνει υπόψη (…) και οποιεσδήποτε άλλες οδηγίες που ο υπουργός (σ.σ. Ενέργειας) δύναται να δημοσιεύει από καιρό σε καιρό και αφορούν την κυβερνητική πολιτική». Συνεπώς, η ΡΑΕΚ δεν μπορεί να παραβλέψει την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, μετά από πρόταση του υπουργού Ενέργειας, για κλείσιμο της αγοράς σε μεταγενέστερο χρόνο, εκτός εάν η κυβέρνηση επαναξιολογήσει εκείνην την απόφαση και τη διαφοροποιήσει, ώστε η ΔΕΦΑ να μην είναι ο μοναδικός προμηθευτής φυσικού αερίου και να αναλάβει ρόλο προμηθευτή της εσωτερικής αγοράς η Energean ή και η Energean, σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς.

-Όμως, η κυβέρνηση έχει άλλη μία επιλογή. Να εμμείνει μεν στην απόφασή της για μονοπωλιακή προμήθεια της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου από τη ΔΕΦΑ, αλλά παράλληλα να συνεργαστεί με την Energean, ώστε αυτή να εισαγάγει αέριο από το Ισράηλ, στη χαμηλή τιμή που υπόσχεται, και να το πουλά στη ΔΕΦΑ, η οποία στη συνέχεια θα το διαθέτει στους μεγάλους καταναλωτές αερίου στην εσωτερική αγορά, στην ίδια τιμή, ώστε να διασφαλιστεί και η ελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρισμού.

Φθηνότερο ρεύμα

Μόνο με ανάληψη σοβαρού ρίσκου μπορεί η κυβέρνηση να παραγνωρίσει την αίτηση της Energean και το ενδιαφέρον της να εισαγάγει το 2021 στην Κύπρο φυσικό αέριο από κοίτασμά της στο Ισραήλ, με αγωγό, σε τιμή που η ίδια θεωρεί πολύ ανταγωνιστική. Στη χθεσινή ανακοίνωση της ελληνικής εταιρείας δεν γίνεται λόγος σε τιμή, όμως πρόσφατα έγινε αναφορά σε 6-7 δολάρια ανά mbtu, τιμή που εκτιμάται από ειδικούς ότι είναι ικανή να διασφαλίσει μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού στην Κύπρο, πέραν των άλλων ωφελειών από τη χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή. Η κυβέρνηση αντιπαραβάλλει ότι «τρέχει» διαγωνισμός της ΔΕΦΑ για κατασκευή κρατικών υποδομών επαναεριοποίησης φυσικού αερίου, ώστε περί τα τέλη του 2021 ή εντός του 2020 να καταστεί δυνατή επιτέλους η εισαγωγή φυσικού αερίου από το κράτος (ΔΕΦΑ). Ωστόσο, στο παρόν στάδιο κανένας δεν μπορεί να προβλέψει σε ποια τιμή θα μπορεί να εισάγεται το υγροποιημένο φυσικό αέριο μέσω των υποδομών της ΔΕΦΑ και ποια τιμή θα έχει μετά την επαναεριοποίησή του. Με άλλα λόγια, κανένας δεν μπορεί να ξέρει σήμερα αν ο σχεδιασμός της ΔΕΦΑ θα απολήξει σε φθηνότερο ρεύμα. Επιπλέον, δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι ο γενικός ελεγκτής υποστηρίζει σε γενικές γραμμές ότι υπήρξαν παρατυπίες κατά την αξιολόγηση του διαγωνισμού και πρέπει να υπάρξει ακύρωσή του. Η ΔΕΦΑ ετοιμάζει απαντήσεις σε δύο επιστολές του γενικού ελεγκτή και υποστηρίζει ότι οι απαντήσεις της θα είναι πειστικές και θα επιτρέψουν υπογραφή συμβολαίων με την επιλεγείσα κοινοπραξία, ώστε οι υποδομές να είναι έτοιμες το 2021 ή 22.

Υπό αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση βρίσκεται ενώπιον ενός πιεστικού διλήμματος: Θα προχωρήσει με τον σχεδιασμό της για κλείσιμο της αγοράς, κατασκευή υποδομών LNG και προμήθεια αερίου μόνο από τη ΔΕΦΑ, χωρίς να γνωρίζει αν αυτός θα απολήξει σε φθηνότερο ηλεκτρισμό ή θα αξιοποιήσει παράλληλα και συμπληρωματικά και την πρόταση της Energean, αν αποδειχθεί ότι εξασφαλίζει φθηνότερο ρεύμα, ώστε να έχει δύο σημεία εισαγωγής φυσικού αερίου, που επιπλέον θα εξασφαλίζουν ασφάλεια εφοδιασμού στη φθηνότερη τιμή;

Μπορεί χωρίς ΑΗΚ;

Η πρόταση της Energean προβλέπει την εισαγωγή φυσικού αερίου στο Βασιλικό, το 2021 (αν προχωρήσουν γρήγορα οι αδειοδοτήσεις), μέσω αγωγού από το ιδιόκτητο κοίτασμα Βόρειο Καρίς (απολήψιμο απόθεμα 25 δις κυβικά μέτρα αερίου), στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Ο αγωγός θα έχει μήκος 215 χιλιόμετρα και διάμετρο 12 ίντζες. Η επένδυση για μεταφορά του αερίου με αγωγό υπολογίζεται κοντά στα 350 εκατ. δολάρια και θα αναληφθεί αποκλειστικά από την εταιρεία. Το κόστος του αερίου για τους παραγωγούς ρεύματος υπολογίζεται ανεπίσημα στα 6-7 δολάρια ανά mbtu. Σε ανακοίνωση της εταιρείας αναφέρεται ότι η πρόταση θα λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι η Energean υπέγραψε επιστολές προθέσεων (letter of intend) για προμήθεια αερίου στις κυπριακές ιδιωτικές αδειοδοτημένες εταιρείες παραγωγής ηλεκτρισμού Power Energy Cyprus (Κ. Χρυσοχός), Lysarea Energia (Ευέλθων Παρασκευαΐδης) και Paramount Energy Corporation (Άκης Έλληνας). Ωστόσο, φαντάζει πολύ δύσκολο έως αδύνατο να είναι έτοιμες αυτές οι εταιρείες να αξιοποιήσουν το 2021 το αέριο της Energean για παραγωγή ηλεκτρισμού, καθώς οι σταθμοί τους είτε είναι στα πολύ αρχικά στάδια κατασκευής είτε είναι ακόμα στα σχέδια. Εγείρεται, συνεπώς, το ερώτημα κατά πόσο η Energean είναι σε θέση να αναλάβει σήμερα το ρίσκο μιας επένδυσης 350 εκατ. δολαρίων χωρίς εξασφαλισμένες πωλήσεις στην Κύπρο, το 2021. Υπό αυτό το πρίσμα, μοιάζει αναγκαία για την ελληνική εταιρεία η συνεργασία με την ΑΗΚ, για να μπορεί πραγματικά να προχωρήσει στον σχεδιασμό της.