Μια εβδομάδα ΓεΣΥ - Στην προπαίδεια ακόμη δικαιούχοι και πάροχοι υγείας

Δευτέρα, 3 Ιουνίου, 2019. Το ΓεΣΥ τίθεται στα βαθιά της λειτουργίας του. Στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας του δημόσιου τομέα της υγείας σημειώνεται το αδιαχώρητο. Οι ασθενείς «χαμένοι» σε ένα νέο σύστημα υγείας για το οποίο πολύ λίγα γνώριζαν. Γιατροί, νοσηλευτές, γραφείς και φαρμακοποιοί προσπαθούσαν (ακόμη προσπαθούν) να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Την Τρίτη, 4 Ιουνίου, η εικόνα που υπήρχε στα νοσοκομεία και κέντρα υγείας δεν ήταν πολύ διαφορετική από εκείνη της Δευτέρας. Ασθενείς έσπευδαν στα εξωτερικά ιατρεία χωρίς καν να έχουν εγγραφεί στο σύστημα. Χωρίς να κλείσουν ραντεβού για να εξεταστούν από προσωπικό γιατρό. Οι γιατροί, υπό την πίεση των εξετάσεων των ασθενών τους, προσπαθούσαν παράλληλα να δουλέψουν το λογισμικό του συστήματος.

Ένα νέο σύστημα με το οποίο δεν ήταν καθόλου εξοικειωμένοι και για το οποίο έτυχαν καθόλου ή ανεπαρκής εκπαίδευσης. Πειραματίζονταν με το σύστημα ενόσω οι ασθενείς βρίσκονταν απέναντι τους. Λάθη έγιναν. Στις συνταγές προς τα φαρμακεία, στις παραγγελίες για εργαστηριακές ή άλλες εξετάσεις. Λάθη ή και παραλήψεις που κυρίως οφείλονταν στην ανεπαρκή εξοικείωση των γιατρών με το λογισμικό. Από την Τετάρτη και έπειτα η κατάσταση ήταν κάπως καλύτερη… Προβλήματα, βεβαίως, αναφύονται συνεχώς. Κάποια αντιμετωπίζονται άμεσα κάποιων άλλων τροχοδρομήθηκε η λύση τους. Πλην των τεχνικών προβλημάτων στο λογισμικό του συστήματος το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η άγνοια τόσο των πολιτών όσο και των παρόχων υγείας γύρω από το νέο σύστημα υγείας.

Tα προβλήματα

Οι πρώτες μέρες εφαρμογής του ΓεΣΥ ανέδειξαν συγκεκριμένα προβλήματα που δεν αφορούν μόνο το σύστημα αυτό καθ’  αλλά και τα χρόνια  «νοσήματα» των δημόσιων νοσοκομείων.  Πιο συγκεκριμένα διεφάνη ότι:

-Ορισμένες κλινικές και τμήματα είναι υποστελεχωμένα τόσο σε ιατρικό όσο και σε νοσηλευτικό προσωπικό. Εκκρεμεί η πρόσληψη 60 νοσηλευτών (η διαδικασία πρόσληψης έχει καθυστερήσει) και 27 γιατρών. Την ίδια ώρα τα νοσοκομεία μετρούν περίπου 32 παραιτήσεις γιατρών με σκοπό να ενταχθούν στο σύστημα. Όπως αναφέρουν έγκυρες πληροφορίες του «Π» ότι τις τελευταίες μέρες τέσσερις ακόμη γιατροί έχουν υποβάλει παραίτηση από τον δημόσιο τομέα της υγείας. Πρόκειται για δύο ειδικούς γιατρούς από το νοσοκομείο της Λεμεσού, έναν ειδικό γιατρό από το νοσοκομείο της Λευκωσίας και έναν γενικό γιατρό από το νοσοκομείο της Λάρνακας.

