Κρίσιμα βήματα για την Αριστερά

Η επόμενη ημέρα των εκλογών της περασμένης Κυριακής βρήκε την ηγεσία του ΑΚΕΛ να έχει ήδη κάνει μια πρώτη μαθηματική αλλά και θεωρητική αποτίμηση του αποτελέσματος. Φυσικά, όπως συνηθίζουν να λένε στο κόμμα της Αριστεράς, ο απολογισμός δεν ολοκληρώνεται ποτέ αν δεν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες εντός των συλλογικών οργάνων.

Το πρόσημο στην πρώτη αποτίμηση από πλευράς ΑΚΕΛ είναι θετικό, καθώς θεωρούν πως αν δεν υπήρχαν κάποιες συγκεκριμένες συγκυρίες, το ΑΚΕΛ θα είχε αναδειχθεί ακόμα και πρώτο κόμμα στις εκλογές. Η αποτίμηση του ΑΚΕΛ, όπως τη μεταφέρουν τα στελέχη του, συνοψίζεται στα εξής:

• Το ΑΚΕΛ είχε αύξηση στο ποσοστό του αλλά και σε πραγματικούς αριθμούς, σε σχέση με την εκλογική αναμέτρηση των ευρωεκλογών του 2014. Το 2014 είχε εξασφαλίσει ποσοστό 26,98% και 69.852 ψήφους, ενώ στις εκλογές της περασμένης Κυριακής ποσοστό 27,49% και 77.241 ψήφους. Αναγνωρίζουν τη δυσκολία που έχουν οι ευρωεκλογές στο να προσελκύσουν ψηφοφόρους στην κάλπη οι οποίοι να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.


• Η διαφορά με τον πρώτο ΔΗΣΥ μειώθηκε στο 1,5% από το 10,75% που ήταν το 2014.


• Παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή Αριστερά έχασε έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο, ωστόσο το ΑΚΕΛ κατάφερε να διατηρήσει και τις δύο έδρες που του αναλογούν.


• Σημαντικό κεφάλαιο στην ανάλυση του απολογισμού αποτελεί η εκλογή του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ στη θέση του ευρωβουλευτή με το ΑΚΕΛ. Θεωρούν πως πήραν ένα πολιτικό ρίσκο το οποίο αγκάλιασαν οι ψηφοφόροι, ωστόσο η απόφαση αυτή δεν έχει μόνο θετικό πρόσημο. Σύμφωνα με στελέχη, η εκτίμηση είναι πως πήραν ποσοστό 1,5% περίπου από τις ψήφους των Τουρκοκυπρίων και άλλες περίπου 2.000 ψήφους από πολίτες εκτός ΑΚΕΛ που στήριξαν Νιαζί Κιζίλγιουρεκ. Από την άλλη, όμως, εκτιμούν πως από την επιλογή του κόμματος έχασαν και ένα ποσοστό γύρω στο 1% που ενδεχομένως δεν υποδέχθηκε θετικά τη συμπερίληψη Νιαζί στο ψηφοδέλτιο.


• Το μερίδιο - συνεισφορά των Κουκουμά - Νικολάου που αποτελούν στελέχη της νέας πολιτικά γενιάς του ΑΚΕΛ κρίνεται από πλευράς ΑΚΕΛ θετικό και πολλά υποσχόμενο. Σε σχέση με τον συνολικό αριθμό σταυρών προτίμησης, οι δυο τους πήραν μερίδιο γύρω στο 27%.


• Υπολογίζουν επίσης πως έχασαν γύρω στις 3.500-4.000 ψήφους από ψηφοφόρους του ΑΚΕΛ που αποφάσισαν να ψηφίσουν ΕΔΕΚ, έτσι ώστε να μην εκλέξει ευρωβουλευτή το ΕΛΑΜ.


• Επικρατεί η πεποίθηση πως η αντιπολίτευση την οποία ασκεί το κόμμα της Αριστεράς έχει αποδώσει καρπούς και η πρόθεση είναι να ενταθεί ακόμα περισσότερο, καθώς οι συνθήκες ευνοούν κάτι τέτοιο.


