Εκσυγχρονισμός Κεντρικών Φυλακών με χρήση της τεχνολογίας και με καθυστέρηση δεκαετιών

Η χρήση της κατ΄ οίκον φυλάκισης με ηλεκτρονική επιτήρηση (βραχιολάκι) μπαίνει με τη νέα νομοθεσία για τις φυλακές σε νέα βάση και θεσμοθετούνται οι διαδικασίες που θα ακολουθούνται. Το νομοσχέδιο για τις Κεντρικές Φυλακές, που έχει κατατεθεί στη Βουλή και ετοιμάστηκε από τον υπ. Δικαιοσύνης και το Τμ. Φυλακών με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων, επικεφαλής των οποίων ήταν η πρώην επίτροπος Διοικήσεως Ηλιάνα Νικολάου, αγγίζει όλες τις πτυχές του σωφρονιστικού συστήματος, εκσυγχρονίζει το πλαίσιο λειτουργίας των Κεντρικών Φυλακών και καλύπτει κενά που είχαν διαπιστωθεί κατά την εφαρμογή της παλαιάς νομοθεσίας.

Είναι φυλάκιση το «βραχιολάκι»

Όπως αναφέρεται ρητά στο νομοσχέδιο, «το μέτρο της ηλεκτρονικής παρακολούθησης αποτελεί μέτρο έκτισης ποινής εκτός Κεν. Φυλακών, ο δε κατάδικος ο οποίος επιλέγεται και αποδέχεται το μέτρο αυτό θεωρείται ότι τελεί κατά πάντα χρόνο υπό καθεστώς φυλάκισης». Σημειώνεται ότι ο κατάδικος θα έχει ηλεκτρονικό βραχιόλι σε ένα από τα άκρα του, ενώ σύστημα θα εγκαθίσταται  και στο σπίτι, στην εργασία του, στη σχολή που θα φοιτά, στο θεραπευτικό κέντρο που θα νοσηλεύεται ή στο κέντρο απεξάρτησης από τα ναρκωτικά στο οποίο θα ακολουθεί πρόγραμμα.



Ποιοι εντάσσονται;

Η κατ' οίκον φυλάκιση με ηλεκτρονική επιτήρηση δεν αφορά βεβαίως όλους τους κρατούμενους, αλλά συγκεκριμένες περιπτώσεις για τις οποίες ο νέος νόμος έχει θεσπίσει κριτήρια. Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα θα πρέπει να έχει καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης μικρότερη των τεσσάρων ετών και να έχει εκτίσει τουλάχιστον το μισό της ποινής του. Αυτή η πρόνοια δεν αφορά κατάδικους για σεξουαλικά εγκλήματα, εμπόριο ναρκωτικών, παιδική πορνογραφία κ.λπ. Πριν δοθεί το δικαίωμα έκτισης ποινής κατ' οίκον σε κρατούμενους που έχουν καταδικαστεί σε ποινές κάτω των τεσσάρων ετών φυλάκισης, θα πρέπει εκτός από το μισό της ποινής τους να έχουν ενταχθεί για τουλάχιστον έναν μήνα στο Κέντρο Απασχόλησης και Επανένταξης (πρώην Κέντρο Εξωιδρυματικής Απασχόλησης). Επίσης, ο χρόνος που μπορεί να βρίσκεται στο πρόγραμμα κατ’ οίκον φυλάκισης είναι το μέγιστο ένας χρόνος.

Ειδικές περιπτώσεις

Με «βραχιολάκι» μπορεί να εξέλθει από τη φυλακή κρατούμενος που βρίσκεται στην ανοικτή φυλακή και έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά, μετά από απόφαση του γενικού εισαγγελέα. Αυτοί οι κατάδικοι θα μπορούν να βρίσκονται εκτός φυλακής με ηλεκτρονική επιτήρηση με όρους που θα καθορίζει η Επιτροπή Αξιολόγησης και Μέριμνας για τη χρονική περίοδο που απαιτείται για τη συνέχιση και ολοκλήρωση του προγράμματος απεξάρτησής του. Επίσης στο πρόγραμμα θα εντάσσονται κατάδικοι της ανοικτής φυλακής στους οποίους έχει παραχωρηθεί άδεια χωρίς συνοδεία ή εκπαιδευτική άδεια.

Άλλες περιπτώσεις είναι οι κρατούμενοι της ανοικτής φυλακής που είναι άνω των 70 ετών και δεν έχουν καταδικαστεί για σεξουαλικά αδικήματα και εμπόριο ναρκωτικών.

Ευνοούνται επίσης κατάδικοι που είναι βαριά άρρωστοι ή είναι κλινήρεις. Ο χρόνος που θα εκτίουν κατ' οίκον φυλάκιση θα καθορίζεται από την Επιτροπή Αξιολόγησης και Μέριμνας, για όση χρονική περίοδο κρίνεται αναγκαίο βάσει της κατάστασης της υγείας του, η οποία θα βεβαιώνεται μετά από γνωμάτευση ιατροσυμβουλίου και τη σύμφωνη γνώμη του γενικού εισαγγελέα.



Προσεκτική επιλογή

Όσοι κατάδικοι βρίσκονται στο Κέντρο Απασχόλησης και Επανένταξης θα ενημερώνονται γραπτώς για το δικαίωμά τους να υποβάλλουν αίτηση για κατ’ οίκον φυλάκιση όταν το υπόλοιπο της πραγματικής ποινής τους είναι 18 μήνες.

