Έλεγχοι… αλλά όχι σύνορο

Σε ανησυχίες για το πώς ακριβώς θα διαχειριστεί η Κυπριακή Δημοκρατία τις μεταναστευτικές ροές στην πράσινη γραμμή, και που προκύπτουν από τον αιώνιο φόβο της αναγνώρισης του ψευδοκράτους, σκάλωσε προσωρινά η συζήτηση για καλύτερο έλεγχο της εισόδου προσώπων από τρίτα κράτη στη χώρα.

Τα Υπουργεία Εσωτερικών και Δικαιοσύνης βρίσκονται σε διαβούλευση με το Υπουργείο Εξωτερικών, ώστε να αντιμετωπιστούν κάποιες ανησυχίες που υπάρχουν για τις δρομολογούμενες αλλαγές στον κώδικα εφαρμογής του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής.

Η ανάγκη για περαιτέρω διαβούλευση ήταν ένας από τους λόγους που οι προτάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών για έλεγχο των διελεύσεων των πολιτών τρίτων χωρών (χωρίς να επηρεάζονται οι Κύπριοι πολίτες –Ε/Κ και Τ/Κ– ούτε οι πολίτες των κρατών μελών της ΕΕ ή χωρών που έχουν δικαίωμα ελεύθερης διακίνησης στην ΕΕ χωρίς βίζα) δεν συζητήθηκαν στην τελευταία συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου. Όπως τονίστηκε πάντως στον «Π» από το Υπουργείο Εσωτερικών, το ΥΠΕΣ είναι έτοιμο να συζητήσει λογικές ανησυχίες του Υπουργείου Εξωτερικών.

Η αντίρρηση που προήλθε από το Υπουργείο Εξωτερικών και οδήγησε στην ανάγκη διαβούλευσης ήταν σύμφωνα με πληροφορίες πως τυχόν προσθήκη νέων ελέγχων στα οδοφράγματα θα παρέπεμπε σε έμμεση αναγνώριση. Από πλευράς Υπουργείου Εξωτερικών, πάντως, τονίζεται πως δεν υπάρχει ουσιαστική διαφωνία πέρα από την επισήμανση πως πρέπει οι αλλαγές να γίνουν με προσοχή.

Χωρίς έλεγχο

Οι προθέσεις του Υπουργείου Εσωτερικών σχετίζονται με ανησυχίες που εξέφρασε προ μηνών ενώπιον των εταίρων η Κύπρος σε σχέση με τη δραματική αύξηση των μεταναστευτικών ροών, όχι μόνο από τη Συρία αλλά και από χώρες της Αφρικής. Ειδικότερα, αυτό στο οποίο επιμένουν πηγές από το υπουργείο είναι πως δεν είναι λογικό να καταγράφονται τα ονόματα και οι διελεύσεις των Τουρκοκύπριων πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά οι πολίτες τρίτων χωρών να περνούν συχνά χωρίς έλεγχο.

Η κατάσταση αυτή δεν έχει διαφύγει την προσοχή των εταίρων, οι οποίοι απαντούν στις εκκλήσεις της Κύπρου για πρόσθετη βοήθεια αναφέροντας και πως η χώρα θα πρέπει να διαχειριστεί την κατάσταση, η οποία παρά την κατοχή παραμένει δική της ευθύνη.

Οι ίδιες κυβερνητικές πηγές επιμένουν πως η μη διέλευση ατόμων από τρίτες χώρες δεν σχετίζεται άμεσα με το θέμα των διαδικασιών που αφορούν τις αιτήσεις χορήγησης ασύλου.

Από πλευράς Υπουργείου Εσωτερικών τονίζεται πως δεν χρειάζεται νέα νομοθεσία ή ειδικές ρυθμίσεις που να αλλάζουν το σημερινό καθεστώς, καθώς δεν είναι ανάγκη να αλλάξει ο ίδιος ο κανονισμός, αλλά να προσαρμοστεί ο κώδικας εφαρμογής του που ακολουθείται από την Κυπριακή Δημοκρατία (κάτι που χρειάζεται διαβούλευση με την ΕΕ).

