Καραδοκούν οι επενδυτές στον Ακάμα - Ο ανεκτίμητος θησαυρός και οι καταστροφικοί κίνδυνοι

Η πρόσφατη πυρκαγιά στο Κρατικό Δάσος του Ακάμα ήταν η χειρότερη των τελευταίων χρόνων καθώς κατέκαψε 70 εκτάρια με υπεραιωνόβια πεύκα. Για να επανέλθει η βλάστηση στην περιοχή στα επίπεδα που ήταν θα χρειαστούν ίσως και περισσότερα από 100 χρόνια. Η καταστροφική πυρκαγιά δικαίως προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και κινητοποίηση κυβερνητικών, κρατικών και κομματικών παραγόντων. Πέρα όμως από τις φραστικές καταδίκες πρέπει να αναλάβουν και τις ευθύνες για την πολιτική απραξία την οποία επέδειξαν όλοι από το 1989 που επιβλήθηκαν οι λευκές ζώνες μέχρι και σήμερα, καθώς δεν λήφθηκε κανένα ουσιαστικό μέτρο για την προστασία της περιοχής. Στον Ακάμα επιτρέπεται ακόμη το κυνήγι, η βόσκηση κοπαδιών συνεχίζει να είναι ανεξέλεγκτη όπως και η διακίνηση επισκεπτών με όλα τα μέσα. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι θαύμα που διασώζεται το Κρατικό Δάσος, το οποίο καταλαμβάνει έκταση 5.600 εκταρίων. Οι κίνδυνοι όμως που απειλούν το Κρατικό Δάσος είναι μεγάλοι και πολλοί. Οι κυριότεροι, σύμφωνα και με τον αρμόδιο υπουργό Κώστα Καδή, είναι τα οικονομικά συμφέροντα των ιδιοκτητών. Σε αυτούς άλλωστε απέδωσε και την πρόσφατη πυρκαγιά που, όπως όλα δείχνουν, τέθηκε κακόβουλα. Συνδέθηκε μάλιστα, όπως και οι προηγούμενες πυρκαγιές τα τελευταία δύο χρόνια, με τις συσκέψεις για την πορεία του διαχειριστικού σχεδίου του Εθνικού Δασικού Πάρκου. Αν είναι βάσιμες αυτές οι παραδοχές και οι εκτιμήσεις τότε θα πρέπει να αναμένουμε και χειρότερα διότι οι δράστες την επόμενη φορά θα επιλέξουν να βάλουν φωτιά τη νύχτα που δεν θα μπορούν να πετάξουν τα πυροσβεστικά ελικόπτερα. Αν πράγματι οι αρμόδιοι πιστεύουν ότι υπάρχει σχέδιο να κάψουν τον Ακάμα τότε πρέπει να σημάνουν συναγερμό και να εκπονήσουν αμέσως ειδικό σχέδιο επιτήρησης και προστασίας.

Ο θησαυρός

Ο Ακάμας αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά τοπία της Κύπρου με στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μέσα σε ένα μοναδικό και πανάρχαιο φυσικό περιβάλλον και περιλαμβάνει όλα όσα εμπεριέχονται στην ευρύτερη έννοια του όρου «κληρονομιά» ενός λαού, δηλαδή μνημεία, χερσαία και θαλάσσια τοπία, ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους, τοποθεσίες συνδεδεμένες με αρχαίους μύθους, σημαντικά σπήλαια, αρχαία ναυάγια και βιοποικιλότητα. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει 28 απειλούμενα είδη φυτών, εκ των οποίων 5 περιλαμβάνονται στην κατηγορία των σημαντικών ευρωπαϊκών οικοτόπων προστασίας, ενώ 2 είδη χαρακτηρίζονται προτεραιότητας. Διαθέτει επίσης 22 χερσαίους τύπους σημαντικών οικοτόπων, εκ των οποίων οι 5 χαρακτηρίζονται προτεραιότητας, 4 είδη θηλαστικών και 53 είδη πουλιών. Οι κυριότερες απειλές για τον Ακάμα όπως ιεραρχούνται από το Τμήμα Δασών είναι οι πυρκαγιές, η υπερβόσκηση, η κλιματική αλλαγή και ο μεγάλος αριθμός επισκεπτών.



