Διχασμένη η Κύπρος για την...ώρα

Με καθυστέρηση δύο χρόνων θα υλοποιηθεί, εάν τελικά υιοθετηθεί από το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, η πρόταση της Κομισιόν για κατάργηση το 2019 της εποχιακής αλλαγής της ώρας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διατήρηση από τα κράτη μέλη είτε της θερινής είτε της χειμερινής ώρας. Πρόκειται για ένα θέμα που απαιτεί μεγάλους συμβιβασμούς καθότι τα κράτη μέλη παρουσιάζονται διχασμένα.

Επί της παρούσας – Ρουμανικής - Προεδρίας δεν αναμένονται εξελίξεις, πλην των συζητήσεων ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ξεκινούν τον επόμενο μήνα. Το ζήτημα αναμένεται να επανέλθει επί Φινλανδικής Προεδρίας, το δεύτερο εξάμηνο του 2019, όπου και θα διαφανεί ποιες είναι οι βουλές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών. Μέχρι στιγμής φαίνεται να ισχύει η «σιωπηρή» συμφωνία που επιτεύχθηκε στις ομάδες εργασίας του Συμβουλίου, εν αναμονή και της απόφασης της Ευρωβουλής, για μετάθεση του χρονοδιαγράμματος κατάργησης της εναλλαγής της ώρας για το 2021.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, παρότι υπάρχουν αρκετοί φορείς στη χώρα που υποστηρίζουν την επιλογής της θερινής ώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, προβληματίζεται. Είναι στο μπλοκ των χωρών που ζητούν περαιτέρω μελέτη, αλλά φαίνεται ότι προτιμά μια πιο συντηρητική λύση στην…εναλλαγή της ώρας. Αυτό υποστήριξε και η πλειοψηφία στο ηλεκτρονικό δημοψήφισμα…Μόνο που αυτό δεν είναι μέσα στην παρούσα πρόταση της Κομισιόν, η οποία προτείνει στα κράτη μέλη να επιλέξουν είτε θερινή είτε χειμερινή…

 Φιλόδοξη πρόταση Γιούνκερ

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είχε παρουσιάσει στους ευρωβουλευτές μία φιλόδοξη πρόταση της Επιτροπής για τερματισμό της υποχρέωσης να προχωρούν οι δείκτες των ρολογιών μία ώρα τον Μάρτιο και στη συνέχεια να πηγαίνουν πίσω μία ώρα τον Οκτώβριο. Αν το χρονοδιάγραμμα το οποίο προτεινόταν από τις Βρυξέλλες γινόταν αποδεκτό, η αλλαγή ώρας την 31η Μαρτίου 2019 θα ήταν το τελευταίο υποχρεωτικό πέρασμα στη θερινή ώρα... Όσες χώρες θα έμεναν στη χειμερινή, θα έκαναν την τελευταία αλλαγή τον Οκτώβριο του 2019.

Φαίνεται ωστόσο ότι τα πράγματα δεν πήγαν σύμφωνα με τις επιθυμίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πρόταση της Κομισιόν βρήκε αντιρρήσεις και τα κράτη μέλη «γκρινιάζουν» ότι δεν στηρίζεται σε επιστημονικά τεκμήρια βάσει των οποίων θα ήθελαν να λάβουν την απόφασή τους για το ποια ώρα θα επιλέξουν να διατηρήσουν τελικά.

 Θέλουν χρόνο τα κράτη

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Π» από τις Βρυξέλλες, στην πορεία των συζητήσεων στις ομάδες εργασίας του Συμβουλίου φάνηκε ότι το χρονοδιάγραμμα του 2019 ήταν πολύ σύντομο, δεν ήταν εφικτό να υλοποιηθεί και έχριζε περαιτέρω μελέτης. Όλα τα κράτη μέλη τα οποία εκπροσωπούνται στις ομάδες εργασίας είπαν πως δεν είναι έτοιμα και πως χρειάζονται χρόνο για να εξετάσουν την πρόταση, επικαλούμενα τις τεράστιες επιπτώσεις που θα έχει στην κοινωνική και οικονομική ζωή της κάθε χώρας.

Η συμφωνία που υπάρχει είναι πως η αλλαγή, εάν τελικά εφαρμοστεί, θα πρέπει να εφαρμοστεί με δύο χρόνια καθυστέρηση, μέχρι δηλαδή το 2021.

 Επικύρωση από Ευρωβουλή

Στο μεταξύ αναμένεται να ξεκινήσει εντός Μαρτίου και η σχετική συζήτηση στην Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα εξετάσει την πρόταση και ενδεχομένως να προτείνει και κάποιες τροποποιήσεις. Η πρόταση της Επιτροπής Μεταφορών θα πρέπει φυσικά να επικυρωθεί και από την ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, κάτι που καθυστερηθεί επίσης τα πράγματα, αφού η παρούσα σύσταση της Ευρωβουλής διαλύεται τον Απρίλιο για τις εκλογές. Όπως όλα δείχνουν, για τη νέα ώρα που θα ισχύσει στις χώρες της Ευρώπης θα αποφασίσει το Ευρωκοινοβούλιο με τη νέα του σύσταση, άγνωστο πότε.