-Οι ασθενείς σπεύδουν στους προσωπικούς τους γιατρούς με απαίτηση για αναλύσεις ή άλλες εξετάσεις που καλύπτει το σύστημα. Ή επισκέπτονται πρώτα γιατρό που δεν έχει συμβληθεί με το ΓεΣΥ και ακολούθως μεταβαίνουν στον προσωπικό τους γιατρό με σκοπό να τους συνταγογραφήσει τα φάρμακα που προτείνει ο συνάδελφος του για να μπορούν να τα εξασφαλίσουν μέσω του συστήματος με ελάχιστο ή μικρό κόστος.

-Οι ανάγκες απαιτούν 170 φροντιστές υγείας στα νοσοκομεία. Προσλήφθηκαν μόνο 24.

-37 γραφείς μπήκαν στα νοσοκομεία ανήμερα της εφαρμογής του ΓεΣΥ. Ακόμη μαθαίνουν… Την ίδια ώρα διαπιστώνεται η ανάγκη πρόσθετου αριθμού γραφέων. Ηδη ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας κατέθεσε αίτημα συμπληρωματικού προϋπολογισμού για κάλυψη 25 θέσεων γραφέων και 8 θέσεων βοηθού λογιστηρίου.

-Υπήρχαν ελλείψεις, στα κρατικά φαρμακεία, σε συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα. Δεν είναι, βεβαίως, τωρινό φαινόμενο. Είναι πρόβλημα διαχρονικό που οφείλεται στις διαδικασίες που ακολουθούνται σε σχέση με τις παραγγελίες στις δομές του δημοσίου.

-Οι γιατροί δεν γνώριζαν επαρκώς το λογισμικό του ΓεΣΥ . Γιατροί, συμβεβλημένοι με το σύστημα, από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα της υγείας κάνουν λόγο για ένα περίπλοκο σύστημα το οποίο απαιτεί πολύ μεγάλη προσπάθεια για να προσαρμοστεί κάποιος και να καταφέρει να το δουλέψει σωστά και αποτελεσματικά.

-Τα κλινικά εργαστήρια των νοσοκομείων και τα ακτινολογικά κέντρα δεν έχουν ακόμη συνδεθεί με το λογισμικό του ΓεΣΥ. Εκκρεμεί η παράδοση των κωδικών στους γιατρούς, κάτι που θα γίνει τις επόμενες μέρες.

-Το λογισμικό δεν επιτρέπει την έκδοση παραπεμπτικών από ειδικό σε ειδικό γιατρό. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας έχει εντοπίσει το πρόβλημα και προωθήθηκε τη επίλυσή του.

-Υπήρξαν παράπονα από ιδιοκτήτες κλινικών εργαστηρίων για την περιπλοκότητα του συστήματος σε ότι αφορά τις παραγγελίες των αναλύσεων. Ο ΟΑΥ ετοιμάζει νέα εφαρμογή η οποία απλοποιεί κατά πολύ τις παραγγελίες των αναλύσεων. Η νέα εφαρμογή αναμένεται να είναι έτοιμη σε 15 μέρες.

-Υπήρχε πρόβλημα με την εγγραφή δικαιούχων στο ΓεΣΥ που προέρχονται από χώρες της ΕΕ και από τρίτες χώρες. Δόθηκε προσωρινή λύση σε αυτό το θέμα, ύστερα από πρόταση του υπουργού Υγείας Κωνσταντίνου Ιωάννου στο υπουργικό συμβούλιο. Την κάλυψη του κόστους για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας θα αναλάβει ο ΟΚΥπΥ για το διάστημα που απαιτείται μέχρι να διευθετηθεί η άδεια διαμονής τους και μέχρι την τροποποίηση του συστήματος πληροφορικής του ΓεΣΥ, ώστε να συμπεριληφθούν στους δικαιούχους.

-Για τους ασθενείς που κατέχουν παραπεμπτικά τα οποία εκδόθηκαν πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ για ειδικό γιατρό του δημοσίου το σύστημα (λογισμικό) τους αναγνώριζε ως νέους ασθενείς με απευθείας πρόσβαση στον γιατρό. Εμφάνιζε, συνεπακόλουθα, τη χρέωση των 25 ευρώ προκαλώντας αναστάτωση στους γιατρούς και εκνευρισμό στους δικαιούχους. Οι ασθενείς με παραπεμπτικά σε ειδικό γιατρό του δημοσίου μέχρι και την 31η Αυγούστου θα χρεώνονται 6 ευρώ την επίσκεψη δεδομένου ότι τα παραπεμπτικά εκδόθηκαν πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Στις διευθύνσεις των νοσοκομείων εστάλη εγκύκλιος για το πώς να χειριστούν το όλο πρόβλημα.

