Τελευταίες πινελιές για τις συνενώσεις

Μετά τη σχεδόν ομόφωνη έγκριση, το Σάββατο, του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση από τη γενική συνέλευση της Ένωσης Δήμων, η μπάλα επιστρέφει στα χέρια του υπουργού Εσωτερικών. Ο Κωνσταντίνος Πετρίδης καλείται να ολοκληρώσει τις επόμενες μέρες την πρότασή του για τον αριθμό των νέων δημοτικών σχημάτων και τις συνενώσεις δήμων και κοινοτήτων που θα γίνουν και να την ενσωματώσει στο νομοσχέδιο. Για αρκετές από τις συνενώσεις ο υπουργός φέρεται να έχει κατασταλάξει σε αποφάσεις, για αρκετές άλλες όμως… όλα παίζονται. Ίσως γι’ αυτό ο κ. Πετρίδης απηύθυνε το Σάββατο πρόσκληση μέσω του ΚΥΠΕ στις τοπικές αρχές να υποβάλουν, αν το επιθυμούν, εισηγήσεις για τις τελικές συνενώσεις, κάτι που ήδη αρκετοί δήμοι και κοινότητες έχουν πράξει.

Το γεγονός ότι οι προτάσεις για τις συνενώσεις δεν τέθηκαν ενώπιον της γενικής συνέλευσης της Ένωσης Δήμων (αφού δεν είναι ακόμα έτοιμες) αποδείχθηκε εν τέλει πολύ βολική επιλογή, καθώς δόθηκε έτσι η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να επικεντρωθούν στην ουσία του νομοσχεδίου, να λάβουν εκτενή ενημέρωση από τον πρόεδρο της Ένωσης Ανδρέα Βύρα και άλλα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής και μέσω των πολλών ερωτήσεων που υποβλήθηκαν να γίνει εποικοδομητική συζήτηση και να λυθούν πολλές απορίες.

Ενιαίο μπλοκ

Το γεγονός ότι το νομοσχέδιο εγκρίθηκε σχεδόν ομόφωνα (υπήρξαν μόλις δύο αποχές) στέλνει το μήνυμα ότι στο σύνολό τους οι δήμοι ζητούν, επιδιώκουν και εγκρίνουν τη μεταρρύθμιση όπως έχει σχεδιαστεί από το Υπουργείο Εσωτερικών, με την άμεση εμπλοκή του υπουργού, σε συνεργασία με την Ένωση Δήμων. Ουσιαστικά, Υπουργείο Εσωτερικών και Ένωση Δήμων θα προσέλθουν χέρι-χέρι στη Βουλή για την τελική επεξεργασία και έγκριση του νομοσχεδίου, κάτι που ίσως περιορίσει τις ουσιαστικές πινελιές που θα κληθούν να βάλουν στο τελικό κείμενο τα κόμματα. Είναι πλέον πολύ δύσκολο, τόσο για το Υπουργικό Συμβούλιο όσο και για τη Βουλή, να προβούν σε αλλαγές που θα ανατρέψουν την ισορροπία που επιτεύχθηκε στο κείμενο μέσα από μακρές διαβουλεύσεις του υπουργείου και των εκπροσώπων των δήμων.

Η Νομική Υπηρεσία

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως το νομοσχέδιο δεν επιδέχεται αλλαγών. Ήδη το κείμενο τυγχάνει νομοτεχνικής επεξεργασίας από τη Νομική Υπηρεσία, με την εμπλοκή πλέον και της επιτρόπου Νομοθεσίας Λουίζας Χριστοδουλίδου-Ζανέττου, και οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι θα χρειαστεί να γίνουν πολλές νομοτεχνικές παρεμβάσεις για να «στρώσει» το κείμενο και κυρίως για να είναι συμβατό με αρκετές άλλες νομοθεσίες που επηρεάζονται από την παραχώρηση στους δήμους αρμοδιοτήτων που σήμερα έχουν διάφορα υπουργεία.

Οι πληροφορίες του «Πολίτη» αναφέρουν ότι την Παρασκευή ο υπουργός Εσωτερικών είχε δίωρη σύσκεψη με τους λειτουργούς της Νομικής Υπηρεσίας που διεξάγουν τον νομοτεχνικό έλεγχο. Βγήκε αρκετή δουλειά, αλλά το πιθανότερο είναι να χρειαστεί να γίνουν και άλλες τέτοιες συσκέψεις για να ολοκληρωθεί η επεξεργασία του κειμένου. Το ευχάριστο είναι ότι φαίνεται να υλοποιείται η διαβεβαίωση του γενικού εισαγγελέα ότι για το κρίσιμο αυτό νομοσχέδιο θα γίνει εντατική δουλειά, ώστε το ταχύτερο δυνατό να είναι έτοιμο να προωθηθεί στο Υπουργικό και αμέσως μετά στη Βουλή.

