Δημοσιονομική επίπτωση 844 εκατ. - Σε αναμμένα κάρβουνα η κυβέρνηση

Η ανησυχία της κυβέρνησης και του Υπουργείου Οικονομικών για τους δημοσιονομικούς κινδύνους από τις αγωγές δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και συνταξιούχων του κράτους επί σειράς μνημονιακών μέτρων, η οποία καταγράφεται από το 2014, όταν και ξεκίνησε να εκπονείται η Έκθεση Δημοσιονομικών Κινδύνων (που συνοδεύει κάθε χρόνο τον κρατικό προϋπολογισμό στη Βουλή), κορυφώνεται φέτος, δεδομένων, πλέον, των αποφάσεων του διοικητικού δικαστηρίου για αντισυνταγματικότητα των σχετικών νόμων.

Η τελευταία έκθεση που ετοιμάστηκε τον Σεπτέμβριο και κατατέθηκε χθες στη Βουλή έρχεται να επιβεβαιώσει τον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος χαρακτήρισε προ ημερών το θέμα των αποκοπών των δημοσίων υπαλλήλων ως τον μεγαλύτερο και πιο άμεσο δυνητικό δημοσιονομικό κίνδυνο που μπορεί να κλονίσει τη δημοσιονομική σταθερότητα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση (ετοιμάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2019) σε περίπτωση επικύρωσης των αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου από το Ανώτατο Δικαστήριο, για τις αγωγές υπαλλήλων και συνταξιούχων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, βάσει του περί της Μείωσης των Απολαβών και των Συντάξεων των Αξιωματούχων, Εργοδοτουμένων και Συνταξιούχων της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα Νόμο, το κράτος θα κληθεί να καταβάλει τις αποκοπές στις απολαβές στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ειδικότερα, σε περίπτωση επικύρωσης της αρχικής απόφασης που πάρθηκε από το Διοικητικό Δικαστήριο, η συνολική δημοσιονομική επίπτωση θα ανέλθει στα 844 εκατ. ευρώ μέχρι το 2023. Δέον να τονιστεί πως ο περί Μείωσης Αποκοπών και Συντάξεων Νόμος αναμένεται να καταργηθεί το 2023 (με τις σχετικές τροποποιήσεις και τελευταία αυτήν του 2018 για κλιμακωτή κατάργηση μέχρι το τέλος του 2022).

Από το 2012

Σύμφωνα με τη τελευταία δημοσιονομική έκθεση, οι εξοικονομήσεις για το κράτος από τις μειώσεις των απολαβών και συντάξεων για το έτος 2018 ανήλθε στα 256,6 εκατ. ευρώ, ενώ το αντίστοιχο ποσό για το 2017 ανήλθε στα 265,3 εκατ. ευρώ. Το συνολικό ποσό εξοικονόμησης από την εφαρμογή του μέτρου ανήλθε σε 1,5 δισ. ευρώ (βλ. πίνακα) και είναι ένα ερώτημα σε περίπτωση που το Ανώτατο επικυρώσει την αρχική απόφαση για ποιους θα ισχύσει η αναδρομικότητα: για όλους, για κανέναν ή για αυτούς που προσέφυγαν όπως στην περίπτωση του νόμου για τις συντάξεις; Σημειώνεται πως το Διοικητικό Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικές και τις νομοθεσίες που αφορούν το πάγωμα των προσαυξήσεων και την εισφορά 3% στο σχέδιο συντάξεων.



Δέον να τονιστεί, επίσης, πως στο πλαίσιο της έκτης αποστολής μεταπρογραμματικής εποπτείας, οι δανειστές είχαν επισημάνει τον κίνδυνο δημοσιονομικών επιπτώσεων από το αποτέλεσμα δικαστικών αποφάσεων «σε σχέση με προηγούμενα μέτρα ελέγχου του μισθολογικού κόστους στον δημόσιο τομέα».