• Εκτιμούν επίσης πως η στάση στο Κυπριακό, όπως εκφράζεται από το κόμμα, έχει αποφέρει θετικό πρόσημο στο εσωτερικό αλλά και σε δέκτες εκτός Κύπρου.

Υπάρχουν και διαφωνίες

Εντός ΑΚΕΛ, υπάρχει μια μερίδα υποστηρικτών αλλά και στελεχών, ενδεχομένως μικρή, η οποία θεωρεί πως το κόμμα θα έπρεπε να είχε διασφαλίσει υψηλότερο ποσοστό ή ακόμα και την πρώτη θέση. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι τα δεδομένα όπως είχαν διαμορφωθεί από συγκυρίες και λανθασμένους ενδεχομένως χειρισμούς από πλευράς κυβέρνησης το τελευταίο διάστημα επέτρεπαν κάτι τέτοιο να γίνει εφικτό. Κάνουν λόγο για αδυναμία του κομματικού μηχανισμού να πείσει τους πολίτες να κατέλθουν στις κάλπες με μεγαλύτερη μαζικότητα, παρά το έντονο κλίμα πόλωσης που δημιουργήθηκε και παρά τις αναφορές σε «μηδενικά» και «δανεικές ψήφους» από πλευράς κυβέρνησης. Σε επίπεδο πολιτικών, υπάρχει επίσης μια μερίδα, όσο μικρή κι αν είναι, η οποία θεωρεί πως με τη στάση στο Κυπριακό, το ΑΚΕΛ ενδεχομένως να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της απομόνωσης από τις υπόλοιπες πολιτικές - κομματικές ομάδες, γεγονός που ίσως αποτρέψει από την προοπτική συνεργασιών για το μέλλον (βλ. προεδρικές). Επιπρόσθετο πεδίο προβληματισμού αποτελεί η συζήτηση υποστηρικτών του ΑΚΕΛ σε σχέση με το ιδεολογικό στίγμα και τις θέσεις του κόμματος. Ένα ποσοστό θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνει ακόμα πιο έντονο το ιδεολογικό στίγμα, σε τέτοιες περιόδους, ενώ άλλοι θα ήθελαν μια πιο ήπια ρητορική η οποία να παραπέμπει περισσότερο σε σοσιαλδημοκρατικά μοντέλα.

Στο στόχαστρο όσων έχουν μια διαφορετική ανάγνωση για το αποτέλεσμα μπαίνει και το στοιχείο του παραγοντισμού - μονοσταυριών που έχει παρατηρηθεί έντονα σε αυτές τις εκλογές και αναμένεται να συζητηθεί στα συλλογικά όργανα του κόμματος. Η ηγεσία αναγνώρισε το στοιχείο αυτό και έδειξε πρόθεση να το αναλύσει, αν και υπάρχουν φωνές εντός της ηγετικής πυραμίδας που δεν θεωρούν πως το θέμα αυτό θα πρέπει να πάρει διαστάσεις. Οι επικριτές επιρρίπτουν μάλιστα ευθύνες στην ηγεσία για ολιγωρία στο σημείο αυτό, ενώ η ηγεσία τονίζει πως υπάρχουν αρκετοί ψηφοφόροι (γύρω στις 5.000) οι οποίοι έβαλαν σταυρό μόνο στο κόμμα. Μένει να διαφανεί αν αυτές οι απόψεις που μεταφέρθηκαν στον «Π» θα μεταφερθούν και επίσημα από κάποιους στα συλλογικά όργανα.

