Ο ΥΠΕΣ στον «Π» για την έρευνα για τα διαβατήρια - Δεν μένει τίποτα στο απυρόβλητο

Όπου εντοπιστούν πειθαρχικές ή και ποινικές ευθύνες κατά τη εξέταση των πορισμάτων των νέων ελέγχων, των κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεων από την τριμελή επιτροπή, η οποία διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο την περασμένη βδομάδα, αυτές θα τεθούν ενώπιον των αρμοδίων αρχών για λήψη μέτρων. Αυτό ξεκαθαρίζει ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Πετρίδης σε δήλωσή του στον «Π», στην οποία απαριθμεί τους όρους εντολής της επιτροπής, και δίνει εμμέσως πλην σαφώς και απάντηση στις κομματικές παρεμβάσεις, που αξιώνουν, μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε με την υπόθεση Jho Low και υποχρέωσε την κυβέρνηση να προβεί σε αφαίρεση 26 διαβατηρίων, κάθαρση σε διοικητικό, ποινικό και πολιτικό επίπεδο. Όπως συνάγεται από τις δηλώσεις του κ. Πετρίδη, τουλάχιστον, τα δύο σκέλη του αιτήματος των κομμάτων της αντιπολίτευσης, το οποίο επανέλαβε χθες ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος, δηλαδή, η διερεύνηση πιθανών ποινικών και πειθαρχικών ευθυνών, καλύπτονται από την απόφαση για διορισμό της τριμελούς επιτροπής.

Διορισμός τρίτου μέλους

Σήμερα, αναμένεται όπως έχει πληροφορηθεί ο «Π» από τη γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου, να φτάσουν και γραπτώς ενώπιον του γενικού εισαγγελέα τα πρακτικά της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου, για διορισμό της τριμελούς επιτροπής και ακολούθως ο κ. Κληρίδης θα προβεί στον διορισμό του τρίτου μέλους της επιτροπής, το οποίο θα προέρχεται από τη Νομική Υπηρεσία. Ο γεν. εισαγγελέας είχε τύχει προφορικής ενημέρωσης, εξ όσων γνωρίζουμε από τον ΥΠΕΣ. Τα δύο άλλα μέλη της τριμελούς είναι η γενική λογίστρια Ρέα Γεωργίου, η οποία θα είναι και επικεφαλής, και η πρόεδρος της Κεφαλαιαγοράς Δήμητρα Καλογήρου. Ακόμη δεν υπάρχει σαφής ημερομηνία κατά την οποία η επιτροπή θα ξεκινήσει το έργο της, αλλά αναμένεται πως αυτό θα γίνει σύντομα, μόλις δηλαδή διοριστεί και το τρίτο μέλος.

Τριπλός ο ρόλος

Όπως εξηγεί ο ΥΠΕΣ, ο ρόλος της επιτροπής θα είναι τριπλός.

• Πρώτον, θα εξετάσει τα πορίσματα των νέων ελέγχων που διεξάγονται από την αρμόδια αρχή, δηλαδή το Υπουργείο Εσωτερικών, όλων των προσώπων τα οποία πολιτογραφήθηκαν κατ’ εξαίρεση μέχρι το καλοκαίρι του 2018 στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος της ΚΔ. Αυτό γίνεται για να καλυφθεί το κενό εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση και να διασφαλιστεί πως δεν θα υπάρξει συγκάλυψη.


• Δεύτερον, η επιτροπή έχει την υποχρέωση σε περίπτωση που εντοπίσει πειθαρχικά ή ποινικά αδικήματα στα οποία υπέπεσαν άτομα, τα οποία σχετίζονται με τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος, ακόμα και οι μεσάζοντες οι οποίοι μπορεί να απέκρυψαν στοιχεία των ενδιαφερομένων επενδυτών, να προβεί σε ενημέρωση των αρμοδίων αρχών για λήψη μέτρων εναντίον των προσώπων αυτών. Στις περιπτώσεις, δηλαδή, στις οποίες διαφανεί ότι κακώς δόθηκε διαβατήριο, με βάση βεβαίως τα κριτήρια που τότε ίσχυαν, και θα ξεκινήσει διαδικασία αποστέρησης, η επιτροπή θα πάει και ένα βήμα παραπέρα, μελετώντας τον φάκελο της υπόθεσης, για να διαπιστωθεί ποιοι δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους. «Για να έχεις ποινική ή πειθαρχική ευθύνη», σημειώνει ο κ. Πετρίδης, «σημαίνει πως δεν ακολουθήθηκε μία διαδικασία. Ή σημαίνει πως απαγορευόταν να πολιτογραφήσεις κάποιον διότι είχε ένα συγκεκριμένο προφίλ, αλλά εσύ ήρθες και του έδωσες διαβατήριο. Όλα αυτά θα διερευνηθούν»... Στην περίπτωση δε που το αδίκημα που θα εντοπιστεί είναι ποινικό θα ενημερωθεί ο γενικός εισαγγελέας. Είναι για αυτό, σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, που το τρίτο μέλος της επιτροπής εκπροσωπεί τη Νομική Υπηρεσία.