Τα ραντεβού έφεραν «νοικοκύρεμα»

Το ΓεΣΥ πάντως από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του έφερε στην επιφάνεια και τα πρώτα οφέλη από την εφαρμογή του:

• Πρώτον, μειώθηκε η προσέλευση των ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία του δημόσιου τομέα της υγείας. Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τον ανώτερο λειτουργό του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, Χαράλαμπο Χαριλάου, λόγω του ότι στα δημόσια νοσηλευτήρια τέθηκε σε εφαρμογή το σύστημα των ραντεβού. Οι ασθενείς πλέον δεν σπεύδουν κατά εκατοντάδες στα κέντρα υγείας περιμένοντας να εξεταστούν από το γιατρό τους. Το γεγονός, αποσυμφορεί το νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας. Αναγνωρίζοντας μάλιστα το όφελος από το σύστημα των ραντεβού, ο ΟΚΥπΥ προσανατολίζεται και μελετά το ηλεκτρονικό σύστημα ραντεβού όπου ο κάθε δικαιούχος θα μπορεί εύκολα να διευθετεί από μόνος του ραντεβού είτε με προσωπικό γιατρό του ΟΚΥπΥ είτε με ειδικό γιατρό. Ένας άλλος λόγος που τις τελευταίες μέρες μειώθηκε αισθητά η επισκεψιμότητα στα νοσοκομεία και κέντρα υγείας αφορά την επιλογή ασθενών, που προηγουμένως εξυπηρετούνταν από το δημόσιο τομέα της υγείας, προσωπικού γιατρού από τον ιδιωτικό τομέα. Περισσότεροι από 460,000 πολίτες επέλεξαν προσωπικό γιατρό από τον ιδιωτικό τομέα. Μέχρι στιγμής, στους καταλόγους των προσωπικών γιατρών του δημοσίου βρίσκονται καταχωρημένοι 80,000 πολίτες. Το γεγονός αποτελεί πονοκέφαλο για τον ΟΚΥπΥ και το υπουργείο Υγείας αφού υπάρχει κίνδυνος για τη βιωσιμότητα των νοσοκομείων. Στόχος του ΟΚΥπΥ είναι στους καταλόγους γιατρών του δημοσίου να εγγραφούν 180,000 με 190,000 πολίτες.


• Δεύτερον, φαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι οι πολίτες είχαν ανάγκη το ΓεΣΥ. Ενδεικτική είναι η δήλωση του προέδρου του κλάδου ιατρών ΠΑΣΥΔΥ Αγαθοκλή Χριστοφίδη: «Οι πολίτες θέλουν το ΓεΣΥ. Το βλέπουμε στο χαμόγελό τους. Στην υπομονή που επιδεικνύουν. Προηγουμένως δεν βλέπαμε χαμόγελα. Δεν γνωρίζαμε καν ότι οι ασθενείς μας έχουν υπομονή…».

Με παραπεμπτικό ένας στους τέσσερις

Τα στατιστικά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας για τις πρώτες δύο μέρες του ΓεΣΥ δείχνουν ότι περισσότεροι από 11000 συμπολίτες μας – δικαιούχοι του ΓεΣΥ- επισκέφτηκαν προσωπικό ή ειδικό γιατρό συμβεβλημένο με το σύστημα. Εκδόθηκαν συνολικά 2590 παραπεμπτικά σε ειδικούς γιατρούς. Αυτό σημαίνει ότι το 76% των ασθενών εξυπηρετήθηκε από τους προσωπικούς γιατρούς ενώ το 24% παραπέμφθηκε σε ειδικό (ένας στους τέσσερις δικαιούχους περίπου). Εκδόθηκαν επίσης 7570 συνταγές φαρμάκων και 3471 παραγγελίες για εργαστηριακές εξετάσεις (αναλύσεις). Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους:

-Οι χρόνιοι ασθενείς έσπευσαν στους προσωπικούς τους γιατρούς με σκοπό τη συνταγογράφηση των φαρμάκων τους (μακροχρόνιες συνταγές).

