Η Exxon πάντως ήρθε για να μείνει

Πολλά γράφτηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες για την τύχη της γεώτρησης του αμερικανικού κολοσσού της Exxon στο θαλάσσιο τεμάχιο «10» της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Ιδίως μετά το πέρας της δραστηριότητας του τρυπανιού Stena IceMax στον πρώτο στόχο «Δελφύνη» όπου δεν υπήρξε ανακοίνωση, η παραφιλολογία φούντωσε. Καθώς η Exxon ολοκληρώνει τη γεώτρηση στον δεύτερο στόχο, τον «Γλαύκο», η ώρα της αλήθειας για το «10» πλησιάζει, την εβδομάδα που ξεκινάει από αύριο. Με τη σημαντικότερη είδηση πάντως ακόμα να παραμένει στο ψιλά των ΜΜΕ. Ότι δηλαδή η EXXON έχει πάρει από την αιγυπτιακή κυβέρνηση το οικόπεδο 3 από τη δική της ΑΟΖ το οποίο συνορεύει με το τεμάχιο 10 στην κυπριακή ΑΟΖ. Με λίγα λόγια, η EXXON ήρθε στην περιοχή για να μείνει και ίσως πολύ σύντομα να συζητούμε συμφωνίες συνεκμετάλλευσης και με την Αίγυπτο αν οι αρχικές εκτιμήσεις διά του γεωτρυπάνου επιβεβαιωθούν.

 Ράδιο Αρβύλα

Τις τελευταίες ημέρες πάντως ακούστηκαν και γράφτηκαν τα πάντα. Ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως κοίτασμα, ότι μπορεί να υπάρχει μια ποσότητα φυσικού αερίου μεταξύ 2.5 και 4 tcf (με τον ελληνοκυπριακό Τύπο να αναπαράγει θεωρίες βιωσιμότητας σε σχέση με τη μίνιμουμ ποσότητα που θα μπορούσε να καταστεί εμπορικά βιώσιμη), ότι υπάρχει ένα κοίτασμα πολλαπλάσιο (δύο ή τρεις φορές στο μέγεθος του κοιτάσματος «Ζohr» της αιγυπτιακής ΑΟΖ), ότι –αντί για φυσικό αέριο- βρέθηκαν «μεγάλες ποσότητες πετρελαίου», πως η γεωμορφολογία του «Γλαύκου» επιβεβαιώνει τις ποσότητες ενός «Zohr». Κοντολογίς, το μόνο που δεν γράφτηκε είναι πως κάπου βαθιά στο… υφαλοπρανές του «Γλαύκου» βρέθηκε και μια χαμένη μποτίλια όπου μέσα υπάρχει το πρακτικό της 4^ης Ιουλίου –και η κ. Λουτ, με σκάφανδρο, επιδίδεται σε υποθαλάσσιες έρευνες προκειμένου να το ανασύρει στην επιφάνεια. Για μια ερευνητική γεώτρηση από έναν κολοσσό, όπως η Exxon Mobil, αν δεν ολοκληρωθεί, το μόνο σίγουρο είναι ένα: Κανείς δεν μπορεί να υποθέσει. Και επί τούτου, η προτροπή του υπουργού Ενέργειας για να σταματήσει η παραφιλολογία ήταν ορθή. Ας αναμένουμε λοιπόν από εβδομάδας τις επίσημες ανακοινώσεις.

 

