Πέντε κίτρινες στην ΑΗΚ από ΡΑΕΚ

Πέντε μεγάλες και σημαντικές αποκλίσεις από τη ρυθμιστική απόφαση του 2014 για τον λειτουργικό διαχωρισμό της ΑΗΚ εντόπισε, όπως πληροφορείται ο «Πολίτης», ο τρίτος έλεγχος της ΡΑΕΚ στην Αρχή Ηλεκτρισμού. Με τον διαχωρισμό σκοπείται η πλήρης ανεξαρτησία των τεσσάρων βασικών δραστηριοτήτων της ΑΗΚ (παραγωγή, προμήθεια, μεταφορά, διανομή), ώστε να διασφαλίζεται η κοστοστρεφής λειτουργία τους, η αποφυγή διεπιδοτήσεων και η ακριβής κοστολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρουν, και μέσω αυτών να διευκολυνθεί η είσοδος στην αγορά ηλεκτρισμού ιδιωτών παραγωγών.

Επιστολή

Με πολυσέλιδη επιστολή της, ημερομηνίας 3/6/19, η ΡΑΕΚ ενημερώνει λεπτομερώς το διοικητικό συμβούλιο της ΑΗΚ για τις πέντε αποκλίσεις και για αρκετές άλλες μικρότερης σημασίας, καλεί σε λήψη συγκεκριμένων μέτρων ώστε τουλάχιστον τέσσερις από τις αποκλίσεις να αντιμετωπιστούν μέχρι τον Νοέμβριο και προειδοποιεί πως αν δεν αρθούν οι αποκλίσεις θα κινδυνέψει να αποτύχει ο λειτουργικός διαχωρισμός. Κάτι τέτοιο θα άλλαζε δραματικά τους σχεδιασμούς και θα επανέφερε στο προσκήνιο θέμα νομικού / ιδιοκτησιακού διαχωρισμού της ΑΗΚ, εξέλιξη που θα προκαλούσε νέο ξέσπασμα των συντεχνιών των εργαζομένων. Οι συντεχνίες είχαν απορρίψει στο πρόσφατο παρελθόν κάθε σκέψη για ιδιωτικοποίηση της ΑΗΚ, αλλά και τις αρχικές σκέψεις της κυβέρνησης για ιδιοκτησιακό διαχωρισμό παραγωγής / προμήθειας (ανταγωνιστικό τμήμα) και μεταφοράς / διανομής (μονοπωλιακό σκέλος).
Οι πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι η προειδοποιητική επιστολή της ΡΑΕΚ ταρακούνησε τη διοίκηση και τη διεύθυνση της ΑΗΚ, οι οποίες κινούνται ήδη προς την κατεύθυνση της προώθησης μέτρων για ικανοποίηση της Ρυθμιστικής Αρχής το ταχύτερο δυνατόν. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως για το καμπανάκι που κτύπησε η ΡΑΕΚ και για τις προειδοποιήσεις για πιθανή αποτυχία του κολοσσιαίας σημασίας εγχειρήματος για τον λειτουργικό διαχωρισμό (ώστε να αποφευχθούν ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός και η σταδιακή - μερική ιδιωτικοποίηση) ενημερώθηκαν από τη διοίκηση και οι συντεχνίες, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες με το θέμα για ευνόητους λόγους. Η ενημέρωσή τους έγινε στο πλαίσιο του διαλόγου που είναι σε εξέλιξη αυτήν την εβδομάδα με διευθυντικά στελέχη. Συντεχνιακά στελέχη ανέφεραν στον «Π» ότι θα παρακολουθούν πολύ στενά τη διαδικασία συμμόρφωσης με τις υποδείξεις της ΡΑΕΚ.

Έπρεπε, αλλά…

Μέσα από την επιστολή της ΡΑΕΚ στο δ.σ. της ΑΗΚ καθίσταται σαφές ότι υπάρχει θέμα κουλτούρας στην ΑΗΚ για σωστή εφαρμογή του λειτουργικού διαχωρισμού. Συνάγεται μέσα από την επιστολή ότι ενώ έγινε αρκετή και καλή δουλειά στην Αρχή Ηλεκτρισμού για τον διαχωρισμό και λήφθηκαν πολλές συναφείς αποφάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, κάποιες με πρωτοβουλία της ΡΑΕΚ, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα που προκαλούνται κυρίως από πλημμελή εφαρμογή αυτών των αποφάσεων/ρυθμίσεων αλλά και από την αδυναμία / απροθυμία διευθυντικών στελεχών να συμμορφωθούν με βασικές πρόνοιες του διαχωρισμού. Όπως αναφέρει η ΡΑΕΚ, ο τρίτος έλεγχος για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ΑΗΚ προς τη ρυθμιστική απόφαση για τον διαχωρισμό έγινε μεταξύ Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου του 2019 και προφανώς οι διαπιστώσεις δεν ήταν στον αναμενόμενο βαθμό ικανοποιητικές. Σημειώνει, ειδικότερα, η ΡΑΕΚ πως στον τρίτο έλεγχο δεν θα έπρεπε να υπάρχουν εκκρεμότητες προς εξέταση και στη διάρκειά του θα έπρεπε να συλλεχθούν στοιχεία για τις συνθήκες λειτουργίας της ΑΗΚ υπό καθεστώς πλήρους συμμόρφωσης. Αντί αυτού, όμως, διαπιστώθηκαν πέντε σημαντικές αποκλίσεις που αφορούν θέματα «τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν ριζικά».

