Στο συρτάρι το Πόθεν Έσχες των Υπουργών

Σε λίγες μέρες κλείνει ένας χρόνος από τον διορισμό των μελών του... νέου Υπουργικού Συμβουλίου, όπως αυτό προέκυψε μετά τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2018, εντούτοις η ιστοσελίδα της Βουλής, στην οποία διά νόμου θα έπρεπε να δημοσιοποιηθούν οι δηλώσεις περιουσίας τόσο των υπουργών που διορίστηκαν όσο και αυτών που αποχώρησαν, δεν έχει ακόμη ενημερωθεί. Σημειώνεται πως, βάση του περί του Προέδρου, των Υπουργών και των Βουλευτών της Κυπριακής Δημοκρατίας (Δήλωση και Έλεγχος Περιουσίας) Νόμου, η δήλωση αυτή υποβάλλεται από τους προαναφερθέντες αξιωματούχους (υφυπουργών και ευρωβουλευτών συμπεριλαμβανομένων) τρεις μήνες από την ανάληψη του αξιώματός τους, τρεις μήνες από την παραίτηση ή την απώλεια του αξιώματός τους και τρία χρόνια από τον χρόνο ανάληψης του αξιώματός τους.

Παρότι όπως πληροφορηθήκαμε έχουν σταλεί στη Βουλή οι δηλώσεις από το Υπουργικό Συμβούλιο, της υφυπουργού Ναυτιλίας συμπεριλαμβανομένης (εκκρεμεί του υφ. Τουρισμού), στο πλαίσιο της προθεσμίας που ορίζει ο νόμος, η ειδική επιτροπή για το Πόθεν Έσχες της οποίας προεδρεύει ο πρόεδρος της Βουλής και συμμετέχουν δύο τακτικά (Ν. Τορναρίτης και Γ. Λουκαΐδης) και δύο αναπληρωματικά μέλη (Χρ. Ερωτοκρίτου και Μ. Σιζόπουλος) δεν έχει δώσει οδηγίες για να αναρτηθούν, ενώ αμφίβολο παραμένει το κατά πόσο συνήλθε, έστω για να εξετάσει ότι έχουν υποβληθεί σωστά χωρίς τα παρατράγουδα που προέκυψαν από την πρώτη δημοσιοποίηση των δηλώσεων 75 συνολικά αξιωματούχων που ορίζει ο νόμος, τον Σεπτέμβριο του 2017: εσκεμμένα κενά πεδία στη δήλωση, ακίνητα με τιμές πότε του 1980, πότε του 2013, με αξία αυτοκινήτου πότε αγοράς και πότε τρέχουσας και με αριθμό μετοχών χωρίς να γνωρίζει κανείς αν αυτές αντιπροσωπεύουν εκδιδόμενο κεφάλαιο 100 ευρώ ή εκατ. ευρώ!
Υπενθυμίζεται πως με βάση απόφαση / γνωμάτευση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ημερομηνίας 27/5/17, όλοι οι πιο πάνω αξιωματούχοι υποχρεούνται να δηλώσουν τα περιουσιακά στοιχεία τόσο των ιδίων, όσο και των συζύγων τους και των ανήλικων τέκνων τους πλην όμως η δημοσιοποίηση στην ιστοσελίδα της Βουλής γίνεται μόνο για το μέρος που αφορά τους αξιωματούχους. Συνεπώς, η εικόνα για τους πολίτες στο πλαίσιο της διαφάνειας για αποτροπή της διαφθοράς είναι ούτως ή άλλως λειψή, ενώ ακόμη αναμένονται οι βελτιώσεις στη νομοθεσία που είχε εισηγηθεί ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ με την κατάθεση κανονισμών...
Μιλώντας πάντως με αρμόδιους βουλευτές και λειτουργούς της Βουλής το πρωί της περασμένης Παρασκευής, ουδείς θυμόταν να μας πει πότε συνήλθε τελευταία φορά η ειδική επιτροπή για το Πόθεν Έσχες (η οποία αποτελείται σημειωτέον από βουλευτές που αυτοελέγχονται) ή κατά πόσο εξέτασε τις δηλώσεις που στάλθηκαν από το ΥΣ. Ακολούθως, μας δόθηκε επίσημη ενημέρωση του σώματος από τον εκπρόσωπο Τύπου Λουκά Φουρλά, σύμφωνα με την οποία τον Μάιο φέτος συμπληρώνονται τρία χρόνια από τον χρόνο ανάληψης του αξιώματος από τους βουλευτές και στη Βουλή προβληματίζονται για το κατά πόσο θα περιμένουν να αναρτήσουν μαζί με των βουλευτών αυτές των υπουργών ή αν θα το πράξουν το αμέσως επόμενο διάστημα. Ο κ. Φουρλάς μας ανέφερε επίσης πως επί του παρόντος τρέχει διαδικασία διορισμού νόμιμων ελεγκτών από τον πρόεδρο της Βουλής, τον ΥΠΟΙΚ και τον γεν. ελεγκτή. Βάσει του νόμου, όταν υπάρχει ενώπιον της Επιτροπής Πόθεν Έσχες ένορκη γραπτή καταγγελία ότι ελεγχόμενος έχει άμεσο ή έμμεσο ή συγκεκαλυμμένο περιουσιακό όφελος, το οποίο όπως εύλογα πιστεύει ο καταγγέλλων δεν έχει περιληφθεί στη δήλωσή του, ως επίσης όταν από τη δήλωση εμφαίνεται ότι έχουν περιληφθεί σε αυτήν αναληθή στοιχεία κ.λπ., τότε μπορεί να αρχίσει τη διεξαγωγή έρευνας. Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι ελεγκτές που θα διοριστούν θα ελέγχουν εξ υπαρχής τις δηλώσεις, όπως είχε ζητήσει και η ίδια η Βουλή, πλην όμως γνωμάτευσε πως δεν χρειάζεται ο γεν. εισαγγελέας.