Θέτοντας τον πήχη ψηλά

Μετά το συμβάν του περασμένου Φεβρουαρίου, όπου η Τουρκία παρεμπόδισε ανοικτά τη γεώτρηση της ιταλικής ΕΝΙ στο θαλάσσιο τεμάχιο «3», ο τρόπος πρόσληψης του ερευνητικού προγράμματος της ΚΔ μετατράπηκε σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση σε επίπεδο δημόσιας σφαίρας σε σχέση με τις προσδοκίες που τέθηκαν αναφορικά με τη γεώτρηση της αμερικανικής εταιρείας. Κάτι τέτοιο ξεκίνησε φυσικά κι από την αυτοπεποίθηση που προέκυπτε, τόσο από την ανάλυση όσο κι από το ρεπορτάζ, πως η Τουρκία δεν θα αποπειραθεί να παρεμποδίσει τη γεώτρηση της Exxon στο «10». Λογικό, αν αναλογιστεί κανείς εδώ τα γεωπολιτικά μεγέθη, αλλά και το χρονισμό των σχέσεων Ουάσινγκτον-Άγκυρας. Το να παρεμποδίσει η Τουρκία την Exxon θα ήταν μια κίνηση υψηλού πολιτικού ρίσκου εκ μέρους της Άγκυρας, που θα περιέπλεκε περισσότερο τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας. Επιπλέον, η ανάμειξη της Exxon στο κυπριακό ερευνητικό πρόγραμμα για τους υδρογονάνθρακες δημιούργησε και προοπτικές, μιας και ο προγραμματισμός της στο «10», όσο και οι προκαταρκτικές της έρευνες πριν τη γεώτρηση, ήταν ενθαρρυντικές. Η αμερικανική εταιρεία δεν το έκρυψε εξάλλου αυτό ποτέ –και δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν, ανεξαρτήτως δυνητικών ποσοτήτων, τα επιπλέον ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα προκύψουν στο «10» (διαπερατότητα, γεωλογικές δομές, κοκ) επιβεβαιώσουν όντως τις ομοιότητες με το κοίτασμα-μαμούθ του «Zohr» της Αιγύπτου. Ωστόσο, η αίσθηση που κυριάρχησε στη δημόσια σφαίρα είναι πως η γεώτρηση στο «10» θα μπορούσε να αποτελέσει game-changer, με την ύπαρξη ενός τεράστιου κοιτάσματος να «εργαλειοποιείται» για σκοπούς διαπραγμάτευσης στο Κυπριακό. Στην απλή λογική του αν βρεθούν πολλά τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, αυτό θα αποτελούσε το… καρότο για να επαναφέρει την Τουρκία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ευνοϊκότερους όρους για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Την ίδια στιγμή, και παρά τα εμφανή αποτελέσματα που, de facto, έχει δημιουργήσει η Τουρκία στην παρεμπόδιση του ερευνητικού προγράμματος της ΚΔ μετά τα γεγονότα του Φεβρουαρίου του 2018, η Άγκυρα προχωράει κανονικά με την απόκτηση και δεύτερου πλοίου-γεωτρύπανου, έχει –ανοικτά- επανειλημμένα δηλώσει πως θα κατέλθει εντός της κυπριακής ΑΟΖ για γεωτρήσεις και ενισχύει –με κάθε τρόπο- το αφήγημα του αποκλεισμού των Τουρκοκυπρίων από το φυσικό αέριο –μιας και δεν υπάρχει διαδικασία στο Κυπριακό. Στον αντίποδα, η ΚΔ ενισχύει την ιδέα της δημιουργίας του υπερφιλόδοξου αγωγού EastMed –τη στιγμή που η Αίγυπτος την απορρίπτει και ανοικτά πλέον διά στόματος του υπουργού Ενέργειας της χώρας, ελ Μόλα, και παράλληλα επαναφέρει το αφήγημα των «πολλών γεωτρήσεων» από Total/ΕΝΙ εντός των επόμενων δύο χρόνων. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει στον «Π» ξένη διπλωματική πηγή, «γιατί η Τουρκία να μην αποτρέψει μια γεώτρηση της Total ή, εκ νέου, της ENI;. Ποιος θα τους εμποδίσει; Το γαλλικό ή το ιταλικό πολεμικό ναυτικό;».

Ψυχραιμία

Λίγη παραπάνω ψυχραιμία χρειάζεται και πολύ σύντομα θα γνωρίζουμε κατά πόσον στο «10» υπάρχουν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου ή όχι, καθώς και ποιες είναι οι προοπτικές για τη συνέχεια. Το μόνο σίγουρο είναι πως τις επόμενες εβδομάδες τυχόν επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας θα κρίνουν και τη συνέχεια του ερευνητικού προγράμματος, ανεξαρτήτως ποσοτήτων. Με τον EastMed να παραμένει μια πολιτική πρόταση παρά εμπορικά βιώσιμη, με την εκκρεμότητα της συμφωνίας συνεκμετάλλευσης της «Αφροδίτης» με το Ισραήλ να παραμένει ανοικτή και με τη σύμπραξη όλων των επιμέρους δρώντων στην Ανατολική Μεσόγειο να εμπεριέχει διάφορες πολυπλοκότητες –εκ των οποίων τυχόν αποκλεισμός της Τουρκίας από την ενεργειακή συνεργασία των χωρών της περιοχής να παραμένει η σημαντικότερη πρόκληση- αυτό που καθίσταται σαφές είναι πως το παζλ της ενέργειας στη ΝΑ Μεσόγειο παραμένει δύσκολο. Συνεπώς, ας μην προτρέχουμε πριν συγκεντρώσουμε, τουλάχιστον, ενώπιόν μας τα κυπριακά κομμάτια αυτού του παζλ. Και κυριότερα, όσοι γράφουμε δημοσίως, να μην αραδιάζουμε ποσότητες. Γιατί το γκάζι, όπως και οι φαντασιώσεις, καμιά φορά εξατμίζεται.



*Twitter: @JohnPikpas