«Πράσινα» κίνητρα ύψους 22 εκατ. ευρώ

Τρία νέα μέτρα στήριξης τα οποία στοχεύουν στην κάλυψη των στόχων της Κύπρου ως προς τη μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο. Τα μέτρα, που απευθύνονται σε επαγγελματίες και επιχειρήσεις, θα έχουν συνολικό προϋπολογισμό ύψους 22,5 εκατ. ευρώ και θα αφορούν την περίοδο 2020-2022, παρουσίασε κατά τη χθεσινή συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου ο Κώστας Καδής καθώς εμπίπτουν στη συνεισφορά του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάτπυξης και Περιβάλλοντος για κάλυψη των φιλόδοξων στόχων που έχει θέσει η ΕΕ στην Κύπρο στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Λιγότερα «πρόστιμα»

Σε δηλώσεις του στον «Π» ο κ. Καδής ανέφερε πως τα τρία νέα «πράσινα» μέτρα αναδείχθηκαν μέσα από μελέτη εμπειρογνωμόνων η οποία ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2018 και εξέτασε την αποδοτικότητα διαφόρων πολιτικών για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Τα εν λόγω μέτρα, σημείωσε ο υπουργός, αποτελούν από οικονομικής σκοπιάς άκρως αποτελεσματικές πολιτικές καθώς το κόστος από την εφαρμογή τους είναι μικρότερο από αυτό που θα υποχρεωνόταν να καταβάλει η ΚΔ - κι ανέρχεται στα 31,5 εκατ. - για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου εάν δεν εφαρμόζονταν οι δράσεις αυτές. Στους δικαιούχους των σχεδίων αναμένεται να καταβληθεί περίπου το 75% του κόστους που θα αποφευχθεί (22,5 εκατ.) από την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου από την ΚΔ. Το υπόλοιπο ποσό θα είναι όφελος για την ΚΔ και ανέρχεται στα 9 εκατ. ευρώ.

Τεχνικοί κλιματιστικών

Το πρώτο μέτρο αφορά τη διαχείριση των θερμοκηπιακών φθοριούχων αερίων που εισήχθηκαν ή θα εισαχθούν στη χώρα πριν την εφαρμογή ενός νόμου που τώρα προωθείται για την ορθολογική διαχείρισή τους. Σύμφωνα με το σημείωμα που κατατέθηκε στο Υπουργικό και αποκαλύπτει ο «Π», τα φθοριούχα αέρια χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, κυρίως στους τομείς της ψύξης και του κλιματισμού. Περιλαμβάνονται στα αέρια του θερμοκηπίου, ωστόσο δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο το οποίο να υποχρεώνει τον κάτοχό τους (κυρίως τεχνικοί κλιματιστικών) να τα διαχειρίζεται σωστά. Το Τμήμα Περιβάλλοντος προωθεί αυτή την περίοδο νομοσχέδιο για επιβολή τέλους εισαγωγής στους εισαγωγής για τη μετέπειτα διαχείριση των φθοριούχων αερίων και των ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (πράσινο τέλος). Παρ’ όλα αυτά, τα αέρια και ουσίες που εισήχθηκαν στο παρελθόν (ιστορικά αέρια) μέχρι και την εφαρμογή της νομοθετικής πρότασης δεν θα καλύπτονται. Για αυτό προτείνεται ένα μέτρο το οποίο να ενθαρρύνει την ορθολογική διαχείριση των ιστορικών αυτών αερίων από τους τεχνικούς κλιματιστικών με τρόπο που να επιτυγχάνεται η μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.

Ο προϋπολογισμός της δράσης αναμένεται να ανέλθει στα 2,25 εκατ. ευρώ για τα έτη 2021-2022, θα συνεισφέρει σε μείωση 50 χιλ. τόνων ισοδύναμου CO2 ανά έτος και το αναμενόμενο συνολικό όφελος από την αποφυγή αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής θα είναι πέραν του 1,5 εκατ. ετησίως (κέρδος 750 χιλ. ευρώ).