Κομβικής σημασίας συνέχεια

Η διαφορά της 1,5 ποσοστιαίας μονάδας από τον ΔΗΣΥ καταδεικνύει και τη σημασία που θα έχουν τα επόμενα βήματα για το ΑΚΕΛ. Στελέχη του κόμματος αναφέρουν στον «Π» πως αν η ηγεσία του ΑΚΕΛ καταφέρει να χτίσει πάνω στη διαφορά αυτή και να εντείνει τη δυναμική του κόμματος της Αριστεράς στο αμέσως επόμενο διάστημα, τότε δεν αποκλείουν το να υπάρξει περαιτέρω άνοδος στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Αυτό που θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο είναι πως η κριτική προσέγγιση σε σχέση με την κυβέρνηση θα συνεχίσει και θα ενταθεί, σε μια προσπάθεια να συνεχίσει το κόμμα της Αριστεράς να επιτελεί ηγετικό ρόλο στην αντιπολίτευση. Υπάρχουν όμως αρκετά ζητήματα καθοριστικής σημασίας τα οποία εκκρεμούν σε σχέση με τα επόμενα βήματα στο ΑΚΕΛ. Πρώτο ζήτημα το οποίο τίθεται, σύμφωνα με μερίδα υποστηρικτών, είναι το κατά πόσο τελικά θα ολοκληρωθούν και θα μεταδοθούν με αποτελεσματικό τρόπο οι αλλαγές τις οποίες είχε εξαγγείλει το κόμμα της Αριστεράς μετά τις προεδρικές του 2018. Είχαν καθοριστεί συγκεκριμένοι τομείς τόσο σε επίπεδο εσωτερικής λειτουργίας του κόμματος όσο και σε επίπεδο νέων δυνάμεων αλλά και επικοινωνίας. Στο επικοινωνιακό είδαμε να γίνονται ουσιαστικά βήματα σε βάθος μάλιστα πενταετίας. Μένει να διαφανεί αν τελικά θα δούμε τις αλλαγές αυτές πριν από το συνέδριο του ΑΚΕΛ το 2020. Μερίδα στελεχών, κυρίως νεαρής ηλικίας, η οποία έχει αποστασιοποιηθεί κάπως τα τελευταία χρόνια, αναμένει να δει τις αλλαγές αυτές έτσι ώστε να ενεργοποιηθεί πιο έντονα και πάλι.

Το συνέδριο

Το συνέδριο από μόνο του αποτελεί σταθμό για το ΑΚΕΛ καθώς θα κριθεί εάν ο Άντρος Κυπριανού θα επαναδιεκδικήσει ως γενικός γραμματέας ή αν θα κάνει ένα βήμα πίσω και θα αναλάβουν άλλοι τα ηνία του κόμματος. Τη δεδομένη στιγμή, δεν είναι ξεκάθαρες οι προθέσεις. Εξαιρετικής σημασίας για το ΑΚΕΛ είναι και το στοιχείο της διατήρησης και εντατικοποίησης του επιπέδου οργανωτικής δουλειάς, πεδίο στο οποίο αναμένεται να υπάρξουν αλλαγές τόσο σε πρόσωπα όσο και σε προσεγγίσεις. Δεύτερος σταθμός μετά το συνέδριο είναι οι επόμενες βουλευτικές εκλογές, εκεί  που θα μετρήσει πραγματικές δυνάμεις το κόμμα, ενώ τελικός στόχος που έχει τεθεί είναι οι προεδρικές του 2023, καθώς στο ΑΚΕΛ διαμηνύουν πως δεν μπορεί να αντέξει ο τόπος τρίτη συνεχή θητεία ΔΗΣΥ στην εξουσία. Μένει να δούμε πώς θα κινηθεί το ΑΚΕΛ προς αυτήν την κατεύθυνση. Θα επιλέξει να οικοδομήσει συμπράξεις με δυνάμεις του κεντρώου χώρου (βλ. ΔΗΚΟ ή ΔΗΠΑ, ΕΔΕΚ, Οικολόγους κ.λπ.) ή θα διαμορφώσει συμπράξεις βασισμένες σε ανεξάρτητους υποψήφιους με βάση την κοινωνία των πολιτών και αιχμή του δόρατος την επίλυση του Κυπριακού;