• Τρίτον, η επιτροπή αφού εξετάσει τα πορίσματα των νέων ελέγχων και πιο διερευνητικά τις υποθέσεις, για τις οποίες θα προχωρήσει η άρση πολιτογραφήσεως, ώστε να διαφανεί εάν οι εμπλεκόμενοι είχαν την οποιαδήποτε ευθύνη, θα υποβάλει και έκθεση συμπερασμάτων στο Υπουργικό Συμβούλιο. Μεταξύ αυτών και των κενών που θα εντοπίσει στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος.

Σποραδικά μεν, αλλά κάποιοι ακόμα διαφημίζουν

Όσον αφορά τα χρονοδιαγράμματα του επανελέγχου των ατόμων που έχουν πολιτογραφηθεί και της εξέτασης των πορισμάτων των ελέγχων, εν ολίγοις, πότε θα ολοκληρωθεί όλη αυτή η διαδικασία, ο κ. Πετρίδης δεν ήταν σε θέση να πει επακριβώς πόσο χρόνο χρειάζεται. Εξέφρασε, ωστόσο, την πεποίθηση ότι δεν θα είναι μεγάλο το χρονικό διάστημα. «Εμείς χρειαζόμαστε κάποιο χρόνο για να περάσουμε από τον έλεγχο όλες τις πολιτογραφήσεις. Απ’ εκεί και πέρα, όμως, εξαρτάται και τι θα προκύψει από τους ελέγχους αυτούς», σημείωσε.



Διαφημίσεις μεσαζότων

Στο μεταξύ, θέσαμε στον υπουργό Εσωτερικών ένα ζήτημα το οποίο εντοπίσαμε: Το γεγονός ότι κάποιοι συνεχίζουν να διαφημίζουν το επενδυτικό πρόγραμμα, ως ευκαιρία να αποκτήσουν κάποιοι διαβατήρια, παρά την επιβολή του «Κώδικα Συμπεριφοράς» που επιβλήθηκε το καλοκαίρι του 2018, μέσω του «Μητρώου παρόχων υπηρεσιών για το επενδυτικό πρόγραμμα», τον οποίο όλοι οι μεσάζοντες είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν. Η διαφήμιση σε αυτό το πλαίσιο απαγορεύεται.

Όπως σημείωσε ο κ. Πετρίδης, έχουν περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό οι διαφημίσεις, λόγω της λειτουργίας της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου, η οποία είχε θεσμοθετηθεί με ρόλο να ελέγχει τους παρόχους υπηρεσιών που ασχολούνται με το επενδυτικό πρόγραμμα. Ωστόσο, εξήγησε, κατά καιρούς, προκύπτουν κάποια ζητήματα.

«Περιορίστηκε μεν το πρόβλημα, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν προκύπτουν, σποραδικά, κάποια προβλήματα. Οι δικές μας οδηγίες είναι εκεί όπου διαπιστώνονται παρανομίες, οι πάροχοι αυτοί να αφαιρούνται από το μητρώο», κατέληξε ο υπουργός. Να μην μπορούν, δηλαδή, να υποβάλουν αιτήματα εκ μέρους των πελατών τους για πολιτογράφηση. Στο ερώτημα εάν κάποιοι έχουν ήδη αφαιρεθεί από το μητρώο, ο κ. Πετρίδης μας είπε πως δεν είχε τη σχετική ενημέρωση. Σημείωσε, ωστόσο, πως η πλειοψηφία συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της επιτροπής.

