Η Άγκυρα δημιουργεί και νέα τετελεσμένα - Τα «όπλα» της Κύπρου

Ξεκάθαρο μήνυμα, με πολλαπλούς αποδέκτες, επιχειρεί να στείλει η Τουρκία με την επιμονή της να προχωρήσει σε γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις. Μετά την επιθετική παρέμβαση της Τουρκίας τον Φεβρουάριο του 2018 και τελικά την ακύρωση της γεώτρησης της ΕΝΙ στο οικόπεδο 3, τώρα η Τουρκία έρχεται με δικό της γεωτρύπανο και έτοιμη να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα στην ΑΟΖ της Κύπρου. Η Τουρκία επέλεξε, όπως όλα δείχνουν, μια περιοχή μέσω της οποίας μπορεί να περάσει δύο ξεκάθαρα μηνύματα: Το πρώτο είναι ότι είναι εδώ στην Ανατολική Μεσόγειο και έχει πρόθεση να διεκδικήσει ρόλο σε όλα όσα διαδραματίζονται στην περιοχή, ενώ αμφισβητεί με τον πιο απτό πλέον τρόπο τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι δεν ισχύουν οι συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις χώρες της περιοχής για την ΑΟΖ, ενώ αναφέρει πως από το 2004 μέχρι σήμερα έχει καθαρή στάση σχετικά με την υφαλοκρηπίδα της στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιμένει, μάλιστα, πως ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί οι συμφωνίες για οριοθέτηση με δίκαιο τρόπο με βάση τους κανόνες του διεθνούς δικαίου μεταξύ όλων των παράκτιων κρατών στην περιοχή, αφήνοντας να νοηθεί ότι η τουρκική πλευρά ανοίγει εμμέσως και το κεφάλαιο αυτό. Το δεύτερο έχει να κάνει με τους Τουρκοκύπριους και αυτά που η Τουρκία αντιλαμβάνεται ως δικαιώματά τους στην περιοχή. Καθόλου τυχαία δεν είναι η δήλωση του τουρκικού ΥΠΕΞ ότι «ενόσω η ε/κ πλευρά δεν συμπεριλαμβάνει τους Τ/Κ, οι οποίοι είναι ισότιμοι εταίροι στο νησί, στους μηχανισμούς αποφάσεων για τις πηγές υδρογονανθράκων, και ενόσω δεν σταματά τις μονομερείς δραστηριότητες υδρογονανθράκων, η Τουρκία θα συνεχίσει να προστατεύει τα δικαιώματα και των Τ/Κ στην υφαλοκρηπίδα τους».

Πώς απαντά η Κύπρος

Πυρετός διαβουλεύσεων και διπλωματικών επαφών επικρατεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα στο ΥΠΕΞ, στην προσπάθεια ενεργοποίησης των μηχανισμών εκείνων που θα επιφέρουν πίεση και κόστος στην Τουρκία, έτσι ώστε να μην προχωρήσει στη δημιουργία τετελεσμένων στην περιοχή. Αιχμή του δόρατος για την Κυπριακή Δημοκρατία είναι, σε πρώτο στάδιο, το γεγονός ότι έχει στο πλευρό της την ΕΕ, με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται. Σε μια περίοδο εξαιρετικά δυσμενούς κατάστασης στα οικονομικά της Τουρκίας, η Κύπρος θέλει να αξιοποιήσει τον μοχλό πίεσης που ονομάζεται ΕΕ σε πολλαπλά επίπεδα. Στις 9 του Μάη, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα συμμετάσχει στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Ρουμανία, όπου αναμένεται να ενημερώσει τους εταίρους για όσα συμβαίνουν και να απαιτήσει, πέραν μιας καταδικαστικής δήλωσης κατά της Τουρκίας και των μεθοδεύσεων στην περιοχή, συγκεκριμένα μέτρα σε περίπτωση που τελικά η Άγκυρα προχωρήσει σε γεώτρηση. Κονδύλια, απελευθέρωση βίζας, αλλά και αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-ΕΕ αποτελούν τομείς που κλιμακωτά θα μπορούσε να κινηθεί η Κυπριακή Δημοκρατίας. Πέραν φυσικά από τα νομικά μέτρα που ήδη δρομολογούνται σε σχέση με την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για το προσωπικό που συμμετέχει στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας. Άλλωστε, τις παραβιάσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ θα θέσει ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών του Ευρωκοινοβουλίου στις 29 Μαΐου ο ευρωβουλευτής Τάκης Χατζηγεωργίου.