Αποδεικτικό δε της ανησυχίας της κυβέρνησης, το γεγονός ότι το Υπουργείο Οικονομικών ήταν αρνητικό όσον αφορά πρόταση νόμου που συζητήθηκε τον περασμένο μήνα στη Βουλή, για κατάργηση του ετήσιου τέλους ύψους 350 ευρώ που επιβάλλεται σε όλες τις εγγεγραμμένες εταιρείες, με εκπρόσωπό του να υπογραμμίζει πως «στην παρούσα στιγμή δεν μπορεί να συζητηθεί κατάργηση του τέλους, λόγω κάποιων οικονομικών αβεβαιοτήτων που αφορούν την επικείμενη απόφαση του δικαστηρίου για τις αποκοπές των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και τις δαπάνες για το ΓεΣΥ».

Στο δικαστήριο

Σημειώνεται πως η εκδίκαση των εφέσεων από Ανώτατο Δικαστήριο, μετατέθηκε από τις 30 Σεπτεμβρίου για τις 14 Οκτωβρίου, λόγω επικείμενης αντικατάστασης της δικαστού Δέσπως Μιχαηλίδου, η οποία διορίστηκε στη θέση της επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Όπως, ωστόσο, πληροφορείται ο «Π» ούτε την ερχόμενη Δευτέρα θα ξεκινήσει η ακρόαση των υποθέσεων για τον ίδιο λόγο, και αναμένεται να μετατεθεί τέλος του μήνα. Πάντως, εκκρεμούσης της εκδίκασης των εφέσεων των πρωτόδικων αποφάσεων, ο γενικός εισαγγελέας είχε δηλώσει προ ημερών στο ΚΥΠΕ πως δεν επιτρέπεται να γίνονται δημόσιες δηλώσεις, «οι οποίες δυνατόν να θεωρηθούν ότι επηρεάζουν την έκβαση των υποθέσεων ή ασκούν πίεση επί του δικαστηρίου».

Φόβοι για έκβαση και πολλών άλλων αγωγών

Πέραν τoυ μεγάλου πονοκέφαλου που δημιουργείται στο Υπουργείο Οικονομικών από μια τελεσίδικη αρνητική έκβαση για το κράτος των αγωγών των δημοσίων υπαλλήλων, σημαντικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά θα προκαλέσει σύμφωνα με την έκθεση δημοσιονομικών κινδύνων του 2019, και τυχόν αρνητική έκβαση για το κράτος σε εξέλιξη δικαστικών αγωγών τρίτων, των οποίων η οικονομική θέση επηρεάστηκε αρνητικά από τις αποφάσεις του Μαρτίου 2013 για αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Εν τω μεταξύ, η έκθεση δημοσιονομικών κινδύνων που ετοίμασε το ΥΠΟΙΚ και κατατάσσει τις αγωγές εναντίον του κράτους ως ένα σημαντικό κίνδυνο για εκτροχιασμό των δημόσιων οικονομικών, αναφέρεται και σε άλλες κατηγορίες αγωγών που εκκρεμούν:

• Αγωγές τρίτων για οικονομικές απαιτήσεις από συμβόλαια για εκτέλεση έργων και συμβόλαια συντήρησης.


• Αγωγές τρίτων για ατυχήματα που επισυνέβησαν και κατά την εκτίμηση των εναγόντων την ευθύνη φέρει η Κυπριακή Δημοκρατία.


• Αγωγές τρίτων για απαλλοτριώσεις στοιχείων πάγιου ενεργητικού (κυρίως γης) που κατά την εκτίμηση των εναγόντων έχουν υποστεί οικονομική ζημιά, είτε αυτή αφορά την εκτιμώμενη αξία της απαλλοτρίωσης ή/και πιθανά διαφυγόντα κέρδη από τη χρήση των εν λόγω στοιχείων πάγιου ενεργητικού.


• Αγωγές τρίτων, είτε από συμβάσεις είτε από ζημιές σε ιδιωτικές περιουσίες κατά την εκτέλεση, εναντίον ημικρατικών οργανισμών και Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.


• Αγωγές υπαλλήλων λόγω προαγωγών/μισθολογικών κλιμάκων ή και άλλων θεμάτων και πάλιν σε ημικρατικούς και ΑΤΑ.

Σημειώνεται πως φέτος, σε αντίθεση με άλλες χρονιές, δεν αναφέρονται μέτρα για μετριασμό του κινδύνου από αγωγές. Τα προηγούμενα χρόνια, η σύσταση ήταν η λήψη μέτρων «για άρτια εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώπιον των διεθνών και κυπριακών δικαστηρίων».