Μετά την υποβολή της αίτησης, ο υπεύθυνος αξιωματικός για την εφαρμογή του μέτρου της ηλεκτρονικής παρακολούθησης ετοιμάζει έκθεση αξιολόγησης λαμβάνοντας υπόψη:  (α) κατά πόσον με την εφαρμογή του μέτρου σε σχέση με συγκεκριμένο κατάδικο δημιουργείται κίνδυνος διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας ή της ασφάλειας του κοινού, (β) τις τυχόν επιπτώσεις στο θύμα ή την οικογένεια του θύματος του αδικήματος για το οποίο καταδικάσθηκε ο συγκεκριμένος κατάδικος, (γ) τις τυχόν επιπτώσεις στο πρόσωπο ή στα πρόσωπα με τα οποία ο συγκεκριμένος κατάδικος προτίθεται να διαμένει, (δ) κατά πόσον, υπό το φως της μέχρι τούδε συμπεριφοράς, διαγωγής και εργατικότητας του συγκεκριμένου καταδίκου στις φυλακές ή της διάπραξης από τον ίδιο προηγούμενων αδικημάτων, ο εν λόγω κατάδικος αναμένεται να συμμορφωθεί με τους όρους του μέτρου της ηλεκτρονικής παρακολούθησης, (ε) κατά πόσον ο συγκεκριμένος κατάδικος διαθέτει κατάλληλο χώρο διαμονής ή ο εργοδότης του διαθέτει κατάλληλο χώρο εργασίας ή ο χώρος εγκατάστασης της αναγνωρισμένης σχολής δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην οποία πρόκειται να φοιτήσει ο κατάδικος, ή ο χώρος στον οποίο πρόκειται να διεξαχθεί το πρόγραμμα απεξάρτησης του κατάδικου ή ο χώρος στον οποίο πρόκειται να διεξαχθεί το πρόγραμμα απεξάρτησης του κατάδικου, πληροί τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τους αναγκαίους όρους ασφάλειας που κάθε φορά απαιτούνται για την εφαρμογή του μέτρου της ηλεκτρονικής παρακολούθησης και την αξιοπρεπή διαβίωση ή παραμονή του κατάδικου στο περιβάλλον παραμονής του, (στ) τις παραστάσεις, ανάγκες, προσωπικές περιστάσεις και επιθυμίες του συγκεκριμένου καταδίκου.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν εγκριθεί η αίτηση ενός καταδίκου για κατ’ οίκον φυλάκιση θα πρέπει να ζητηθεί συγκατάθεση από κάθε ενήλικο άτομο που διαμένει στον ίδιο χώρο όπου θα εγκατασταθεί ο κατάδικος.

Παραβίαση είναι απόδραση

Αν ο κατάδικος παραβιάσει τους όρους που έχουν τεθεί, μπορεί η απόφαση για κατ’ οίκον φυλάκιση να ανακληθεί και να επιστρέψει στα Κεντρικές Φυλακές. Θεωρείται δραπέτης όταν:

• Εσκεμμένα καταστρέφει το σύστημα δέκτη ή την ηλεκτρονική συσκευή που εφαρμόστηκε στο άκρο του.


• Παραβιάζει τα καθορισμένα επιτρεπτά όρια διακίνησής του κατά τις ώρες και μέρες που καθορίζονται στην απόφαση της Επιτροπής Αξιολόγησης και Μέριμνας, και δεν ανταποκριθεί εντός δέκα λεπτών από την υποβολή της ενδεδειγμένης κλήσης.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ενημερώνεται η Αστυνομία και συλλαμβάνεται χωρίς να υπάρχει αναγκαιότητα εκδόσεως νέου εντάλματος σύλληψης. Επιστρέφει στις Κεντρικές Φυλακές και εκτίει το υπόλοιπο της ποινής του, χωρίς να έχει δυνατότητα ένταξης και πάλι στο πρόγραμμα κατ' οίκον φυλάκισης.



Από σαράντα κύματα

Τα «βραχιολάκια» στις φυλακές αγοράστηκαν πριν πάρα πολλά χρόνια, αλλά για λόγους που αφορούσαν τις προηγούμενες διευθύνσεις, ελάχιστοι κατάδικοι είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα. Μάλιστα, κάποια στιγμή το σύστημα είχε ξεπεραστεί από την τεχνολογία και τα χρήματα που είχαν δαπανηθεί είχαν πέσει στη μαύρη τρύπα της κακοδιαχείρισης. Προηγούμενες διευθύνσεις δεν ήθελαν να εφαρμόσουν καν το μέτρο και δεν επέτρεπαν σε κατάδικους που θα μπορούσαν να εκτίσουν την ποινή τους στο σπίτι τους να κάνουν χρήση της ηλεκτρονικής επιχείρησης με διάφορες δικαιολογίες.

Και ισοβίτες

Ισοβίτες οι οποίοι έχουν περάσει από το Συμβούλιο επ’ Αδεία Αποφυλάκισης και έχει εγκριθεί η έξοδός τους από τις Κεντρικές Φυλακές, αν υπάρχουν λόγοι μπορεί για το πρώτο εξάμηνο να βρίσκονται σε καθεστώς ηλεκτρονικής επιτήρησης με «βραχιολάκι». Αυτό εξαρτάται από το συμβούλιο, το οποίο στην απόφασή του έχει τη δυνατότητα να θέτει σειρά όρων στα άτομα που αποφυλακίζονται με άδεια. Το ηλεκτρονικό «βραχιόλι» αποτελεί ένα από τα μέτρα που θα εμποδίζει έναν ισοβίτη να επισκέπτεται συγκεκριμένους χώρους για τους οποίους θα έχουν τεθεί περιορισμοί.