Η Λεμεσός του 2030 - ποιο είναι το σχέδιο;

Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λεμεσού (ΣΒΑΚ) έχει ολοκληρωθεί και τα έργα τα οποία προτείνει ώστε η πόλη να καταστεί το 2030 ένας βιώσιμος προορισμός για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της θα αρχίσουν σε μερικούς μήνες να μπαίνουν σε πορεία εφαρμογής. Ο «Π» αποκαλύπτει σήμερα τις προτάσεις του στρατηγικού σχεδίου - το οποίο ας σημειωθεί δεν προτείνει οδικά έργα αλλά βελτιώσεις του υφιστάμενου οδικού δικτύου - το προϋπολογιζόμενο κόστος για την υλοποίησή τους και παρουσιάζει χάρτες και εικόνες από τον βραχυχρόνιο συγκοινωνιακό σχεδιασμό ο οποίος θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη μεταμόρφωση της πόλης, καθιστώντας την πολύ πιο ανθρώπινη και φιλικότερη.

Προτείνονται πέντε χώροι στάθμευσης σε περιοχές κοντά στον αυτοκινητόδρομο απ’ όπου κάποιος θα αφήνει το όχημά του και θα μπαίνει σε λεωφορείο. Ο κεντρικός σταθμός λεωφορείων χωροθετείται στη Θεμιστοκλέους, απ’ όπου κανείς μπορεί εύκολα να περπατήσει στον μόλο, στην περιοχή του κάστρου, στη μαρίνα, στην Ανεξαρτησίας κ.λπ.



Ι.Χ. vs λεωφορείο

Οι τρεις βασικές διαπιστώσεις και προβλέψεις του ΣΒΑΚ, στις οποίες στηρίζονται και οι προτάσεις που μας αναλύει πιο κάτω ο συγκοινωνιολόγος του Τμήματος Δημοσίων Έργων και συντονιστής του ΣΒΑΚ κ. Δημήτρης Δημητρίου, είναι οι εξής:

• Η Λεμεσός δεν χωράει άλλα αυτοκίνητα. Σήμερα το 92% των μετακινήσεων (550 χιλ. την ημέρα) γίνονται με Ι.Χ., ενώ μόλις το 1,8% με λεωφορείο.


• Προβλέπεται μία αύξηση πληθυσμού κατά 32 χιλ. άτομα (210 χιλ. οι κάτοικοι σήμερα), εκ των οποίων το 15% θα εγκατασταθεί στο κέντρο της πόλης (περιοχή όπου αναπτύσσονται οι πύργοι) και το 25% στη δυτική Λεμεσό, στην περιοχή του Ύψωνα, η οποία βρίσκεται σε πορεία ανάπτυξης. Οι δημογραφικές αλλαγές συνεπάγονται και αύξηση κατά 19 χιλ. των θέσεων εργασίας. Από αυτές το 50% θα δημιουργηθούν στο κέντρο της Λεμεσού και το 14% στη δυτική Λεμεσό (π.χ. Φασούρι λόγω του καζίνου). Αυτό σημαίνει αυξημένες διακινήσεις.


• Ο κατακόρυφος άξονας που συνδέει το κέντρο της Λεμεσού με τις βόρειες οικιστικές περιοχές βόρεια του αυτοκινητόδρομου είναι από τα προβληματικά δίκτυα και προκαλούν συμφόρηση.

Η λεωφόρος Μακαρίου όπως προτείνεται να διαμορφωθεί από το ΣΒΑΚ.



