Λογοκρισίες-εξπρές τέλος στη Ραδιοτηλεόραση

ΦΩΤΟ: Ο Ανδρέας Πετρίδης, πρόεδρος της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης, ο οποίος αποφάσισε το 2010 την παράνομη διαδικασία εξέτασης υποθέσεων εναντίον ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, μαζί με τον μέχρι σήμερα γενικό διευθυντή της ΑΡΚ Νεόφυτο Επαμεινώνδα.

Παραπέμποντας σε νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), η ολομέλεια του Διοικητικού Δικαστηρίου έθεσε τέρμα στην πρακτική που ακολουθούσε από το 2010 το εκάστοτε δ.σ. της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης να επιβάλλει ποινές στους ελεγχόμενους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, χωρίς προηγουμένως να τους καλεί σε δημόσια ακρόαση. Με μια απόφαση που εκτείνεται σε 76 σελίδες, η ολομέλεια του Διοικητικού Δικαστηρίου κήρυξε άκυρο το πρόστιμο 4.000 ευρώ που επέβαλε τον Οκτώβρη του 2012 η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (ΑΡΚ) στην τηλεόραση του ΑΝΤ1 για το περιεχόμενο του reality-παιχνιδιού Next Top Model.

Στην απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου (ημερ. 31/1/2019) σημειώνεται ότι τον Οκτώβρη του 2010, με σκοπό την επίσπευση των διαδικασιών εξέτασης των υποθέσεων ενώπιόν του (με εκκρεμείς τότε 307 υποθέσεις), το δ.σ. της ΑΡΚ είχε αποφασίσει ότι το δικαίωμα ακροάσεως των σταθμών θα ασκείτο γραπτώς. Για την αλλαγή των διαδικασιών, το δ.σ. της ΑΡΚ επικαλέστηκε εισήγηση του νομικού τμήματος της αρχής. Εξετάζοντας ένα επεισόδιο του πρώτου ελληνικού Next Top Model, το οποίο εξασφάλιζε τότε υψηλές τηλεθεάσεις στην Κύπρο λόγω της συμμετοχής στο παιχνίδι δύο Κύπριων διαγωνιζομένων, το δ.σ. της ΑΡΚ διαπίστωνε ότι μεταδόθηκε πρόγραμμα ακατάλληλο για ανηλίκους την ώρα της οικογενειακής ζώνης. Εκ των κριτών στο παιχνίδι «ενθάρρυνε» τις συμμετέχουσες «να προχωρήσουν χωρίς επιφυλάξεις σε γυμνές φωτογραφίσεις», ήταν μία από τις παρατηρήσεις της ΑΡΚ, η οποία είχε απαντηθεί από τον Λουκή Παπαφιλίππου του ΑΝΤ1 κατά την έναρξη της διαδικασίας εξέτασης της υπόθεσης με την έκκληση να διεξαχθεί δέουσα έρευνα, λαμβάνοντας υπόψη το κοινωνικό περιβάλλον και τη γνώμη ειδικών και όχι «απόψεις γραφείου». «Η προδικασία που έχει ακολουθήσει η ΑΡΚ είναι παράνομη», υποστήριξε ο κ. Παπαφιλίππου με επιστολή του στο δ.σ. της ΑΡΚ τον Μάρτιο του 2012, παραπέμποντας σε κανονισμό (42) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμων (10/2000), σύμφωνα με τον οποίο η διαδικασία εξέτασης υποθέσεων παράβασης του νόμου περιλαμβάνει την προσέλευση ενώπιον της αρχής μαρτύρων, του παραπονούμενου και εκπροσώπου του καταγγελθέντος σταθμού.

Η ΑΡΚ απέρριψε το αίτημα του ΑΝΤ1 για δημόσια ακρόαση και για λήψη κατάθεσης από τον παραπονούμενο, επιμένοντας ότι «τηρήθηκαν όλοι οι κανόνες που αφορούν το θεμελιώδες δικαίωμα της ακρόασης», παραπέμποντας στις Γενικές Αρχές Διοικητικού Δικαίου (158(Ι)/99 Άρθρο 43), σύμφωνα με τις οποίες «η ακρόαση δεν είναι απαραίτητο να γίνεται προφορικά». Ακολούθησαν η επιβολή προστίμου και η προσφυγή του ΑΝΤ1 στο δικαστήριο εναντίον της απόφασης.