-Φαίνεται πως πολλοί πολίτες για να αποφύγουν τις ουρές στα δημόσια νοσηλευτήρια ανέμεναν το ΓεΣΥ για τις αναλύσεις τους. Εξού και πολλοί γιατροί έρχονται αντιμέτωποι με την απαίτηση των πολιτών για γενικές αναλύσεις αίματος, κατά την πρώτη τους επίσκεψη.

Aπορίες δικαιούχων και απαντήσεις

Καθ’ όλη τη διάρκεια της βδομάδας από τηλεοράσεως και ραδιοφώνου πολίτες υπέβαλλαν ερωτήσεις σε σχέση με το ΓεΣΥ. Ξεχωρίσαμε μερικές από αυτές, οι απαντήσεις των οποίων επηρεάζουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

-Οι χρόνιοι ασθενείς (ρευματοπαθείς, ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις, καρκινοπαθείς) θα μπορούν να προσκομίσουν συνταγή γιατρού που δεν έχει ενταχθεί στο ΓεΣΥ για τα φάρμακά τους τα οποία θα προμηθεύονται από τις θυρίδες των νοσοκομειακών φαρμακείων, από το Κέντρο Γενετικής και Νευρολογίας και από το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου. Να σημειωθεί ότι ο ΟΑΥ για τα εξειδικευμένα φάρμακα έχει εκδώσει ξεχωριστό κατάλογο με περισσότερα από 700 σκευάσματα να περιλαμβάνονται σε αυτόν.

-Στη βάση του νόμου εάν σε μια περιοχή δεν υπάρχει παιδίατρος οι γονείς έχουν δικαίωμα να εγγράψουν το παιδί τους σε προσωπικό γιατρό για ενήλικες.. Για το σκοπό αυτό οι γονείς θα πρέπει να συμπληρώσουν ειδικό έντυπο.

-Οι χρόνιοι ασθενείς θα μπορούν με τη χρήση μακροχρόνιου παραπεμπτικού που θα εκδίδει ο προσωπικός τους ιατρός να επισκέπτονται το ειδικό γιατρό της επιλογής τους. Το μακροχρόνιο παραπεμπτικό ισχύει για 12 επισκέψεις και 12 μήνες και δύναται να εκδίδεται κατ’ επανάληψη. Στα πλαίσια του ΓεΣΥ θα εκδίδονται επαναλαμβανόμενες συνταγές οι οποίες θα ισχύουν μέχρι 6 μήνες. Κατά την διάρκεια αυτή,  ο ασθενής θα πρέπει να επισκέπτεται κάθε μήνα το φαρμακείο της επιλογής του για εκτέλεση της συνταγής, χωρίς να χρειάζεται να επισκεφτεί ξανά τον γιατρό του.

-Το ΓεΣΥ καλύπτει όλα τα εμβόλια που βρίσκονται στο εθνικό σχήμα εμβολιασμού. Για εμβόλια εκτός σχήματος ο γιατρός έχει δικαίωμα να χρεώνει τον δικαιούχο κατά την κρίση του.

-Οι δικαιούχοι έχουν απευθείας πρόσβαση στα τμήματα ατυχημάτων και επειγόντων περιστατικών, στην υπηρεσία ασθενοφόρων, οδοντίατρο (προληπτική οδοντιατρική φροντίδα). Επίσης γυναίκες που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους έχουν απευθείας πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας από γυναικολόγους/μαιευτήρες. Οι δικαιούχοι μπορούν να παρακάμψουν το θεσμό του προσωπικού γιατρού και να επισκεφτούν απευθείας ειδικό γιατρό καταβάλλοντας το ποσό των 25 ευρώ.