Παρότι αξιωματούχοι, και δη οι ελεγχόμενοι, επιχειρούν να μειώσουν τη σημασία της νομοθεσίας κάνοντας λόγο για αχρείαστο κουτσομπολιό, εντούτοις στο προοίμιό της εξηγεί με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο γιατί είναι αναγκαίοι όχι μόνο ο έλεγχος αλλά και η δημοσιοποίηση των δηλώσεων Πόθεν Έσχες.

• Συγκεκριμένα επειδή:
  Η διαφάνεια στη δημόσια ζωή εξυπηρετεί την παρεμπόδιση της εκμετάλλευσης δημόσιου αξιώματος, θέσης ή ιδιότητας και αποσκοπεί στην πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς στη δημόσια ζωή.


• Ο περιορισμός του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή των προσώπων που κατέχουν δημόσια θέση ή διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ή διαδραματίζουν ρόλο στη δημόσια πολιτική και οικονομική ζωή δικαιολογείται από αποχρώντες λόγους δημοσίου συμφέροντος, καθώς προάγει τη διαφάνεια του πολιτικού και δημόσιου βίου και υπηρετεί υπέρτερο δημόσιο συμφέρον.


• Ο περιορισμός είναι εντός των ορίων της αναλογικότητας για τα πρόσωπα αυτά, τα οποία ακουσίως ανέλαβαν την άσκηση δημόσιων αξιωμάτων και έτσι συναίνεσαν στο να εκτεθούν σε έναν ευρύτερο έλεγχο της ιδιωτικής και οικονομικής τους ζωής.


• Η αυξημένη έκθεση στη δημοσιότητα των προσώπων που κατέχουν δημόσια θέση, καθώς και η άσκηση από μέρους τους ενός σημαντικότατου τμήματος δημόσιας εξουσίας επεκτείνουν σαφώς τα όρια της θεμιτής πληροφόρησης των πολιτών.