Λεωφορείο κάθε 10’

Σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, στόχος του ΣΒΑΚ είναι η πλήρης αναβάθμιση των δημοσίων μεταφορών ώστε το λεωφορείο να προσελκύσει περισσότερους επιβάτες, λειτουργώντας ανταγωνιστικά στο Ι.Χ. και περιορίζοντας τη χρήση του. Με βάση τα μοντέλα που έτρεξε το ΣΒΑΚ, προτείνεται πλήρης αναδιάρθρωση των γραμμών των λεωφορείων με στόχο οι μετακινήσεις με λεωφορείο να αυξηθούν στο 10% μέχρι το 2030. Το σενάριο που έχει υιοθετηθεί είναι η δημιουργία ενός βασικού δικτύου δημοσίων συγκοινωνιών που να συνδέει κάθετα και ακτινωτά όλες τις περιοχές της πόλης με το κέντρο. Οι κύριες γραμμές λεωφορείου θα ξεκινούν από τις πηγές μετακινήσεων, που είναι οι περιαστικές περιοχές, και θα κατευθύνονται προς την οδό Θεμιστοκλέους στο κέντρο της πόλης όπου θα γίνει ο κεντρικός σταθμός λεωφορείου. Παρότι καταγράφονται οι διαφωνίες του Δήμου Λεμεσού για τη χωροθέτηση του σταθμού, ο κ. Δημητρίου σημειώνει πως η θέση αυτή πλεονεκτεί έναντι οποιασδήποτε άλλης, σύμφωνα με τους μελετητές, διότι από τον σταθμό θα είναι εύκολο κάποιος να περπατήσει και να φτάσει μέσα σε 5-7 λεπτά σε βασικούς προορισμούς του κέντρου. Στην Σπύρου Κυπριανού θα υπάρχουν οι βασικές γραμμές μετεπιβίβασης για να μπορεί να γίνεται ανταπόκριση γραμμών. Η συχνότητα των βασικών γραμμών στις ώρες αιχμής είναι τα 10 λεπτά (κι όχι η μισή ώρα ή τα 45 λεπτά σήμερα). Το ωράριο λειτουργίας των λεωφορείων θα επεκταθεί από τις 7 το απόγευμα σήμερα στις 12.30 το βράδυ (κάποιες γραμμές ενδεχομένως και αργότερα).



Τα park and ride

Το ΣΒΑΚ προτείνει τη δημιουργία πέντε park and ride κοντά στον αυτοκινητόδρομο. Ακριβώς επειδή η μελέτη έδειξε ότι οι τρεις κάθετες οδοί στον αυτοκινητόδρομο που οδηγούν στο κέντρο και ξεκινούν από τους κόμβους Πολεμιδιών, Αγίας Φυλάξεως και Μέσα Γειτονιάς μαζεύουν τη μεγαλύτερη κίνηση. Έτσι θα αποσυμφορηθούν, αφού τα οχήματα δεν θα χρειάζεται να φτάσουν στους κόμβους αυτούς. Τα park and ride είναι μεγάλοι χώροι στάθμευσης όπου θα μπορούν να σταθμεύουν οι πολίτες για να παίρνουν το λεωφορείο προς το κέντρο. Οι χώροι αυτοί δεν έχουν ακόμη απαλλοτριωθεί και συνεπώς ακόμη δεν είναι εξασφαλισμένοι, ενώ προβλέπεται ότι θα απαιτηθεί η καταβολή μεγάλων κονδυλίων από το κράτος για να προχωρήσουν οι απαλλοτριώσεις.





Το ΣΒΑΚ προτείνει όπως η οδός Ανεξαρτησίας εξελιχθεί σε πεζόδρομο. Ήδη υπάρχουν ανησυχίες από καταστηματάρχες για τη μείωση της εμπορικότητας της οδού λόγω και της μείωσης των παρόδιων χώρων στάθμευσης. Σύμφωνα με τον συντονιστή του ΣΒΑΚ, κ. Δημητρίου, με την πεζοδρόμηση θα δημιουργηθεί ένα ανοικτό mall που θα ενισχύσει την εμπορικότητα του δρόμου και θα δημιουργήσει συνθήκες οδικής ασφάλειας.