Η Βουλή

Πέραν των αλλαγών που θα γίνουν από τη Νομική Υπηρεσία, είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι αλλαγές θα γίνουν και από τη Βουλή, τόσο κατά την επεξεργασία του νομοσχέδιου στην Επιτροπή Εσωτερικών, όσο και στην ολομέλεια, όταν φτάσει η ώρα να τεθεί προς έγκριση. Άλλωστε, μπορεί η πλειοψηφία των παρατηρήσεων-αιτημάτων της Ένωσης Δήμων να έχουν ήδη ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο, ωστόσο απομένουν κάποια ζητήματα που η Ένωση θα διεκδικήσει με υπόμνημα να γίνουν αποδεκτά από τη Βουλή. Επιπλέον, υπάρχουν ενστάσεις από φορείς πέραν της Ένωσης Δήμων για πολύ σημαντικές πτυχές του νομοσχεδίου, για τις οποίες επίσης θα κληθεί να αποφασίσει η Βουλή. Για παράδειγμα, η ανάθεση των εξουσιών των σχολικών εφορειών στους δήμους, για την οποία αντιδρούν η Παγκύπρια Συντονιστική Επιτροπή Σχολικών Εφορειών και οι οργανώσεις γονέων.

Χωρίς δημοψηφίσματα

Πέραν των αλλαγών που θα κριθεί αναγκαίο να γίνουν από τη Βουλή στις πρόνοιες που αφορούν την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των δήμων και τη διοικητική-οικονομική αυτονομία τους, στα κοινοβουλευτικά κόμματα επιφυλάσσεται εκ του Συντάγματος ο τελευταίος λόγος όσον αφορά και τις συνενώσεις. Και ειδικά σε αυτή την πτυχή είναι πολύ πιθανό να υπεισέλθουν διάφορες μικροκομματικές ή τοπικιστικές σκοπιμότητες, στις οποίες μάλιστα προσβλέπουν κάποιες τοπικές αρχές. Μπορεί στη γενική συνέλευση να επικράτησε πολύ εποικοδομητικό κλίμα και να επιτεύχθηκε σε γενικές γραμμές ομοφωνία επί της νομικής πτυχής της μεταρρύθμισης, ωστόσο σε ό,τι αφορά τις συνενώσεις είναι βέβαιο ότι μόλις ανακοινωθούν το κλίμα θα στραβώσει και θα υπάρξουν αντιδράσεις και αντιπαραθέσεις, στις οποίες αργά ή γρήγορα θα κληθούν να παρέμβουν «πυροσβεστικά» τα κόμματα που μπορούν να εξασφαλίσουν πλειοψηφία στη Βουλή.

Ήδη, πέραν από τις πιέσεις που κάποιες δημοτικές και κοινοτικές αρχές ασκούν προς το Υπουργείο Εσωτερικών και προσωπικά στον Κωνσταντίνο Πετρίδη, πήραν από κοντά και τα κόμματα, τόσο σε επίπεδο κεντρικών ηγεσιών όσο και σε επίπεδο τοπικών οργανώσεων των κομμάτων. Η πρόσκληση, το Σάββατο, του υπουργού προς τις τοπικές αρχές να υποβάλουν τις επόμενες μέρες τις εισηγήσεις τους για τις συνενώσεις αποτελεί την κλιμάκωση της προσπάθειας του κ. Πετρίδη να περιορίσει κατά το δυνατό τις αντιδράσεις, αν και γνωρίζει πολύ καλά ότι η εκμηδένιση των αντιδράσεων είναι αδύνατη.

Το γεγονός ότι η Ένωση Δήμων αποφάσισε με μεγάλη πλειοψηφία (50-25) το Σάββατο να μην ζητήσει τη διεξαγωγή τοπικών δημοψηφισμάτων για την έγκριση κάθε μιας από τις συνενώσεις προκαλεί μεν μεγάλη ανακούφιση στον υπουργό Εσωτερικών, ωστόσο είναι αρκετά πιθανό να τεθεί θέμα δημοψηφισμάτων και κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλη, ιδιαίτερα από το ΑΚΕΛ.

