Κρίσιμο διήμερο για ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Τουρκίας

Στο Λουξεμβούργο και στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στρέφονται σήμερα τα βλέμματα σε σχέση με το ενδεχόμενο στοχευμένων μέτρων κατά της Τουρκίας για τις παράνομες ενέργειες εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Κυρίαρχο ζήτημα αποτελεί η εισβολή της Τουρκίας στη βορειοανατολική Συρία και η ενδεχόμενη λήψη αποτρεπτικών μέτρων κατά της χώρας του Ερντογάν. Ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδης θα χρειαστεί να δώσει μάχη για να καταφέρει να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους της Κύπρου πως η στάση της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή δεν αφήνει άλλα περιθώρια πέραν του να επιβληθούν αυστηρά μέτρα που να αποτρέπουν ή να τερματίζουν τις όποιες μεθοδεύσεις Ερντογάν. Συζήτηση θα γίνει και στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων το οποίο θα πραγματοποιηθεί αύριο Τρίτη. Το στοίχημα για τον ΥΠΕΞ της Κύπρου είναι να καταφέρει να πείσει τους Ευρωπαίους ομολόγους του πως όσα συμβαίνουν στη βορειοανατολική Συρία συνδέονται με τις μεθοδεύσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και να αξιοποιήσει το κλίμα καταδίκης που έχει διαμορφωθεί γύρω από την Τουρκία. Επιδίωξη θα είναι να γίνει συζήτηση επί συγκεκριμένων μέτρων που έχει ετοιμάσει η υπηρεσία της οποίας προΐσταται η Φ. Μογκερίνι. Τελικές πολιτικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν επί του συγκεκριμένου ζητήματος στις 17-18 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε επίπεδο αρχηγών κρατών.

Θα δείξει ενότητα;

Το πιο βασικό ερώτημα το οποίο θα κληθούν να απαντήσουν οι ΥΠΕΞ αλλά και οι ηγέτες της ΕΕ αυτή την εβδομάδα είναι κατά πόσο θα κρυφτούν πίσω από εθνικά συμφέροντα ή αν θα λειτουργήσουν ενιαία και δυναμικά ως Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα επιδιώξει να στείλει αποτρεπτικό μήνυμα στην Τουρκία. Ο Ερντογάν έσπευσε επιδεικτικά να χρησιμοποιήσει το χαρτί του μεταναστευτικού, απειλώντας πως θα ανοίξει τα σύνορα και 3,6 εκατομμύρια πρόσφυγες-μετανάστες θα κατακλύσουν τα κράτη της ΕΕ. Μπορεί ο Τουσκ, στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Λευκωσία, να χαρακτήρισε αυτή την απειλή άτοπη, ωστόσο η διπλωματία της Άγκυρας φρόντισε να προσεγγίσει μεμονωμένα χώρες και να ξεκαθαρίσει πως δεν αστειεύεται, με αποτέλεσμα να προβληματιστούν εταίροι εντός της ΕΕ.

Επί τάπητος και το μεταναστευτικό

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα ακούγεται ολοένα και πιο έντονα σε διπλωματικούς κύκλους πως η Λευκωσία δεν αποκλείεται να θέσει θέμα, έτσι ώστε τα στοχευμένα μέτρα κατά της Τουρκίας να αγγίξουν και τα κονδύλια για τη συμφωνία με την Τουρκία για τους πρόσφυγες-μετανάστες. Η Λευκωσία θεωρεί πως, σε επίπεδο κρατών μελών, υπάρχει κάτι περισσότερο από ανησυχία σε σχέση με το μεταναστευτικό και τη στάση της Τουρκίας, καθώς σε προηγούμενα χρόνια οι προσφυγικές ροές προκάλεσαν σημαντικά πολιτικά, κοινωνικά αλλά και οικονομικά ζητήματα. Επιδίωξη της Λευκωσίας, έστω κι αν τελικά δεν καταφέρει να βρει στήριξη, θα είναι να καταστεί σαφές στην Τουρκία πως δεν μπορεί να θεωρεί όπλο εκβιασμού την αγωνία των ανθρώπων που γίνονται πρόσφυγες. Η τουρκική διπλωματία έχει κάνει αρκετή παρασκηνιακή δουλειά σε εθνικό επίπεδο εντός κρατών μελών, γύρω από το ζήτημα αυτό και έχει ξεκαθαρίσει πως θα υπάρξουν αντίμετρα. Δεν είναι τυχαίο, σε σχέση με τις εξελίξεις, το γεγονός ότι Ολλανδία, Γερμανία και άλλες χώρες έχουν διαμηνύσει πως θα σταματήσουν την πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία, ωστόσο δεν θέλουν να μιλήσουν για μεταναστευτικό. Καθόλου τυχαία δεν είναι και η πρόσφατη τοποθέτηση Μογκερίνι, η οποία ξεκαθάρισε πως η επέμβαση στη Συρία θα πρέπει να λάβει τέλος, ωστόσο δεν πρόκειται, όπως είπε, να συνδεθεί το ζήτημα αυτό με τη στήριξη προς την Τουρκία για τη διαχείριση προσφυγικών ροών. Δεν απέφυγε να επισημάνει τη σύνδεση με τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, ωστόσο επεσήμανε πως το επίκεντρο των συζητήσεων πρέπει να παραμείνει στην επέμβαση στη Συρία. Μέσα σε αυτό το πρίσμα ανάλυσης, οποιοδήποτε αίτημα που να αφορά τα κονδύλια στο μεταναστευτικό δεν αναμένεται να βρει ιδιαίτερη ανταπόκριση (ούτε καν από την Ελλάδα), ενώ δύσκολο (όχι ακατόρθωτο) θα πρέπει να θεωρηθεί και το αίτημα για επιβολή απαγόρευσης εισόδου-ταξιδιού σε άτομα που εμπλέκονται στις γεωτρήσεις της Τουρκίας. Δεν αποκλείεται ωστόσο να έχουμε στοχευμένα μέτρα κάποιας μορφής κατά της Τουρκίας, κυρίως λόγω της συγκυρίας της επέμβασης στη Συρία (συζήτηση ακόμα και για εμπάργκο όπλων) παρά για οτιδήποτε άλλο.