Ενδιαφέρει επιχειρηματίες

Το δεύτερο μέτρο αφορά την ετοιμασία ειδικού σχεδίου χορηγιών μείωσης εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου για επιχειρήσεις. Το εν λόγω σχέδιο θα στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στην πρωτοβουλία «Επιχειρώ για το κλίμα» (Business 4 climate) το οποίο εφαρμόζει η Υπηρεσία Περιβάλλοντος σε συνεργασία με την ΟΕΒ και το ΤΕΠΑΚ με στόχο τη δέσμευση κυπριακών επιχειρήσεων για μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος κατά 8% μέχρι το 2030. Σύμφωνα με παλαιότερα ρεπορτάζ του «Π», αν όλες οι κυπριακές επιχειρήσεις πετύχαιναν μείωση των εκπομπών τους κατά 8% μέχρι το 2030 (εξοικονόμηση ρεύματος, καυσίμων, εγκατάσταση ΑΠΕ κ.λπ.) θα κάλυπταν το 25% του εθνικού μας στόχου, που είναι η σταδιακή μείωση την επόμενη δεκαετία κατά 24% των εκπομπών. Μέχρι στιγμής έχουν δεσμευτεί 60 επιχειρήσεις και η πιλοτική εφαρμογή χρηματοδοτείται από το Climate-KIC. Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτεί τις κεφαλαιουχικές δαπάνες για μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των εταιρειών που θα συμμετέχουν.

Για συνολική εφαρμογή απαιτούνται 13,5 εκατ. ευρώ και η διάρκεια θα είναι τα τρία έτη από το 2020 έως το 2022. Η αναμενόμενη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα είναι 200 χιλ. τόνοι ισοδύναμου CO2 ανά έτος και το αναμενόμενο συνολικό όφελος από την αποφυγή αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής θα είναι πέραν των 6 εκατ. ευρώ ετησίως (κέρδος 4,5 εκατ. ευρώ).

Βιοκαύσιμα από σκουπίδια

Το τρίτο μέτρο που προτείνει το Υπ. Γεωργίας αφορά την προώθηση παραγωγής βιοκαυσίμων από απόβλητα. Τα απόβλητα συνεισφέρουν 10% στις συνολικές εθνικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Κύπρο. Η βασική αρχή του προτεινόμενου σχεδίου αφορά τη μερική επιδότηση του βιοκαυσίμου ανεξαρτήτως τεχνολογίας παραγωγής του, νοουμένου ότι πληρούνται βασικά κριτήρια (αδειοδοτημένη εγκατάσταση, παραγωγή βιοκαυσίμου που να πληροί τα κριτήρια αειφορίας όπως καθορίζεται από τις οδηγίες της ΕΕ για τις ΑΠΕ, ικανοποίηση σχετικού προτύπου κ.λπ.). Η συγκεκριμένη δράση αναμένεται να συνεισφέρει επίσης στην επίτευξη των εθνικών στόχων που αφορούν τις ΑΠΕ και ειδικότερα τους στόχους για διείσδυση ΑΠΕ στις μεταφορές (14% μέχρι το 2030).
Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης αναμένεται να ανέλθει στα 6,75 εκατ. ευρώ και η διάρκεια του προγράμματος θα είναι τρία χρόνια (2020-2022). Η αναμενόμενη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα είναι 100 χιλ. τόνοι ισοδύναμου CO2 ετησίως και το αναμενόμενο συνολικό όφελος από την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής θα είναι πέραν των 3 εκατ. ετησίως (κέρδος 2,25 εκατ.).