Μάλλον από 4 δήμους σε Λευκωσία - Λεμεσό

Τίποτε δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα, αλλά κάποιες επιλογές, ιδιαίτερα στις επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού, φαίνεται να κλειδώνουν.

Οι πληροφορίες του «Πολίτη» αναφέρουν ότι στη Λευκωσία είναι σχεδόν βέβαιο το σενάριο για δημιουργία τεσσάρων δήμων, από τους δέκα που λειτουργούν σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι ο Δήμος Ιδαλίου… αποφεύγει τη συνένωση με Λατσιά και Γέρι και θα αποτελέσει την έδρα ενός τέταρτου δήμου στη μείζονα Λευκωσία, με άλλες 4-6 κοινότητες (Νήσου, Πέρα Χωρίο, Αλάμπρα, Λύμπια και ίσως Ποταμιά και Αγία Βαρβάρα).

Από εκεί και πέρα, παραμένει η εκκρεμότητα με τον Δήμο Στροβόλου. Θα ενωθεί με τους αστικούς δήμους της πρωτεύουσας (Λευκωσία, Αγλαντζιά, Έγκωμη, Άγιο Δομέτιο) ή με τη Λακατάμια και το Τσέρι; Στο Υπουργείο Εσωτερικών φαίνεται να προηγείται ελαφρώς η επιλογή της συνένωσης του Στροβόλου με την πρωτεύουσα, κάτι που ευνοούν και οι πέντε δήμαρχοι των επηρεαζόμενων δήμων, του Στροβόλου περιλαμβανομένου. Προβληματίζει πάντως η δημιουργία ενός πολύ μεγάλου σε έκταση δήμου, με πληθυσμό κοντά στις 200 χιλιάδες, κάτι που ίσως καταστήσει δύσκολη τη λειτουργικότητα του δήμου. Σύμφωνα με την τεχνοοικονομική μελέτη, η συνένωση του Στροβόλου με τη Λευκωσία θα επιφέρει τις μεγαλύτερες εξοικονομήσεις από κάθε άλλο σενάριο, αλλά από την άλλη θα δημιουργήσει ανομοιόμορφους δήμους στη μείζονα Λευκωσία και θα περιορίσει τις εξοικονομήσεις στο σύμπλεγμα Λακατάμια-Τσερίου.

Δεδομένη πρέπει να θεωρείται η συνένωση Λατσιών – Γερίου, ενώ ως προς το σύμπλεγμα Λακατάμιας – Τσερίου (αν ο Στρόβολος πάει στη Λευκωσία) ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο συνένωσης με Πάνω και Κάτω Δευτερά και Συνοικισμό Ανθούπολης, ίσως και με Ψημολόφου.

Μόνα τους τα Πολεμίδια;

Οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι κερδίζει έδαφος η επιλογή να δημιουργηθούν και στη Λεμεσό 4 δήμοι, αντί τρεις που ήταν μέχρι πρότινος το επικρατέστερο σενάριο. Σήμερα λειτουργούν στη Λεμεσό έξι δήμοι.

Η επιλογή να συνενωθεί ο Δήμος Κάτω Πολεμιδιών με τη Λεμεσό ή τον Ύψωνα φαίνεται να υποχωρεί μπροστά στην επιλογή να παραμείνουν τα Πολεμίδια αυτόνομος δήμος, με συνένωσή τους με την κοινότητα Πάνω Πολεμιδιών, ίσως και με την Παλόδεια. Σε τέτοια περίπτωση, η Λεμεσός θα συνενωθεί μόνο με τη Μεσα Γειτονιά και ο Ύψωνας με γειτονικές κοινότητες. Στην ανατολική Λεμεσό, συνενώνονται Γερμασόγεια, Άγιος Αθανάσιος και κοινότητες. Αν επικρατήσει το σενάριο διατήρησης και ενίσχυσης του Δήμου Κ. Πολεμιδιών εξασφαλίζεται στην ουσία ευρεία συναίνεση τοπικών αρχών. Σε διαφορετική περίπτωση, θα υπάρξουν μεγάλες αντιδράσεις από τα Κ. Πολεμίδια (ομόφωνα το δημοτικό συμβούλιο τάχθηκε την περασμένη εβδομάδα υπέρ της αυτόνομης παρουσίας), αλλά και από το ΑΚΕΛ, το οποίο αντιμετωπίζει τον συγκεκριμένο δήμο με πολλή ευαισθησία και θέλει τη διατήρησή του.