 Λεωφορειολωρίδες

 Η μελέτη θέλει να διευκολύνει ακόμη περισσότερο το λεωφορείο. Για αυτό προτείνει, μεταξύ άλλων τη δημιουργία αποκλειστικών λωρίδων για τη διακίνησή του. Μία μεγάλη αλλαγή που προτείνεται είναι η δημιουργία δύο λεωφορειολωρίδων, μία σε κάθε τροχιά, στον παραλιακό δρόμο, σε όλο του μήκος του, που ξεκινά από το παλιό λιμάνι και φτάνει στην τουριστική της Γερμασόγειας. Αυτό σημαίνει πως οι τέσσερις λωρίδες που σήμερα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από το Ι.Χ. θα μειωθούν σε δύο. Αποκλειστική λωρίδα λεωφορείου δημιουργείται και στην οδό Λεοντίου, η οποία οδηγεί στο παλιό νοσοκομείο, στην οδό Αγίας Ζώνης και στην οδό Θεσσαλονίκης.



Έτσι αλλάζει το κέντρο

Το ΣΒΑΚ χωρίζει τη Λεμεσό σε ζώνες, όπως μας εξηγεί ο κ. Δημητρίου. Η μία ζώνη χαρακτηρίζεται ως περιβαλλοντική (είναι η πιο ευαίσθητη περιοχή της πόλης) και αφορά το ιστορικό (και τουριστικό) κέντρο της πόλης. Ξεκινά από την Γλάσθωνος προς την παραλία και από τον κήπο μέχρι τον μιναρέ δυτικά της μαρίνας. Εκεί, όπως φαίνεται και στον χάρτη που δημοσιεύουμε, θα είναι έντονες οι παρεμβάσεις, αφού γίνουν εκτεταμένες πεζοδρομήσεις με στόχο να δοθεί μια νέα εικόνα στην πόλη και περισσότερος χώρος στους πεζούς. Το Ι.Χ. δεν θα εμποδιστεί, τονίζει  ο κ. Δημητρίου. «Θα έχει πρόσβαση το αυτοκίνητο μέσω των μονοδρομήσεων που θα γίνουν».

Όσον αφορά την προσβασιμότητα των κατοίκων στις περιοχές που θα πεζοδρομηθούν, θα ληφθούν ειδικές πρόνοιες και θα εφαρμοστούν ευφυή συστήματα που να τους διευκολύνουν.



Η ακταία οδός είναι ο χωματόδρομος που ενώνει σήμερα το νέο λιμάνι με το παλιό. Προτείνεται η διαμόρφωσή του ώστε να περνούν μόνο λεωφορεία και πεζοί για να αποτελέσει έναν νέο πνεύμονα απόδρασης για τους Λεμεσιανούς.



Αύξηση τελών στάθμευσης

Το σχέδιο προτείνει επίσης τη δραματική αύξηση των τιμών των χώρων στάθμευσης στην περιβαλλοντική ζώνη του κέντρου ακριβώς ως κίνητρο για τη χρήση του λεωφορείου. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι χώροι στάθμευσης είναι ιδιωτικοί, ρωτήσαμε τον κ. Δημητρίου πώς μπορεί να επιβληθεί αυτό. Όπως ανέφερε, θα χρειαστεί είτε να αλλάξουν νομοθεσίες είτε να επιβληθούν από πλευράς δήμου υψηλότερα τέλη στις άδειες λειτουργίας πάρκινγκ, υποχρεώνοντας και τους ιδιοκτήτες τους να αυξήσουν τις τιμές. «Υπάρχουν τρόποι, φτάνει να υπάρχουν πολιτική βούληση», σημείωσε.



Διάδρομοι για ΑμεΑ

Η προσβασιμότητα των ατόμων με κινητικές δυσκολίες είναι ένα ζήτημα που αγγίζει με ευαισθησία το ΣΒΑΚ. Πέραν των προσβάσιμων στάσεων και λεωφορείων το σχέδιο θεωρεί βασική υποδομή την διευκόλυνσή των ΑμεΑ στην περιοχή του κέντρου. Στόχος η δημιουργία διαδρομών τις οποίες εάν πάρει ένα άτομο με κινητικές δυσκολίες, είτε πρόκειται για ανάπηρο, είτε για ηλικιωμένο, είτε για μια μητέρα με καροτσάκι, θα ξέρει ότι χωρίς εμπόδια θα μπορεί να φτάσει στο π.χ. κάστρο ή την παραλία.