Στις ομάδες εργασίας του Συμβουλίου το θέμα θα επανέλθει μετά την απόφαση της Ευρωβουλής για να επαναρχίσουν οι συζητήσεις και αφού οριστικοποιηθεί από το Συμβούλιο των Υπουργών Μεταφορών η γενική προσέγγιση.

Βόρειοι και…νότιοι

Πάντως φαίνεται ότι θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσπάθεια για αναζήτηση συγκλίσεων, αφού τα κράτη μέλη είναι αρκετά διχασμένα. Οι βόρειες χώρες πιστεύουν στην εφαρμογή της θερινής ώρας. Η εναλλαγή της ώρας γινόταν μέχρι σήμερα για εξοικονόμηση ενέργειας, ωστόσο η Κομισιόν υιοθέτησε τη θέση των βορείων ότι η εξοικονόμηση που γίνεται είναι περιθωριακή. Στη Γερμανία οι αρμόδιες αρχές εκτιμούν ότι μπορεί το καλοκαίρι που νυχτώνει αργά να καταναλώνουμε λιγότερο ρεύμα, αλλά η όποια εξοικονόμηση αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι τον χειμώνα καταναλώνουμε περισσότερο πετρέλαιο για θέρμανση. Επιπλέον, κάποιοι υποστηρίζουν ότι η αλλαγή ώρας επιβαρύνει τον οργανισμό μας. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Forsa, ο ένας στους τέσσερις ερωτηθέντες ανέφερε ότι η αλλαγή ώρας προκαλεί καταπόνηση, δυσκολίες στον ύπνο και αδυναμία συγκέντρωσης. Ιδιαίτερα στη βόρεια Ευρώπη πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι η θερινή ώρα δεν ανταποκρίνεται στο βιολογικό ρολόι τους.

Αγορά vs ύπνος

Μέχρι στιγμής το Ηνωμένο Βασίλειο τάχθηκε εναντίον της πρότασης της Κομισιόν, όπως επίσης η Πορτογαλία και η Ιταλία. Η Ελλάδα δε έχει μία αρνητική στάση επί της πρότασης. Το επιχείρημά των πιο πάνω χωρών είναι πως η επιλογή της χειμερινής ή θερινής ώρας θα είναι ενάντια στη λειτουργία της αγοράς. Επιθυμούν διατήρηση του υφιστάμενου πλαισίου, δηλαδή της εναλλαγής της ώρας, εκφράζοντας τη διαφωνία τους με τις βόρειες χώρες. Αυτό το καθεστώς μοιάζει να επιθυμεί κατά βάθος και η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ωστόσο επίσημα συμφωνεί με τη θέση που εξέφρασε η πλειοψηφία των κρατών μελών ότι το θέμα χρήζει περαιτέρω μελέτης. Σύμφωνα με το επιχείρημα όσων υποστηρίζουν το πιο πάνω, «ναι μεν το 84% των πολιτών ψήφισαν ότι θέλουν αλλαγή της ώρας, εξ ου και η νομοθετική πρόταση, ωστόσο το δείγμα δεν ήταν αντιπροσωπευτικό και ταυτόχρονα χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση. Συνεπώς τα κράτη μέλη δεν έχουν ενώπιόν τους όλα τα δεδομένα για να κρίνουν εάν μπορούν ή όχι να αποδεκτούν την πρόταση Γιούνκερ».

Στην Κύπρο αξίζει να αναφερθεί ότι ο τότε ΚΟΤ είχε δηλώσει ότι προτιμά τη θερινή γιατί βοηθά στην ανάπτυξη του τουρισμού, το ΚΕΒΕ επίσης πρότεινε τη θερινή, ενώ τα μέλη της ΟΕΒ ήταν διχασμένα, με την πλειοψηφία (55%) να προτείνουν θερινή και το υπόλοιπο 45% να μοιράζεται μεταξύ χειμερινής και εναλλαγής.



«Ναι» από το 84% των Ευρωπαίων, «όχι» από το 53% των Κυπρίων

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 84% όσων συμμετείχαν στη σχετική ηλεκτρονική διαβούλευση που έγινε πέρσι ζήτησαν να καταργηθεί η αλλαγή ώρας. Ήταν η πρώτη φορά που μία ηλεκτρονική διαβούλευση κατέγραφε τόσο μεγάλη συμμετοχή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά η καταγραφή δεν θεωρείται απαραίτητα αντιπροσωπευτική. Στη διαβούλευση απάντησαν 4,6 εκατ. άνθρωποι.

Πάντως η Κύπρος δεν έδειξε να έχει την ίδια τάση με την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς το 53% των πολιτών ψήφισε να παραμείνει η ώρα ως έχει, ενώ το 47% ψήφισε να καταργηθεί η αλλαγή της ώρας.

Γιατί καθιερώθηκε η αλλαγή της ώρας

Υπό την επήρεια της πετρελαϊκής κρίσης στη δεκαετία του '70, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούσαν να εκμεταλλευθούν το φως της ημέρας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά (ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον), ενώ το φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.

Αυτή τη στιγμή οι χώρες της ΕΕ κατανέμονται σε τρεις διαφορετικές ωριαίες ατράκτους: την ώρα της δυτικής Ευρώπης (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο), την ώρα της κεντρικής Ευρώπης (17 χώρες) και την ώρα της ανατολικής Ευρώπης (Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Εσθονία, Φινλανδία, Λετονία, Λιθουανία και Ρουμανία).