Νέο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικού έργου

Στα χέρια των εκπαιδευτικών θα βρεθεί λίαν συντόμως το περιβόητο σχέδιο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου.

Το σχέδιο εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην ενίσχυση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Η δε αξιολόγηση, στη βάση του σχεδίου, αποσκοπεί στην ανατροφοδότηση όσων εμπλέκονται στη διαδικασία της μάθησης: Των μαθητών, των εκπαιδευτικών, των γονέων και του εκπαιδευτικού συστήματος ευρύτερα. Η εφαρμογή του νέου συστήματος θα φέρει πάντως σημαντικές αλλαγές στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού κόσμου. Πιο συγκεκριμένα:

• Στο σχέδιο αξιολόγησης υπάρχουν πρόνοιες για διαμορφωτική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών η οποία αφορά προγράμματα στήριξης.


• Επιπρόσθετα της διαμορφωτικής αξιολόγησης, στο σχέδιο περιλαμβάνεται και η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, η οποία θα επιτρέψει την πληροφόρηση του εκπαιδευτικού μας συστήματος αναφορικά με τον βαθμό επίτευξης των προσδοκιών του και να διαμορφώσει ανάλογα τις πολιτικές του.


• Το σχέδιο θεσπίζει έναν νέο μηχανισμό για επιλογή των καταλληλότερων εκπαιδευτικών, κατά θέση, οι οποίοι θα καταλαμβάνουν τις θέσεις προαγωγών.
  Προβλέπεται η δημιουργία θέσεων αξιολογητών.


• Υιοθετούνται για την αριθμητική βαθμολογία ουσιαστικά κριτήρια, μετρήσιμα/ παρατηρήσιμα, τα οποία αφορούν την αξία του εκπαιδευτικού στο διδακτικό του έργο.


• Προβλέπεται πρόνοια για δημιουργία θέσης ανώτερου εκπαιδευτικού, ώστε να δίνονται ευκαιρίες παραμονής στην τάξη έμπειρων εκπαιδευτικών.


• Ο διευθυντής της σχολικής μονάδας συμμετέχει με ουσιαστικό τρόπο στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.


• Προβλέπεται η διαδικασία της μετααξιολόγησης για τη συνεχή βελτίωση των κριτηρίων αξιολόγησης, των εντύπων και των διαδικασιών που χρησιμοποιούνται στην αξιολόγηση και για την αξιολόγηση των αξιολογητών.


• Εισάγονται διαδικασίες υποβολής και εξέτασης ενστάσεων από τους εκπαιδευτικούς.

Όσον αφορά τους αξιολογητές, για να ενισχυθεί η αρχή της αξιοκρατίας και το αίσθημα δικαιοσύνης, οι διευθύνσεις κάθε βαθμίδας θα ορίζουν κάθε διετία αριθμό αξιολογητών από το σώμα των επιθεωρητών και των πρώτων λειτουργών εκπαίδευσης (ΠΛΕ). Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θα ορίζει έναν από τους ΠΛΕ ως γενικό αξιολογητή με ευθύνη τον συντονισμό των αξιολογητών. Οι αξιολογητές θα ελέγχονται για την αποτελεσματικότητά τους από τις μετααξιολογήσεις.
Η εισαγωγή της θέσης του ανώτερου εκπαιδευτικού, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στον σχεδιασμό του Υπουργείου Παιδείας, «προσφέρει διέξοδο ανέλιξης σε εκπαιδευτικούς οι οποίοι επιθυμούν προαγωγή σε μία βαθμίδα η οποία δεν θα συνοδεύεται με μείωση ωρών διδασκαλίας και ανάληψη διοικητικών καθηκόντων».
Οι δε εκπαιδευτικοί έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν τεκμηριωμένη ένσταση σε περίπτωση διαφωνίας με την αξιολόγησή τους. Για τον σκοπό αυτό δημιουργείται ανεξάρτητο σώμα για εξέταση των ενστάσεων.

Για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και της σχολικής μονάδας προτείνεται η θεσμοθέτηση μιας ενιαίας διαδικασίας με σκοπό την εγκαθίδρυση μιας διαρκούς πορείας βελτίωσης. Η ενιαία προσέγγιση βελτίωσης θα περιλαμβάνει:

• Εσωτερική αξιολόγηση (αυτοαξιολόγηση): Η εσωτερική αξιολόγηση θα αναπτύσσεται από το σχολείο ως εσωτερική διαδικασία με αρχική ανίχνευση αναγκών, σχεδιασμό, εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση δράσεων.