• Ο περιορισμός αυτός είναι σύμφωνος και σε αντιστοιχία με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σύμφωνα με την οποία είναι δυνατή η επέμβαση με πτυχές της ιδιωτικής ζωής δημόσιων προσώπων προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός της ενημέρωσης του κοινού.
  Υπενθυμίζεται πως η δημοσιοποίηση του Πόθεν Έσχες προκύπτει από τροποποίηση του νόμου που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2016. Ο νόμος ως είχε τροποποιηθεί αναφέρθηκε από τον ΠτΔ, με το Ανώτατο Δικαστήριο να κρίνει ότι είναι αντισυνταγματική η δημοσιοποίηση των δηλώσεων των συζύγων και των ανήλικων τέκνων.

Παίζουν πελλό 42, αυξάνεται μέρα με τη μέρα το πρόστιμο 

Δήλωση Πόθεν Έσχες (και των παιδιών και συζύγων τους) από πέρσι είναι υπόχρεοι να υποβάλουν συνολικά 1.459 αξιωματούχοι και δημόσια εκτεθειμένα άτομα, απόρροια εφαρμογής του περί Ορισμένων Δημόσια Εκτεθειμένων Προσώπων και Ορισμένων Αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας (Δήλωση και Έλεγχος Περιουσίας) Νόμου. Εξ αυτών 332 είναι μέλη ημικρατικών, 451 δήμαρχοι και μέλη δημοτικών συμβουλίων, 357 πρόεδροι κοινοτικών συμβουλίων και 200 μέλη συμβουλίων αποχετεύσεων και υδατοπρομήθειας. Ήδη στην ιστοσελίδα του αρμόδιου για τον έλεγχο των εν λόγω δηλώσεων τριμελούς συμβουλίου, με επικεφαλής τον δικηγόρο Δώρο Ιωαννίδη, είναι αναρτημένο το Πόθεν Έσχες 63 αξιωματούχων που ο νόμος υποχρεώνει να δημοσιοποιούνται αλλά και αυτών που μέχρι σήμερα δεν έχουν υποβάλει δήλωση περιουσίας. Όπως ενημερώθηκε αρμοδίως ο «Π», αυτήν τη στιγμή 42 ελεγχόμενοι, κυρίως κοινοτάρχες, είναι υπόλογοι στον νόμο, αλλά χωρίς τιμωρία ακόμη, καθώς παρά τις συστάσεις με κάθε τρόπο είτε δεν έχουν ακόμη υποβάλει δήλωση (έπρεπε να το πράξουν μέχρι τις 31/12/2017) είτε υπέβαλαν εκπρόθεσμα και δεν έχουν καταβάλει το πρόστιμο που τους έχει υποβληθεί. Σημειώνεται πως για τα μέλη δ.σ. ημικρατικών το πρόστιμο ανέρχεται σε 500 ευρώ και πρόσθετα 30 ευρώ για κάθε μέρα από τις 16/3/2018 που παραλείπουν να υποβάλουν την αίτηση. Για δημάρχους και μέλη δ.σ. τα αντίστοιχα ποσά είναι 200 και 20 ευρώ, ενώ για κοινοτικά συμβούλια 100 και 10 ευρώ αντίστοιχα. Την ίδια ώρα, μόνο τρία πρόσωπα (δύο κοινοτάρχες και ένα μέλος δ.σ. ημικρατικού) έχουν καταβάλει το πρόστιμο που τους επιβλήθηκε.

Πρόστιμο αναμένεται να υποβληθεί και σε όποιο από τα δεκάδες μέλη των διοικητικών συμβουλίων ημικρατικών οργανισμών που διορίστηκαν στα μέσα του περασμένου Ιανουαρίου (και προβλέπονται στη νομοθεσία) αμελήσουν να υποβάλουν δήλωση τριών μηνών από την ανάληψη των καθηκόντων τους. Το ίδιο ισχύει για τους προέδρους και τα μέλη των δ.σ. που δεν επαναδιορίστηκαν. Όπως επίσης πληροφορείται ο «Π», μέχρι σήμερα μόλις δύο δηλώσεις υποβλήθηκαν.