Αν η Κυπριακή Δημοκρατία δεν λάβει κανένα πρόσθετο μέτρο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου

Θα φτάσουν μέχρι και 184,5 εκατ. τα δικαιώματα για ρύπους

Στα παραρτήματα που συνόδευσαν την πρόταση Καδή προς το Υπουργικό Συμβούλιο υπάρχει ένας άκρως ενδιαφέρων πίνακας, ο οποίος αφορά το κόστος που θα έχει η Κυπριακή Δημοκρατία για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου σε περίπτωση μη επίτευξης του εθνικού στόχου. Δηλαδή, της σταδιακής μείωσης από το 2021 έως το 2030 κατά 24% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τομείς. Όπως ήδη έχουμε γράψει σε προηγούμενα ρεπορτάζ, η Κύπρος καλείται να λάβει δραστικά μέτρα -όπως αυτά που εγκρίθηκαν χθες- ώστε να περιορίσει τις εκπομπές και να μην κληθεί να πληρώσει πρόσθετα δικαιώματα εκπομπής. Η ΚΔ βρίσκεται αυτήν την περίοδο στην τελική επεξεργασία τριών σεναρίων εκ των οποίων το ένα, που θα επιλεγεί μέχρι το τέλος του χρόνου, θα αποτελέσει τη στρατηγική της χώρας για την ενέργεια και το κλίμα μέχρι το 2030. Ο πίνακας, λοιπόν, αυτός υπολογίζει ποιο θα είναι το κόστος για αγορά πρόσθετων ρύπων, πρόσθετων δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου αναλόγως σεναρίου.

• Με βάση το πρώτο σενάριο που αφορά τη μη λήψη πρόσθετων μέτρων -ένα σενάριο που δεν αποτελεί επιλογή με βάση και τη χθεσινή απόφαση του Υπουργικού αλλά και τα μέτρα που κοστολογούν τα διάφορα υπουργεία, όπως η φύτευση 10 εκατ. δέντρων για απορρόφηση ποσοτήτων CO2 από την ατμόσφαιρα - το συνολικό ποσό που υπολογίζεται ότι θα πληρώσει η Κύπρος για αγορά ρύπων θα είναι της τάξης των 184,5 εκατ. ευρώ!


• Με βάση το δεύτερο σενάριο όπου θα ληφθούν κάποια πρόσθετα μέτρα, όχι όμως τολμηρά και φιλόδοξα, τα οποία θα μειώσουν περισσότερο από το μισό τις επιπλέον εκπομπές που θα έχει η ΚΔ σε σχέση με το πρώτο σενάριο, το συνολικό κόστος για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα φτάσει τα 83,9 εκατ. ευρώ.


• Βεβαίως, υπάρχει και η επιλογή του τρίτου, φιλόδοξου, σεναρίου που είναι η λήψη δραστικών μέτρων κατά τρόπο που η Κύπρος να μην έχει επιπλέον εκπομπές, να είναι εντός των στόχων της και να μην κληθεί να πληρώσει δικαιώματα.

Αυτήν την περίοδο τα τρία σενάρια βρίσκονται υπό την τελική επεξεργασία τους και αρχές Σεπτεμβρίου θα είναι έτοιμα, ώστε να μπουν στο μικροσκόπιο της μελέτης αντικτύπου, η οποία ετοιμάζεται από ακαδημαϊκούς και διερευνά την οικονομική, τεχνική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάλυση κόστους-οφέλους που θα έχουν για την κυπριακή οικονομία και κοινωνία. Η εν λόγω μελέτη θα παρουσιαστεί τον Οκτώβριο και σε δημόσια ακρόαση, πριν η κυβέρνηση λάβει την τελική απόφαση ως προς το σενάριο που θα αποτελέσει το εθνικό σχέδιο της Κύπρου για την ενέργεια και το κλίμα για την επόμενη δεκαετία. Όσον αφορά το σενάριο το οποίο θα επιλεγεί, θα περάσει από στρατηγική μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα θα γίνει και ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για τη μείωση των εκπομπών.
Ουσιαστικά, η ΚΔ καλείται να αποφασίσει αν θα πληρώσει βαριά «πρόστιμα» για επιπλέον ρύπους ή εάν θα δαπανήσει αυτά τα κονδύλια για να προσφέρει καθαρότερο περιβάλλον -και πολλά άλλα οφέλη- στους πολίτες της.