 

Ανθρώπινες γειτονιές

Εκτός από την περιβαλλοντική ζώνη, η Λεμεσός χωρίζεται σε ζώνη κυκλοφοριακής ύφεσης και οικιστική ζώνη. Στη ζώνη κυκλοφοριακής ύφεσης θα γίνουν πολλές αναπλάσεις, ώστε να δημιουργηθούν γειτονιές πιο ανθρώπινες που να εμποδίζουν τα αυτοκίνητα να τρέχουν. Οι αναπλάσεις, σημειώνει ο κ. Δημητρίου, θα γίνουν από τις τοπικές αρχές σε κεντρικά σημεία των δήμων. Για κάθε δήμο, εξηγεί, υπάρχουν προτάσεις που θα ομορφύνουν τα κέντρα τους και θα θέσουν τις βάσεις για τη βιώσιμη κινητικότητα.

Στη ζώνη κυκλοφοριακής ύφεσης περιλαμβάνονται επίσης μονοδρομήσεις, αλλά και μέτρα τα οποία θα σχεδιαστούν σε τοπικό επίπεδο. Το ΣΒΑΚ συστήνει μέτρα κυκλοφοριακής ύφεσης γύρω από όλα τα δημοτικά σχολεία της πόλης. Στην τρίτη ζώνη, τη ζώνη κατοικίας, προτείνονται μέτρα μείωσης ταχυτήτων.





Η οδός Λεοντίου που οδηγεί στο παλιό νοσοκομείο πριν και μετά τη δημιουργία λεωφορειολωρίδας. 

170 εκατ. ευρώ είναι πολύ λίγα

Συνολικά οι προτάσεις του ΣΒΑΚ χωρίζονται σε δέκα θεματικές ενότητες και το έργο, όπως μας εξηγεί ο κ. Δημήτρης Δημητρίου, θα γίνει σε φάσεις την επόμενη δεκαετία στη βάση του συγκεκριμένου πλάνου υλοποίησης. Στο ρεπορτάζ αναφέρουμε τις κύριες θεματικές ενότητες. Δεν αναφερόμαστε αναλυτικά στο ποδηλατικό δίκτυο το οποίο διευρύνεται σημαντικά – όχι κατ’ ανάγκη με τη δημιουργία ποδηλατόδρομων- ούτε στην οδική ασφάλεια όπου το σχέδιο καταγράφει σημεία όπου παρατηρείται αύξηση οδικών δυστυχημάτων προτείνοντας για κάθε σημείο συγκεκριμένα μέτρα.

Είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο, για την εφαρμογή του οποίου εμπλέκονται εκτός από το κεντρικό κράτος (Υπ. Μεταφορών για παράδειγμα) και οι τοπικές αρχές οι οποίες θα κληθούν να προβούν σε σχεδιασμούς και σε άντληση χρηματοδότησης. Καίριας σημασίας για την υλοποίηση του ΣΒΑΚ οι ομάδες εφαρμογής και παρακολούθησης των έργων που θα συσταθούν τους επόμενους μήνες. Σαφέστατα, σημειώνει ο κ. Δημητρίου απαντώντας στο ερώτημά μας, η υλοποίηση του ΣΒΑΚ δεν είναι εύκολο εγχείρημα δεδομένου ότι εμπλέκονται πολλοί φορείς και ενδεχομένως να προκύψουν και διαφωνίες στην πορεία λόγω διαφορετικών αντιλήψεων. Ωστόσο, το οργανωμένο πλάνο που υπάρχει και η λεπτομερής μελέτη εφαρμογής είναι κάτι που εκτιμά ότι θα βοηθήσει στην υλοποίηση αυτού του τεράστιου εγχειρήματος.

Το κόστος για την υλοποίηση των έργων που αφορούν μόνο τη βιώσιμη κινητικότητα έχει υπολογιστεί στα 170 εκατ. ευρώ. Σε αυτό το κόστος δεν περιλαμβάνονται τα οδικά έργα, η ανάπτυξη λεωφορείων κ.λπ. που συνολικά ξεπερνούν το μισό δισ. ευρώ.