Πάμε προς τσουχτερό πρόστιμο για λύματα

Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εκπλήρωσε εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ για κατασκευή δικτύων συλλογής λυμάτων και σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων σε οικισμούς με πληθυσμό πάνω από 2 χιλιάδες κατοίκους και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε στις 20/3/2019 εναντίον του κράτους στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Η Κυπριακή Δημοκρατία κινδυνεύει τώρα με τσουχτερό πρόστιμο δεκάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ για κάθε μέρα που αμέλησε να συμμορφωθεί. Ήδη δύο χώρες (Ελλάδα και Ισπανία) καταδικάστηκαν από το ΔΕΕ για ανάλογες καθυστερήσεις στη συμμόρφωσή τους και κλήθηκαν να πληρώσουν μεγάλα ποσά για κάθε μέρα καθυστέρησης.

Ο Περδίκης

Το θέμα ανακινήθηκε από τον πρόεδρο των Οικολόγων Γιώργο Περδίκη, ο οποίος με ερώτησή του προς τον υπουργό Γεωργίας, στις 18 Μαρτίου 2019, ζητούσε πληροφόρηση για τη μη συμμόρφωση της Δημοκρατίας και για την εναντίον της προσφυγή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η απάντηση από το Υπουργείο Γεωργίας δόθηκε στον κ. Περδίκη με καθυστέρηση πέραν των τεσσάρων μηνών, για την οποία το υπουργείο απολογήθηκε. Μέσω της απάντησης (24/7/19) επιβεβαιώνονται επίσημα οι πληροφορίες και οι ανησυχίες του κ. Περδίκη: Η Κύπρος όντως δεν συμμορφώθηκε ακόμα με την εναρμονιστική νομοθεσία για τη διαχείριση λυμάτων, παρά τις προηγηθείσες προειδοποιήσεις από την ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όντως κατέθεσε προσφυγή εναντίον του κράτους στο ΔΕΕ και όντως τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε τέτοιες περιπτώσεις στο παρελθόν ήταν τσουχτερά. Μέσα από την απάντηση διαφαίνεται επίσης ότι η προωθούμενη διαδικασία συμμόρφωσης, έστω με καθυστέρηση, δεν επιτρέπει ελπίδες ότι αυτό θα γίνει σύντομα και είναι πλέον αρκετά πιθανό η Δημοκρατία να καταδικαστεί από το ΔΕΕ.

Τι δεν κάναμε

Σύμφωνα με την απάντηση του Υπουργείου Γεωργίας προς τον κ. Περδίκη:

• Η Κύπρος όφειλε βάσει του περί αποχετευτικών συστημάτων νόμου και της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ να είχε εγκαταστήσει μέχρι τις 31/12/2012 δίκτυα συλλογής λυμάτων, καθώς και σταθμό επεξεργασίας λυμάτων σε κάθε οικισμό με πληθυσμό άνω των 2 χιλιάδων κατοίκων. Δεν το έπραξε.


• Αφού, σύμφωνα με τον κ. Περδίκη, προηγήθηκε προειδοποιητική επιστολή της ΕΕ τον Ιούλιο του 2017 και αιτιολογημένη γνώμη τον Ιούνιο του 2018, η Κύπρος υπέβαλε τον Ιούλιο του 2018 στην Κομισιόν αναθεωρημένο πρόγραμμα εφαρμογής της Οδηγίας. Το νέο πρόγραμμα προνοεί ότι μέχρι τον Δεκέμβριο του… 2027 θα κατασκευαστούν για 57 οικισμούς (7 αστικούς και 50 αγροτικούς) τα προβλεπόμενα δίκτυα συλλογής λυμάτων και σταθμοί επεξεργασίας.


• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή… δεν τσίμπησε με τις νέες υποσχέσεις μας για συμμόρφωση… σε εννέα χρόνια. Εντοπίζοντας παράβαση της νομοθεσίας και της Οδηγίας για επαρκή συστήματα συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων σε 31 από τους 57 οικισμούς που ενέταξε στο πρόγραμμα το κράτος, προσέφυγε στο ΔΕΕ εναντίον της Κύπρου.

Γιατί η καθυστέρηση

Για ποιους λόγους το κράτος δεν συμμορφώθηκε με τη νομοθεσία; Στην απάντησή του προς τον κ. Περδίκη το Υπουργείο Γεωργίας αναφέρει τους εξής:

• Λόγω της οικονομικής κρίσης και της συσσώρευσης υποχρεώσεων, το υπουργείο δεν έχει τα απαραίτητα χρήματα για να υλοποιήσει ταχύτατα το πρόγραμμα.


• Το κράτος δεν υποχρεούται να καλύψει το κόστος για τα δίκτυα λυμάτων σε δημαρχούμενες περιοχές και οι επηρεαζόμενοι δήμοι δεν διαθέτουν λεφτά γι’ αυτό τον σκοπό.


• Εντοπίζονται διοικητικά προβλήματα σε δημαρχούμενους οικισμούς (σ.σ. οι οποίοι ωστόσο είναι μόλις 7 από τους 57 οικισμούς που περιλήφθηκαν στο πρόγραμμα εφαρμογής της συγκεκριμένης Οδηγίας).


• Αγροτικοί οικισμοί δεν εντάσσονται σε αστικά συμβούλια αποχετεύσεων ώστε να προχωρήσει ταχύτερα η κατασκευή των δικτύων για τα λύματά τους.


• Παρατηρείται δυσκολία και καθυστέρηση ακόμα και στα έργα για τα οποία προκηρύχθηκαν προσφορές, λόγω αλλεπάλληλων προσφυγών στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών.

Λύσεις στα προβλήματα

Προκειμένου να ξεπεραστούν οι λόγοι για τους οποίους παρατηρείται καθυστέρηση στη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις έναντι της νομοθεσίας και της Οδηγίας, το υπουργείο προωθεί τα ακόλουθα:

• Συμπερίληψη στους κρατικούς προϋπολογισμούς των αναγκαίων ποσών για τους αγροτικούς οικισμούς που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα κατασκευής αποχετευτικών συστημάτων.


• Προώθηση ένταξης αγροτικών οικισμών στα αστικά συμβούλια αποχετεύσεων για ταχεία εκτέλεση των έργων.


• Προσπάθεια εξεύρεσης χρηματοδότησης για τα έργα σε δημαρχούμενες περιοχές και επίλυσης διοικητικών προβλημάτων.


• Προσπάθεια εξεύρεσης τρόπου άμεσης κατακύρωσης έργων που βρίσκονται ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών και του Διοικητικού Δικαστηρίου.