Ενημέρωση και ενεργοποίηση διεθνών ερεισμάτων

Το Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί στενά τις κινήσεις του «Πορθητή», ενώ σήμερα θα βρεθεί στο Παρίσι ο υπουργός Νίκος Χριστοδουλίδης, σε μια σημαντική επίσκεψη, λόγω του ρόλου που διατηρεί η χώρα στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου μέσω της εταιρείας Total. Η Γαλλία ήδη με ανακοίνωσή της κάλεσε την Άγκυρα να αποφύγει τις προκλητικές ενέργειες και επανέλαβε τη στήριξή της στην κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επειδή πολλά σενάρια βλέπουν το φως της δημοσιότητας, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως δεν πρόκειται η Κυπριακή Δημοκρατία να προχωρήσει σε στρατιωτικοποίηση του ζητήματος αυτού, καθώς θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα ρίξει νερό στον μύλο της Τουρκίας. Για την Κύπρο, βάσει Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου της Θάλασσας, είναι δεδομένο πως τα δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας είναι «αυτόματα και εξαρχής». Άρα, δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης. Χθες ο κ. Χριστοδουλίδης ενημέρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο ότι στις 4 Μαΐου κατατέθηκαν στον γ.γ. των ΗΕ οι γεωγραφικές συντεταγμένες του ορίου της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στη βάση της μέσης γραμμής μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας. Το Σάββατο θα υπάρξει σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου, ενώ χθες έγινε διευρυμένη σύσκεψη στο Υπουργείο Εξωτερικών. Μυστήριο άλλωστε παραμένει γύρω από το πώς εμπλέκεται σε όλα αυτά η προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού, με την ελληνοκυπριακή πλευρά να επιμένει πως η επίλυση παραμένει πρωταρχικός στόχος, αλλά την ίδια ώρα να αναφέρει πως οι κινήσεις της Τουρκίας δεν επιτρέπουν καμία αισιοδοξία για πρόοδο.

Δεν βλέπει ουσία ο Κατρούγκαλος

Εντύπωση προκάλεσαν οι δηλώσεις του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Κατρούγκαλου, ο οποίος χαρακτήρισε τις προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας και την πρόθεση να τρυπήσει εντός της κυπριακής ΑΟΖ ως παρουσία χωρίς ουσία, μιας και, όπως υποστηρίζει, «δεν διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία για πραγματικές εξορύξεις στην περιοχή». Αυτή η δήλωση ήρθε σε μια χρονική στιγμή όπου Ηνωμένα Έθνη, ΕΕ, ΗΠΑ, Ισραήλ, Αίγυπτος, Ρωσία, και όχι μόνο, σπεύδουν να εκδώσουν ανακοινώσεις οι οποίες καταδικάζουν τους Τούρκους για τις ενέργειές τους στην κυπριακή ΑΟΖ και καλούν την Άγκυρα να σταματήσει τις ενέργειες που πυροδοτούν εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ προχώρησε στην εκτίμηση ότι η Τουρκία με την κίνησή της αυτή θέλει ουσιαστικά να αντιδράσει στην πρόοδο που υπάρχει στον τομέα της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο και να θέσει σε αμφισβήτηση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. «Θέλει να δημιουργήσει αντιπερισπασμούς και αποτυγχάνει, καθώς εισπράττει την καταδίκη ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας». Προχώρησε, μάλιστα, στην τοποθέτηση ότι η Τουρκία απομονώνεται ακόμα περισσότερο με τέτοιες κινήσεις, κάτι που η Ελλάδα δεν επιθυμεί, καθώς μια τέτοια εξέλιξη δεν βοηθά καθόλου στην πρόοδο της περιοχής. Για να διαφανεί ο συντονισμός Ελλάδας και Κύπρου, θα επισκεφθεί την Κύπρο την ερχόμενη Τετάρτη ο Έλληνας ΥΠΑΜ Ευάγγελος Αποστολάκης.