Επίσης το Υπουργείο Εσωτερικών διαφώνησε με τις σκέψεις στο Υπουργείο Εξωτερικών για επιβολή διοικητικού πρόστιμου, το οποίο θα θεσπιζόταν με νομοσχέδιο. Το επιχείρημα του ΥΠΕΣ ήταν πως κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε έμμεση νομοθετική αναγνώριση σκληρού συνόρου και πως, αντιθέτως, η κυβέρνηση έχει την ευχέρεια να προχωρήσει σε αλλαγές στο πλαίσιο του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής, όπως συμφωνήθηκε το 2004.

Γενικότερη αξιολόγηση

Οι συζητήσεις αυτές δεν πρέπει πάντως να συγχέονται με την πρόθεση του Υπουργείου Εξωτερικών για ευρύτερη αξιολόγηση του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής ώστε να προχωρήσει η ανανέωσή του, με στόχο τη συμπερίληψη νέων προϊόντων τα οποία ζητά η Κομισιόν και την αντιμετώπιση κάποιων ανησυχιών επαγγελματικών κλάδων. Μετά την αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να ενημερωθεί η Κομισιόν, η οποία θα έχει έναν μήνα για να τοποθετηθεί.

Λόγω όμως και της κατάστασης στις Βρυξέλλες εξαιτίας της καθυστέρησης της ανάληψης των καθηκόντων της νέας Επιτροπής, η όποια συζήτηση για αλλαγή του κώδικα εφαρμογής δεν θα είναι μια γρήγορη υπόθεση. Όπως ενημέρωσε πρόσφατα την αρμόδια επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων ο υπουργός Εξωτερικών, οι αλλαγές αφορούν συμπερίληψη προϊόντων όπως το ταχίνι και οι φρέσκοι χυμοί σε αυτά που μπορούν να πωληθούν στις ελεύθερες περιοχές. Επίσης, αν και δεν εντάσσεται στον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής (που αφορά τη διακίνηση προϊόντων από τις κατεχόμενες στις ελεύθερες περιοχές), το Υπουργείο Εξωτερικών έχει εγείρει στην τ/κ πλευρά την ανάγκη για ενίσχυση του «αντίστροφου εμπορίου», δηλαδή πώλησης προϊόντων από τις ελεύθερες στις κατεχόμενες περιοχές.

Πιο αυστηροί

Αν είναι κάτι στο οποίο συμφωνούν τα δύο υπουργεία, είναι πως όποιο μέτρο μπορεί να ληφθεί για το θέμα της ανεξέλεγκτης εισόδου στα ελεγχόμενα από την ΚΔ εδάφη, αυτό μπορεί να ληφθεί μόνο στην κατηγορία των ατόμων από τρίτες χώρες, τα οποία χρειάζεται να αιτηθούν βίζα για να μπουν στον χώρο Σένγκεν.

Πηγές από το Υπουργείο Εξωτερικών σημειώνουν ότι η ανάγκη διαχείρισης της πράσινης γραμμής ώστε να μην γίνει σκληρό σύνορο ήταν και ο λόγος που μέχρι σήμερα δεν έγινε αίτηση για ένταξη της Κύπρου στον χώρο του Σένγκεν. Ακόμα και τώρα, που έχει γίνει αίτηση, η πρόθεση είναι –με τη σύμφωνο γνώμη και της ΕΕ– η χώρα να φτάσει στο τρίτο από τα πέντε στάδια αξιολόγησης ώστε να έχει πρόσβαση στην ολοκληρωμένη βάση δεδομένων.

Η διαπραγμάτευση, η οποία ξεκινά τέλος του μήνα, δεν θα οδηγήσει σε ένταξη στο Σένγκεν καθώς αυτό είναι αδύνατον χωρίς λύση, όμως θα δώσει τα εργαλεία στην κυβέρνηση για να ελέγχει καλύτερα ποιος εισέρχεται στην Κυπριακή Δημοκρατία. Από το Υπουργείο Εξωτερικών υπάρχει επίσης η πρόθεση για περισσότερο έλεγχο, για παράδειγμα καταργώντας τις διαδικασίες θεώρησης φοιτητών μέσω Skype.