Τα πέντε στάδια ελέγχου για έκδοση διαβατηρίου

Όπως εξήγησε ο κ. Πετρίδης στον «Π», ο λόγος για τον οποίο οι επανέλεγχοι θα ξεκινήσουν από τον Ιούλιο του 2018 και θα πάνε πίσω στο 2013, οπόταν και ξεκίνησε το επενδυτικό πρόγραμμα, είναι διότι τότε ξεκίνησαν να μπαίνουν τα νέα αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης διαβατηρίων. Τότε είχε τεθεί σε εφαρμογή η επιβολή ελέγχων από τους παρόχους υπηρεσιών του επενδυτικού προγράμματος. Δηλαδή οι ίδιοι οι μεσάζοντες (ντιβέλοπερ, δικηγόροι, ελεγκτικά γραφεία) έχουν από τότε την υποχρέωση να διεξάγουν έλεγχο δέουσας επιμέλειας βάσει των ευρωπαϊκών βάσεων δεδομένων για τα άτομα εκ μέρους των οποίων αιτούνται διαβατήριο στην ΚΔ, και σε περίπτωση που με βάση τα κριτήρια που ίσχυαν τότε υποβάλουν ψευδή στοιχεία είναι υπόλογοι ακόμα και για ποινικά αδικήματα. Στο μεταξύ, από το καλοκαίρι του 2018 εκπονήθηκε και το Μητρώο Παρόχων Υπηρεσιών για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα και ο Κώδικας Συμπεριφοράς, όπως επίσης θεσμοθετήθηκε και η Επιτροπή Εποπτείας Ελέγχου η οποία μπορεί να ανακαλέσει την εξουσιοδότηση σε πάροχο.

Επίσης, το ίδιο καλοκαίρι, και αργότερα τον Φεβρουάριο του 2019, πέρασε μία σειρά ασφαλιστικών δικλίδων τις οποίες παρουσίασαν ενώπιον του Υπουργικού οι κ. Πετρίδης και Γεωργιάδης ώστε να θωρακίσουν το ευάλωτο, ομολογουμένως, σύστημα χορήγησης κατ΄ εξαίρεση διαβατηρίων σε επενδυτές.

Πλέον, σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, τα κριτήρια είναι ακόμη αυστηρά κι από αυτά που επιβάλλει η ΕΕ. «Εμείς, όχι μόνο παγοποιούμε την αίτηση των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων όπως ζητά η ΕΕ, αλλά τους την απορρίπτουμε. Ή εάν έχει κάποιος και μία έρευνα εναντίον του αποκλείεται εκ των προτέρων. Προηγουμένως δεν υπήρχε αυτή η πρόνοια. Ή ακόμα και να υπήρχε έρευνα και να πήγε δικαστήριο και να αθωώθηκε με βάση τα νέα κριτήρια, πάλι απορρίπτεται». Η νέα διαδικασία, επεσήμανε ο κ. Πετρίδης, προνοεί για πέντε στάδια ελέγχου. Το πρώτο είναι οι έλεγχοι όπως γίνονταν πριν, δηλαδή με βάση οικονομικά κριτήρια και με βάση το ποινικό μητρώο. Το δεύτερο στάδιο ελέγχου αφορά στην υποχρέωση και του ίδιου παρόχου να διεξάγει έλεγχο. Το τρίτο στάδιο ελέγχου είναι οι απαγορεύσεις που μπήκαν από το καλοκαίρι του 2018 αποκλείοντας συγκεκριμένες ομάδες ατόμων (π.χ. πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα) από την παραχώρηση υπηκοότητας. Το τέταρτο στάδιο ελέγχου είναι οι έλεγχοι από οίκους αξιολόγησης, μια διαδικασία που ξεκινά από φέτος τον Δεκέμβριο. Και το πέμπτο και τελευταίο στάδιο ελέγχου αφορά τον αποκλεισμό εκ των προτέρων των ατόμων υψηλού κινδύνου και αυτών που δεν έχουν εν ισχύ βίζα Σένγκεν.

Όπως ανέφερε ο υπουργός, από το περσινό καλοκαίρι μέχρι και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου που ο ίδιος έχει στοιχεία είχαν απορριφθεί 30 αιτήσεις ατόμων που είχαν ζητήσει κυπριακό διαβατήριο στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος. Αριθμός κατά πολύ αυξημένος σε σχέση με πριν.