Σε απραξία

Στη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων, παρά τις πολιτικές αποφάσεις που λήφθηκαν και τα σχέδια που εκπονήθηκαν, δεν εφαρμόστηκε τίποτε πλην κάποιων μέτρων για την υπερβόσκηση. Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε πριν από λίγους μήνες ο υπουργός Γεωργίας Κώστας Καδής σε απαντητική του επιστολή προς τον πρόεδρο του Κινήματος Οικολόγων Γιώργο Περδίκη, υπάρχει πρόβλημα. Συγκεκριμένα, ανέφερε ο κ. Καδής ότι στον Ακάμα υπάρχουν συνολικά 29 κτηνοτροφικές μονάδες, εκ των οποίων μόλις μία εντός κρατικής γης όπου απαγορεύεται η βόσκηση. Τα κρατικά τμήματα, προσθέτει, προβαίνουν συνεχώς σε δεκάδες καταγγελίες κατά κτηνοτρόφων, τα ζώα των οποίων εντοπίζονται να βόσκουν εντός του Κρατικού Δάσους, ενώ παράλληλα διαπιστώθηκε ότι τα περισσότερα από τα υποστατικά αυτά λειτουργούν χωρίς άδειες. Υπολογίζεται ότι στην ευρύτερη περιοχή του Ακάμα βόσκουν περίπου 10.000 αιγοπρόβατα, ενώ την περασμένη δεκαετία είχαν φθάσει μέχρι και τις 16.000. Από το 1989 εκπονήθηκαν διάφορα σχέδια για να δοθεί οριστική λύση στο θέμα του Ακάμα. Το 2007 είχε συμφωνηθεί με τις κοινότητες και τους ιδιοκτήτες να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός για ανταλλαγή περιουσιών και αποζημιώσεων. Το σχέδιο εκείνο δεν υλοποιήθηκε και πριν από δύο χρόνια ανακλήθηκε και η σχετική απόφαση από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το μόνο που απέμεινε από τότε ήταν η αλλαγή πολεοδομικών ζωνών στα Κούκλια, ίσως και σε άλλες περιοχές, από την οποία ευνοήθηκε ένας μεγαλοεπιχειρηματίας ο οποίος είδε την περιουσία του να πολλαπλασιάζεται αποκομίζοντας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του γενικού ελεγκτή, κέρδη πέραν των 150 εκατ. ευρώ.



Ετοιμάζονται για επένδυση

Πέρα από το Κρατικό Δάσος, το οποίο η παρούσα κυβέρνηση αποφάσισε να το διαχωρίσει από την υπόλοιπη περιοχή που περιλαμβάνεται στο σχέδιο Natura και αποτελείται από ιδιωτικές περιουσίες, προωθείται και η εκπόνηση τοπικού σχεδίου για τις κοινότητες που γειτνιάζουν με την προστατευόμενη περιοχή. Η ολοκλήρωση του τοπικού σχεδίου αναβάλλεται από εξάμηνο σε εξάμηνο τα τελευταία χρόνια. Επίσης, δεν έχουν καθοριστεί ακόμη οι περιοχές Natura λόγω των προσφυγών που έγιναν στη δικαιοσύνη. Συχνά-πυκνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας σχέδια για ήπιες τουριστικές αναπτύξεις στην προστατευόμενη περιοχή. Αίτημα και των κοινοτήτων της περιοχής όπως και των μεγαλοϊδιοκτητών είναι να επιτραπεί ήπια, όπως τη χαρακτηρίζουν, τουριστική ανάπτυξη. Από τη συνολική έκταση εκτός του Κρατικού Δάσους οι μεγαλοϊδιοκτήτες είναι ουσιαστικά η Μητρόπολη Πάφου και η οικογένεια Φώτου Φωτιάδη. Ακολουθεί η οικογένεια Παπαϊωάννου και οι υπόλοιποι είναι μικροί ιδιοκτήτες προερχόμενοι από τις γειτονικές κοινότητες. Περίπου το 50% των ιδιοκτησιών το μοιράζονται η Εκκλησία και ο Φωτιάδης. Συγκεκριμένα, τα κτήματα της Μητρόπολης της Πάφου / Εκκλησίας της Κύπρου υπολογίζονται σε 1.595 δεκάρια (1.595.000 τ.μ.) και βρίσκονται στην περιοχή της παραλίας της Τοξεύτρας. Η περιουσία της οικογένειας ανέρχεται σε 1.564 δεκάρια (1.564.000 τ.μ.) και είναι στις περιοχές Φοντάνα Αμορόζα και Τοξεύτρα, ενώ στην οικογένεια Παπαϊωάννου ανήκουν 217 δεκάρια (217.000 τ.μ.) και βρίσκονται στην περιοχή μεταξύ της Τοξεύτρας και του Αγίου Γεωργίου Πέγειας. Όλες οι υπόλοιπες ιδιωτικές περιουσίες υπολογίζονται σε 2.430 δεκάρια (2.430.000 τ.μ.) γης, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε ολόκληρη την επικράτεια της Χερσονήσου του Ακάμα.