• Εξωτερική αξιολόγηση (ανατροφοδότηση): Η εξωτερική αξιολόγηση θα διαδέχεται την αυτοαξιολόγηση και θα παρέχει ανατροφοδότηση στο σχολείο και διενεργείται από τρεις αξιολογητές. Η εξωτερική αξιολόγηση θα εφαρμόζεται κάθε τρίτο έτος.

Το σχολείο θα αξιοποιεί τα αποτελέσματα κατά την ανάπτυξη των επόμενων σχεδιασμών για βελτίωση. Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης θα αρχειοθετείται τόσο στο σχολείο όσο και στο Υπουργείο Παιδείας ενώ ενημέρωση θα τυγχάνει και ο Σύνδεσμος Γονέων του σχολείου.

Σημαντική κρίνεται και η πρόνοια του σχεδίου σε ό,τι αφορά τη μετααξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Στο σχέδιο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου σημειώνεται η ανάγκη ύπαρξης μηχανισμών μετααξιολόγησης του κάθε συστήματος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών «ώστε να αναπτυχθεί σταδιακά το αίσθημα εμπιστοσύνης από τους διάφορους φορείς και ειδικότερα από τους αξιολογούμενους». «Με την ανάπτυξη μηχανισμών μετααξιολόγησης τόσο το Υπουργείο Παιδείας όσο και οι διάφοροι εμπλεκόμενοι φορείς θα έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν τις ιδιότητες κάθε συστήματος και να εντοπίσουν τον βαθμό στον οποίο το κάθε σύστημα επιτυγχάνει τους στόχους του», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ήθος, επάρκεια και... υπευθυνότητα

Το νέο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου προσφέρει την ευκαιρία διαμορφωτικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών από την ένταξή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα μέχρι και την αφυπηρέτησή τους. Πιο συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός προτείνει τη διαμορφωτική αξιολόγηση σε τρεις φάσεις της σταδιοδρομίας τους, ως εξής:

• Πριν από τη μονιμοποίηση (για αντικαταστάτες, συμβασιούχους εκπαιδευτικούς και επί δοκιμασία εκπαιδευτικούς).


• Μετά τη μονιμοποίηση και πριν την προαγωγή (για όλους τους μόνιμους εκπαιδευτικούς).


• Αμέσως πριν και μετά την προαγωγή (για όσους ενδιαφέρονται για προαγωγή και για τα στελέχη της εκπαίδευσης).

Το σύστημα προτείνει επίσης και ειδικό μηχανισμό για την επιλογή των καταλληλότερων εκπαιδευτικών, κατά θέση, οι οποίοι θα καταλαμβάνουν τις θέσεις προαγωγών. Η αριθμητική αποτίμηση της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, σύμφωνα με το νέο σύστημα, στηρίζεται σε τρεις άξονες:

• την αξία (80%)


• τα προσόντα (10%)


• την αρχαιότητα (10%).

Για την αποτίμηση της αξίας του εκπαιδευτικού, ανώτερου εκπαιδευτικού, βοηθού διευθυντή, βοηθού διευθυντή Α’, επιθεωρητών και πρώτων λειτουργών της εκπαίδευσης προτείνεται η εισαγωγή κριτηρίων τα οποία θα είναι παρατηρήσιμα/ μετρήσιμα, με στόχο να εμπεδωθεί το αίσθημα διαφάνειας και δικαιοσύνης στον αξιολογούμενο. Τα κριτήρια αξιολόγησης της αξίας του εκπαιδευτικού ομαδοποιούνται, με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, σε τέσσερις τομείς: (α) επαγγελματική γνώση και ανάπτυξη, (β) διδακτική - παιδαγωγική επάρκεια, (γ) οργάνωση - διοίκηση - επικοινωνία (δ) επαγγελματική υπευθυνότητα και επαγγελματικό ήθος.
Προς αποφυγή οριζόντιας και ισοπεδωτικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών το σύστημα εισαγάγει συντελεστή βαρύτητας για κάθε τομέα, προκειμένου η βαθμολογία να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τα καθήκοντα κάθε θέσης.