Προβληματίζει η Τροπολογία: Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και το σημαντικό δίλημμα για την Κύπρο

Ήρθε η ώρα για την Κύπρο και για άλλες χώρες της περιοχής να διαλέξουν στρατόπεδο στις εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και της Μέσης Ανατολής; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα των τελευταίων ημερών. Κοινή εκτίμηση αναλυτών αποτελεί το στοιχείο πως η τροπολογία που αφορά την απαγόρευση ανεφοδιασμού ρωσικών πολεμικών πλοίων στην Κύπρο, την οποία θέτει η Γερουσία των ΗΠΑ στο νομοσχέδιο για την αναθεώρηση των σχέσεων των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο συνιστά προσπάθεια επέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα ενός κυρίαρχου κράτους, όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αφού χαιρέτισε τη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στον ρόλο της Κύπρου στην περιοχή, επεσήμανε πως η τροπολογία επηρεάζει την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Κύπρου. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν στον «Π» πως το νομοσχέδιο κρίνεται πολύ καλό από κυπριακής πλευράς, αν εξαιρέσουμε όμως τη συγκεκριμένη τροπολογία.

-Ο διεθνολόγος Μιχάλης Κοντός αποδίδει, μιλώντας στον «Πολίτη», την προσθήκη της τροπολογίας στη δραματική αύξηση της έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας και στη στροφή των ΗΠΑ προς την Ανατ. Μεσόγειο στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να διαμορφώσουν μια περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφαλείας για τη Μέση Ανατολή, που να διασφαλίζει τα αμερικανικά συμφέροντα. Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τη νέα στρατηγική εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, η οποία προσανατολίζεται ευθαρσώς προς την ανάσχεση της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν, διαμορφώνουν, όπως αναφέρει, ένα σκηνικό μέσα στο οποίο οι μικρές και οι μεσαίες δυνάμεις δύσκολα θα μπορέσουν να διατηρήσουν ουδέτερη εξωτερική πολιτική.

-Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Αντώνης Στυλιανού αναφέρει στον «Π» πως το Ισραήλ, η Ιορδανία αλλά και η τωρινή κυβέρνηση στην Αίγυπτο, έχουν δείξει ξεκάθαρα τον προσανατολισμό τους, ενώ επεσήμανε πως η Τουρκία αντιμετωπίζει επίσης την επιτακτική ανάγκη να επιλέξει, άμεσα κιόλας, στρατόπεδο.

-Η διεθνολόγος Άννα Προκοπίου Κουκκίδου μας ανέφερε πως από πλευράς διεθνών σχέσεων φαίνεται αρκετά πολύπλοκο να διατηρηθεί ανέπαφη η σχέση της Κύπρου με τη Ρωσία όταν υπάρχουν τέτοιες απαιτήσεις στο νομοσχέδιο των ΗΠΑ.

-Από τη δική του πλευρά, ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου αναφέρει πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να επέμβουν στις σχέσεις Ρωσίας και Κύπρου, που αποτελούν κάτι απτό και διαχρονικό, έναντι της άρσης εμπάργκο όπλων που παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο.

Διαχωρίζονται τα ζητήματα;

Ένας από τους πυλώνες σχέσεων που ενδιαφέρουν άμεσα την Κύπρο σε σχέση με τη Ρωσία, είναι η διασφάλιση των οικονομικών δεσμών και σχέσεων. Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο διαχωρισμού μεταξύ των ζητημάτων ασφαλείας και των ζητημάτων οικονομίας, από τη στιγμή που η αμερικανική στρατηγική θέτει ως προτεραιότητα τον περιορισμό της ρωσικής επιρροής στην περιοχή, αυτός ο διαχωρισμός δύσκολα μπορεί να γίνει, υποστηρίζει ο κ. Κοντός. Συνεχίζει μάλιστα λέγοντας πως η ρωσική οικονομική δραστηριότητα στην Κύπρο διαμορφώνει πεδία αυξημένων επιρροών ακόμα και σε επίπεδο πολιτικών στο νησί, κάτι που δεν ικανοποιεί ιδιαίτερα την Ουάσινγκτον. Στην Κύπρο ωστόσο υπάρχουν ήδη πολιτισμικοί δεσμοί με τη Ρωσία οι οποίοι τροφοδοτούν κοινά συμφέροντα, όπως υπάρχει και ενεργή ρωσική κοινότητα με γερές πλέον ρίζες, κάτι που οι ΗΠΑ γνωρίζουν. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο κ. Στυλιανού, σε επίπεδο διατήρησης ρωσικών κεφαλαίων στην Κύπρο υπάρχει τρόπος να γίνει αυτό διά της νομικής οδού. Σε σχέση με το νομοσχέδιο των ΗΠΑ αναφέρει πως η Κύπρος θα πρέπει να ζυγίσει το κόστος με το όφελος και να πάρει αποφάσεις, ενώ ξεκαθάρισε πως για τον ίδιο το όφελος θα είναι μεγαλύτερο από ό,τι το κόστος. Επεσήμανε μάλιστα πως δεν αναμένει να υπάρξει αλλαγή της στάσης της Ρωσίας στο Κυπριακό, καθώς η τροπολογία στο νομοσχέδιο δεν είναι τόσο σημαντική σε πρακτικό επίπεδο για τη χώρα της Ρωσίας, η οποία διατηρεί εναλλακτικές λύσεις για ανεφοδιασμό των πλοίων στην περιοχή. Ξεκαθαρίζει όμως πως η τροπολογία συνιστά παρέμβαση στα εσωτερικά ενός κυρίαρχου κράτους όπως είναι η Κύπρος. Ο Πάμπος Χρυσοστόμου αναφέρει πως η περίπτωση της Κύπρου διαφέρει από αυτή της Τουρκίας, όσον αφορά την αναγκαιότητα να διαλέξει στρατόπεδο. Η Τουρκία, επισημαίνει, είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ και δεσμεύεται από συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Στο ζήτημα της Τουρκίας, οι ΗΠΑ θέτουν επιτακτικά το δίλημμα της επιλογής μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Στην περίπτωση της Κύπρου τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, καθώς η άρση του εμπάργκο όπλων είναι κάτι θεωρητικό για την ώρα. Ξεκαθάρισε πως το νομοσχέδιο αυτό δεν παράγει διεθνές δίκαιο και ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αυτή που θα αποφασίσει αν και πώς θα εφαρμοστούν οι πρόνοιες, δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής.