Λόγοι ακύρωσης

Στην προσφυγή του ΑΝΤ1, ο οποίος εκπροσωπήθηκε στο δικαστήριο από τους δικηγόρους Γ. Βαλιαντή και Χρ. Παρασκευά, προτάχθηκε ως λόγος ακυρώσεως της απόφασης της ΑΡΚ η σύγκρουσή της με άρθρα του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (47), της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (6), και του Συντάγματος (30), καθώς και με νομολογίες του Δικαστηρίου της ΕΕ και του ΕΔΑΔ. Στο δικαστήριο η ΑΡΚ υποστήριξε ότι εναπόκειται στη διακριτική ευχέρειά της η προφορική ακρόαση, επαναλαμβάνοντας ότι η διαδικασία που ακολουθεί σύμφωνα με τους κανονισμούς (ΚΔΠ 10/2000) διασφαλίζουν τις διαδικαστικές εγγυήσεις της δίκαιης δίκης. Στα συμπεράσματα του δικαστηρίου σημειώνεται ότι η ΑΡΚ υποχρέωσε τον ΑΝΤ1 (όπως και πολλούς άλλους σταθμούς κατά την εξέταση άλλων υποθέσεων) να ακουστούν μόνο γραπτώς. Καθώς στον κανονισμό που επικαλείται η ΑΡΚ η επιλογή της προφορικής ή γραπτής ακρόασης είναι διαζευκτική, το Διοικητικό Δικαστήριο αναγνωρίζει το δικαίωμα του υπό κατηγορία σταθμού στην προφορική ακρόαση. Αν και δεν πρόκειται για απόλυτο δικαίωμα, το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη την απαίτηση του ΑΝΤ1 να ακούγονταν οι θέσεις του προφορικά ενώπιον της ΑΡΚ. «Η γενική απόφαση της ΑΡΚ (…) όπως καλούνται πλέον οι εκπρόσωποι των υπό κατηγορία σταθμών να ακούγονται μόνο γραπτώς» βασίστηκε σύμφωνα με το δικαστήριο στην πεπλανημένη εντύπωση «πως αποτελούσε αρμοδιότητα της ΑΡΚ να αποφασίζει τον τρόπο με τον οποίο θα ασκούσε το δικαίωμα της ακροάσεως» ο ΑΝΤ1. Ως εκ τούτου, η ΑΡΚ παραβαίνει από το 2010 τον Κανονισμό 42(6) που διέπει τις διαδικασίες εξέτασης υποθέσεων ενώπιόν της και το δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση για επιβολή προστίμου στον ΑΝΤ1 για τη μετάδοση του πρώτου Next Top Model σε ώρα οικογενειακής ζώνης. Η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου εκτιμάται, σύμφωνα με νομική πηγή, ότι επηρεάζει και άλλες διοικητικές αρχές, οι οποίες διώκουν και δικάζουν πειθαρχικά έχοντας εξουσία να επιβάλουν κυρώσεις ή πρόστιμα, αφού πλέον όλες είναι υποχρεωμένες να αναγνωρίζουν το δικαίωμα προφορικής ακρόασης.

Χειρότερη πρακτική επί Ρόνας

Το πρόστιμο στον ΑΝΤ1 το 2010, κατά παράβαση των αρχών φυσικής δικαιοσύνης, είχε επιβληθεί από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης επί προεδρίας Ανδρέα Πετρίδη. Την πρακτική του να μην καλούνται οι καταγγελθέντες στην ΑΡΚ για να ακουστούν οι θέσεις τους κατά την εξέταση παραπόνου εναντίον τους ακολουθεί και το νυν δ.σ. της ΑΡΚ υπό την προεδρία της Ρόνας Πετρή Κασάπη. Παρόμοια, διαχρονικά τα εκάστοτε δ.σ. της ΑΡΚ αρνούνται συχνά να αντιπαραβάλουν τη μαρτυρία των παραπονούμενων με τη μαρτυρία των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών. Οι νομικές αντιφάσεις στις οποίες πέφτει η ΑΡΚ στην προσπάθειά της να υπερβεί τις εξουσίες της είναι ενδεικτικές στις πρόσφατες αποφάσεις για επιβολή προστίμων στην εκπομπή «Δελτίο Θυέλλης» του δημοσιογράφου Κώστα Κωνσταντίνου στο ραδιόφωνο του Πολίτη 107.6. Μετά τις αντιδράσεις στην τελευταία σχετική απόφαση της ΑΡΚ, η κ. Πετρή Κασάπη είχε δηλώσει ότι η ΑΡΚ είναι οιονεί δικαστήριο, προτάσσοντας την ανεξαρτησία της να επιβάλλει με διαδικασίες-εξπρές πρόστιμα για διατύπωση γνώμης, κρίσης και άποψης από ραδιοφώνου. Για αντιπαραβολή του παραπονούμενου με τον καταγγελλόμενο ούτε λόγος, αφού στο τελευταίο πρόστιμο εναντίον του Πολίτη 107.6 η διαδικασία ήταν «αυτεπάγγελτη».