Οι 5 αποκλίσεις
Σύμφωνα με τη ΡΑΕΚ, οι αποκλίσεις αφορούν:
-Τον τρόπο λειτουργίας των Μεικτών Ειδικών Υποεπιτροπών. Φαίνεται να διαπιστώνονται παρεμβάσεις μελών των εν λόγω υποεπιτροπών στη λειτουργία των Βασικών Ρυθμιζόμενων Δραστηριοτήτων (ΒΡΔ), κάτι που η ΡΑΕΚ επισημαίνει πως αποτελεί «ισχυρή παραβίαση του λειτουργικού διαχωρισμού».
-Τη «διστακτικότητα» των διευθυντών των Βασικών Ρυθμιζόμενων Δραστηριοτήτων να λειτουργήσουν ως ανώτατα εκτελεστικά όργανα στις επιχειρηματικές μονάδες που προΐστανται, με αποτέλεσμα να μην διαφυλάσσεται η λειτουργική ανεξαρτησία των διαχωρισμένων δραστηριοτήτων. Η ΡΑΕΚ διαπιστώνει ότι οι διευθυντές των ΒΡΔ καθυστερούν να αναλάβουν πλήρως τα καθήκοντά τους, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται παραβιάσεις του λειτουργικού διαχωρισμού. Καλεί δε το διοικητικό συμβούλιο να παρέμβει αμέσως.
-Τον σχεδιασμό (ρόλοι και αρμοδιότητες) που συνοδεύει τη νέα οργανική διάταξη της ΒΡΔ της διανομής. Ο σύμβουλος της ΡΑΕΚ επιμένει ότι πρέπει να καταργηθούν τα περιφερειακά γραφεία διανομής και να δημιουργηθούν δύο τοπικά τμήματα σε κάθε περιφέρεια που θα ανήκουν στον διαχειριστή και στον ιδιοκτήτη του συστήματος διανομής αντίστοιχα. Η ΡΑΕΚ εκτιμά ότι η παρούσα οργανική διάταξη στη ΒΡΔ Διανομής θα μπορούσε να θεωρηθεί ικανοποιητική «κάτω από κάποιες καλά ορισμένες συνθήκες και προϋποθέσεις», τις οποίες παραθέτει.
-Την αδυναμία απόδοσης του κόστους των Κοινών Υπηρεσιών με διάφανο τρόπο στις ΒΡΔ. Παρά τις προσπάθειες του δ.σ. να επιλύσει το πρόβλημα, η ΡΑΕΚ κρίνει πως τα αποτελέσματα παραμένουν μη ικανοποιητικά.
-Το πληροφοριακό σύστημα MDMS. Πρόκειται για ένα από τα πλέον απαραίτητα εργαλεία για να λειτουργήσει στην πράξη η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού. Υπήρξαν σε δύο φάσεις καθυστερήσεις από μέρους της ΑΗΚ και δεν τηρήθηκαν τα χρονοδιαγράμματα που έθεσε η ΡΑΕΚ για εγκατάσταση του εν λόγω λογισμικού. Η νέα ημερομηνία εγκατάστασης του συστήματος είναι ο Δεκέμβριος του 2020. Η ΡΑΕΚ προειδοποιεί μέσω της επιστολής ότι δεν πρόκειται να δεχθεί καμία άλλη καθυστέρηση. «Εάν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020 το σύστημα δεν είναι σε πλήρη λειτουργία», τονίζεται στην επιστολή, «η διαδικασία του λειτουργικού διαχωρισμού είναι πιθανόν να οδηγηθεί σε αποτυχία, λόγω της ανεξέλεγκτης χρονικής επέκτασής της». Η καθυστέρηση στην εγκατάσταση του MDMS, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση στην εγκατάσταση ανάλογου λογισμικού στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου συνέτειναν και στη μεγάλη καθυστέρηση στην έναρξη της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, η οποία τοποθετείται πλέον για τα τέλη του 2021, αν δεν προκύψουν νέα απρόοπτα και καθυστερήσεις.