Παπ τεστ: «Δεν δέχεται ο άντρας μου!»

Υποβάλλονται οι γυναίκες στην Κύπρο στον προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Ποιοι είναι οι παράγοντες που οδηγούν μια γυναίκα στον γυναικολόγο για το τεστ Παπανικολάου; Μήπως συγκεκριμένες πεποιθήσεις στερούν από τις γυναίκες τον προληπτικό έλεγχο; Η δρ Θεανώ Β. Καλαβανά, επίκουρη καθηγήτρια στην Ψυχολογία της Υγείας και Κλινική Επικοινωνία της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας επιχείρησε να απαντήσει, μεταξύ άλλων, στα πιο πάνω ερωτήματα μέσα από μια έρευνα που διεξήγαγε σε 213 γυναίκες, από 17 μέχρι 65 ετών. Αν και το δείγμα της έρευνας είναι μικρό, προκύπτουν σημαντικά, συνάμα και ανησυχητικά, συμπεράσματα. Εν έτει 2019, δυστυχώς κάποιες γυναίκες εξακολουθούν να ντρέπονται τον γυναικολόγο ή δηλώνουν πως δεν κάνουν το τεστ επειδή… δεν έχουν χρόνο! Μιλώντας στον «Π», η δρ Καλαβανά ανέφερε ότι σκοπός της έρευνας ήταν να εξετάσει τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες στην Κύπρο επιλέγουν ή αποφεύγουν τον προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. «Ως ερευνήτρια στον χώρο της Ψυχολογίας της Υγείας με ενδιαφέρει να μελετήσω τι κινητοποιεί τις γυναίκες να προχωρήσουν σε προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή γιατί τον αποφεύγουν», είπε, για να προσθέσει ότι μέσα από την έρευνά της «διερευνήθηκαν οι πεποιθήσεις και οι στάσεις των γυναικών ως προς τον προληπτικό έλεγχο για την έγκαιρη διάγνωση αυτού του είδους του καρκίνου».

Θεανώ Β. Καλαβανα

Η μελέτη

Ένα ερώτημα που κλήθηκαν οι γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα να απαντήσουν είναι «εάν τον τελευταίο χρόνο έχουν κάνει το τεστ Παπανικολάου». Το 76,5% του δείγματος (163 γυναίκες) απάντησαν θετικά στο ερώτημα και το υπόλοιπο 23,5% (50 γυναίκες) απάντησε αρνητικά, ότι δηλαδή δεν έχουν κάνει ποτέ τεστ Παπανικολάου. Από τις 163 γυναίκες που έκαναν τον προληπτικό έλεγχο, 12 είπαν ότι προχώρησαν σε αυτόν «γιατί γνωρίζουν για τη σοβαρότητα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας», 43 «γιατί τους είπε ο γυναικολόγος τους ή γιατί άκουσαν για αυτό το τεστ στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα». Δεκαεννέα ανέφεραν ότι «ο γυναικολόγος τους είπε ότι είναι υποχρεωτικό μετά τις γέννες», 24 ανέφεραν ότι «το έκαναν επειδή φοβούνται τον καρκίνο» και οι υπόλοιπες 8 «γιατί αντιμετώπιζαν κάποια προβλήματα στη μήτρα».

Οι πεποιθήσεις

Γιατί κάποιες γυναίκες προβαίνουν σε προληπτικό έλεγχο και κάποιες άλλες όχι; «Στην έρευνα επικεντρωθήκαμε σε μεταβλητές ενός κοινωνικο-γνωστικού μοντέλου που αξιολογεί τις πεποιθήσεις και την πρόθεση των γυναικών για προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας» είπε η δρ Καλαβανά, διευκρινίζοντας ότι με βάση το κριτήριο Wald στη λογιστική παλινδρόμηση από τους παράγοντες οικογενειακή κατάσταση, τα εμπόδια που προβάλλει μια γυναίκα και δεν προχωρεί σε τεστ Παπανικολάου, ηλικία, γνώσεις για τον καρκίνο και τη θεραπεία του, επάγγελμα, μορφωτικό επίπεδο (τριτοβάθμια εκπαίδευση), πεποιθήσεις για τη σοβαρότητα της ασθένειας, πεποιθήσεις για την πιθανότητα να αναπτύξει μια γυναίκα καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, πεποιθήσεις για τα πλεονεκτήματα από τον προληπτικό έλεγχο, φάνηκε ότι στην απόφαση των γυναικών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τα εξής:

1. H οικογενειακή κατάσταση


2. Τα εμπόδια που προβάλλει μια γυναίκα και δεν προχωρεί σε προληπτικό έλεγχο

Τα συμπεράσματα

Σύμφωνα με τη δρα Καλαβανά, φάνηκε ότι οι παντρεμένες γυναίκες προχωρούν συχνότερα σε προληπτικούς ελέγχους και δη στο Παπ τεστ. Ενδιαφέρον και ανησυχητικά στοιχεία όμως παρουσιάζουν και οι λόγοι για τους οποίους κάποιες γυναίκες δεν συμμορφώνονται με τις συστάσεις των ειδικών σε ό,τι αφορά τον προληπτικό έλεγχο. Συγκεκριμένα δήλωσαν ότι:

- Είμαι πολύ απασχολημένη για να πάω για τεστ Παπανικολάου

- Ο σύζυγός μου διαφωνεί με αυτή την εξέταση

- Κανένας από τους γύρω μου δεν πιστεύει στον προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

- Ντρέπομαι να κάνω τον προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

- Δεν μπορώ να πάρω άδεια από τη δουλειά μου για να πάω για το τεστ

- Οι προηγούμενες εμπειρίες μου με γιατρούς και νοσηλευτές δεν με ενθαρρύνουν για να πάω για έλεγχο

- Φοβάμαι πολύ να κάνω το τεστ, αν πάω για το τεστ

- Ο σύντροφός μου θα αγωνιά για το αποτέλεσμα

- Νομίζω ότι το τεστ Παπ είναι επώδυνο

- Το να κάνω το τεστ δεν σημαίνει ότι δεν θα αναπτύξω καρκίνο

- Θεωρώ ότι το τεστ Παπ δεν είναι αποτελεσματικό στον εντοπισμό του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

- Αν δεν κάνω το τεστ θα ανησυχώ λιγότερο.

Χρήσιμες πληροφορίες

Μιλώντας στον «Π», η δρ Θεανώ Καλαβανά ανέφερε ότι «αν και η έρευνα είναι μικρή μιας και το δείγμα είναι 213 γυναίκες, εντούτοις μπορεί να προσφέρει κάποιες σημαντικές πληροφορίες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη διαμόρφωση της εκστρατείας ενημέρωσης». «Θα ήταν καλό αυτοί οι οποίοι διαμορφώνουν τις εκστρατείες ενημέρωσης να στοχεύσουν σε συγκεκριμένους πληθυσμούς γυναικών, δηλαδή στις ανύπαντρες γιατί, όπως φάνηκε, οι παντρεμένες συνήθως πηγαίνουν για προληπτικούς ελέγχους», ανέφερε. Πρόσθεσε πως ο παράγοντας «εμπόδια» φαίνεται να είναι ο «ένοχος» που δεν οδηγεί τις γυναίκες στον γυναικολόγο για Παπ τεστ. «Μπορούν να γίνουν κάποια πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση, όπως για παράδειγμα να δίνεται πιο εύκολα άδεια από την εργασία σε γυναίκες που θα πάνε για προληπτικό έλεγχο, να ενημερωθούν οι γυναίκες ξεκάθαρα για τη διαδικασία του τεστ», σημείωσε. Κυρίως όμως, υπέδειξε η δρ Καλαβανά, «οι εκστρατείες ενημέρωσης θα πρέπει να εξηγούν με τρόπο ξεκάθαρο ότι το Παπ τεστ συμβάλλει στο να εντοπιστεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας σε ασυμπτωματικό / πρώιμο στάδιο και αυτό σημαίνει αποτελεσματικότερη αποθεραπεία και λιγότερη ταλαιπωρία και άγχος». Κληθείσα να σχολιάσει τη δήλωση γυναικών ότι «αν δεν κάνω το Παπ τεστ θα ανησυχώ λιγότερο» η δρ Καλαβανά ανέφερε ότι «αγωνία θα έπρεπε να βιώνει μια γυναίκα που δεν αγκαλιάζει την υγεία και την παραμελεί, όχι η γυναίκα που κάνει τους προληπτικούς ελέγχους και μπορεί να εντοπίσει έναν καρκίνο εγκαίρως και να αποθεραπευτεί με τη λιγότερη δυνατή ταλαιπωρία».



Η ταυτότητα της έρευνας

Στην έρευνα συμμετείχαν 213 γυναίκες από όλες τις επαρχίες της Κύπρου (65 από αυτές κατοικούν στην ύπαιθρο και οι 148 στις πόλεις). Η ηλικία των γυναικών κυμαινόταν από 17 μέχρι 65 χρόνων, με μέσο όρο ηλικίας τα 35,1 έτη. Εκατόν σαράντα τρεις (143) από αυτές είναι παντρεμένες, 15 διαζευγμένες και 5 χήρες, 50 ανύπαντρες ή σε σχέση. Όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο, 11 γυναίκες από τις 213 είχαν μόρφωση μέχρι και το γυμνάσιο, οι 202 ήταν απόφοιτες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και από αυτές οι 82 ήταν απόφοιτες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όσον αφορά το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο των γυναικών αυτών 138 εργάζονται ως τραπεζικοί, δασκάλες, νηπιαγωγοί, λογίστριες, 38 εργάζονται ως γιατροί, νοσηλεύτριες, ψυχολόγοι και 38 είναι οικοκυρές.



2η αιτία θανάτου στις γυναίκες

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι η δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως σε νεαρές γυναίκες. Σήμερα στη χώρα μας εντοπίζονται περίπου 35 νέα περιστατικά και 10 θάνατοι ετησίως από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV (Human Papilloma Virus) ο οποίος δεν προκαλεί μόνο τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας αλλά και άλλους καρκίνους. Είναι επίσης υπεύθυνος για τα κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα. Φέτος η εκστρατεία στην Κύπρο εστιάζει στην ενημέρωση για τον ιό HPV, στους προληπτικούς ελέγχους (τεστ Παπανικολάου) καθώς και στον εμβολιασμό κατά του ΗPV σε νεαρά κορίτσια και αγόρια.