Στο μικροσκόπιο η Δήλωση Προθέσεων με ΗΠΑ 

Έντονη ήταν χθες η αντίδραση πολιτικών κομμάτων σε σχέση με την τροπολογία στο νομοσχέδιο Ρούμπιο-Μενέντεζ, η οποία αφορά την απαγόρευση ανεφοδιασμού ρωσικών πολεμικών πλοίων σε λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ακόμα και το κυβερνών κόμμα, μέσα από τοποθετήσεις στελεχών του, άφησε να εννοηθεί πως η εν λόγω τροπολογία θα πρέπει να προβληματίσει όντως. Επισημαίνουν ωστόσο ότι σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αφεθεί να επισκιάσει το θετικό πρόσημο της ύπαρξης του νομοσχεδίου και πως αυτό επιδρά στην ενδυνάμωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, όπως επίσης και σε επίπεδο αναβάθμισης του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Το ΑΚΕΛ αντέδρασε εξαιρετικά έντονα στο άκουσμα της τροπολογίας του νομοσχεδίου και καλεί την κυβέρνηση με επιτακτικό τρόπο «να πει την αλήθεια στον λαό» για τα όσα προωθούνται στις σχέσεις ΗΠΑ και Κύπρου. Προκαλεί την κυβέρνηση να δώσει εξηγήσεις για το περιεχόμενο της «περιβόητης Δήλωσης Προθέσεων για θέματα άμυνας και ασφάλειας που υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2018 με τις ΗΠΑ». Ζήτησαν μάλιστα να κληθεί στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών ο υπουργός Νίκος Χριστοδουλίδης για να δώσει τις απαραίτητες αναλυτικές εξηγήσεις, ενώπιον των βουλευτών. Η διαμάχη μεταξύ ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ σε σχέση με το εν λόγω νομοσχέδιο είναι ξεκάθαρη και έντονη, καθώς ο ΔΗΣΥ θεωρεί θετικό το ενδεχόμενο ενίσχυσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ, ενώ το ΑΚΕΛ θεωρεί πως το ενδεχόμενο αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τη σχέση που έχει η Κύπρος με χώρες όπως η Ρωσία. Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ χαρακτήρισε προβληματική αλλά και σημαντική την τροπολογία στο νομοσχέδιο, καθώς «θα ήταν λάθος να μπουν όροι στη άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας». Χαρακτήρισε όμως σημαντική τη συζήτηση που γίνεται για την άρση στο εμπάργκο όπλων και τόνισε πως ο κ. Μενέντεζ είναι ένας από τους πιο πιστούς φίλους της Κύπρου. Επεσήμανε πως δεν πρέπει να βλέπουμε τη Ρωσία ως εχθρικό κράτος και θα πρέπει να διαφυλάξουμε τη σχέση μας μαζί της, ενώ ξεκαθάρισε πως υπάρχει διαμάχη μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, ωστόσο η Κύπρος δεν πρέπει να μπει στη μέση της διαμάχης αυτής.

Απαράδεκτη η τροπολογία

Το Κίνημα Οικολόγων χαρακτήρισε με τη σειρά του την τροπολογία απαράδεκτη, καθώς επεμβαίνει στην κυριαρχία και την ανεξαρτησία μιας ανεξάρτητης χώρας όπως είναι η Κύπρος. Όσο υπάρχουν οι συνθήκες της τουρκικής κατοχής δεν μπορούν να τίθενται τέτοιου είδους περιορισμοί και μάλιστα εκβιαστικά, αναφέρει το Κίνημα Οικολόγων. Εξέφρασαν την άποψη πως «η ατυχής αυτή κατάσταση θα πρέπει να ανατραπεί» και να ζητηθεί απόσυρση της τροπολογίας. Η κ.Θεοχάρους και το Κίνημα Αλληλεγγύη επισημαίνει πως «η άρση του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ προς την Κυπριακή Δημοκρατία δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνουμε αποικία ή φόρου υποτελείς στις ΗΠΑ, δεν σημαίνει ότι πρέπει και να γίνουμε όργανο στα χέρια της για την επιβολή της Pax Americana».