«Εκατεβήκαν οι ποταμοί» - Ο «Π» σε ένα αλλιώτικο οδοιπορικό στην ορεινή Λευκωσία

Στην κυπριακή διάλεκτο όταν ο καιρός μάς κάνει το χατίρι και βρέξει, ακούμε αρκετές φορές τη φράση «ετρέξαν οι ποταμοί» ή «εκατεβήκαν οι ποταμοί». Φέτος οι συγκεκριμένες λαϊκές ρήσεις δεν ήταν μόνο μεταφορικές αλλά πραγματικό γεγονός. Ο «Π», σε ένα οδοιπορικό το οποίο ξεκίνησε από την ορεινή Λευκωσία και κατέληξε μέχρι την ορεινή Λεμεσό, διαπίστωσε ιδίοις όμμασι πόσο ευεργετικές ήταν οι φετινές βροχές για τον τόπο μας. Στο οδοιπορικό που επιλέξαμε να κάνουμε, συναντήσαμε μικρά ρυάκια, ποταμούς τα οποία όπως μας εξήγησαν κάτοικοι των περιοχών που επισκεφθήκαμε πάνε χρόνια να «τρέξουν νερό», αλλά και φράγματα που σχεδόν στην ολότητά τους δεν υπερχείλιζαν λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και σήμερα έχουν συμπληρώσει το 100% της πληρότητάς τους.

Το νερό στα φράγματα του Φαρμακά έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται εντυπωσιακοί καταρράκτες πολλών μέτρων.

Το μαγευτικό τοπίο ωστόσο συμπληρώνουν οι φυσικοί καταρράκτες που δημιουργήθηκαν και κατεβαίνουν από τα βουνά λόγω των υπερχειλίσεων. Οι φετινές βροχές είχαν ως αποτέλεσμα να υπάρξει απορροή σε όλους τους μικρούς και μεγάλους χείμαρρους της Κύπρου. Σχεδόν δεν έμεινε ποταμάκι που να μην τρέξει νερό φέτος. Το οδοιπορικό του «Π» ακολούθησε μια όχι και τόσο συνηθισμένη διαδρομή, θέλοντας έτσι να αναδείξει ακόμη περισσότερες άγνωστες ομορφιές της Κύπρου. Ξεκινήσαμε από την Κλήρου όπου καθίσαμε και τα είπαμε για λίγο με κατοίκους της περιοχής οι οποίοι βρίσκονταν στον παραδοσιακό καφενέ του χωριού. Εκεί μας διηγήθηκαν διάφορους θρύλους για την περιοχή. Πώς πήραν οι ποταμοί τα ονόματά τους; Γιατί η λύση του Κυπριακού θα έλυνε το υδατικό πρόβλημα της περιοχής; Γιατί θεωρούν τις φετινές βροχές ορόσημο;

Ο φυσικός ποταμός που δημιουργήθηκε στο Καλό Χωριό. Το νερό χύνεται στον Σερράχη και συνεχίζει μέχρι τον κόλπο της Μόρφου.

«Έν' ευλογία»

Ως ευλογία χαρακτηρίζουν το καθημερινό πλέον θέαμα που αντικρίζουν στα χωριά τους οι κάτοικοι της υπαίθρου. Φυσικά ρυάκια και καταρράκτες, καταπράσινα δάση και διάφοροι μύθοι να τους ακολουθούν, συνθέτουν ένα πρωτόγνωρο σκηνικό. Στο οδοιπορικό που μας πρότειναν να κάνουμε, θα ανακαλύπταμε πολλούς μικρούς και άγνωστους παραδείσους της επίσης άγνωστης για πολλούς, Κύπρου. Πρώτος μας σταθμός ήταν η Κλήρου και δεύτερος, το Καλό Χωριό. Ακολούθως επιλέξαμε να διασχίσουμε τον παλαιό δρόμο που οδηγεί στο Καμπί. Τελικός προορισμός της πρώτης ημέρας του οδοιπορικού μας ο Φαρμακάς.

Ο ποταμός στον Άγιο Ιωάννη Πιτσιλιάς βρίσκεται κάτω από την εκκλησία του Αρχαγγέλου. Γύρω του δόμες από αμπέλια. Το τοπίο συμπληρώνουν οι κερασιές και οι μηλιές.

Λίγο έξω από την Κλήρου και συγκεκριμένα στον δρόμο Λευκωσίας - Παλαιχωρίου συναντάμε στα αριστερά μας το φράγμα του χωριού, χωρητικότητας περίπου δύο εκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Περιμετρικά υπάρχει άγρια βλάστηση αλλά και άγρια λουλούδια. Το νερό του συγκεκριμένου φράγματος (υπάρχει και δεύτερο στην Κλήρου), χύνεται στον Σερράχη, τον τρίτο μεγαλύτερο ποταμό της Κύπρου και φτάνει μέχρι τον κόλπο της Μόρφου. Συνεχίζοντας τη διαδρομή μέσα από το χωριό φτάνουμε στο Καλό Χωριό. Λίγο έξω από το χωριό και πριν από τον Φαρμακά υπάρχει ο ποταμός της Μαρούλλενας.



Ο συγκεκριμένος ποταμός σύμφωνα με τους κατοίκους κρύβει έναν δικό του μύθο. Όπως μας ανέφεραν στον «Π», «πριν από εκατό περίπου χρόνια, κάποιος άνδρας έσφαξε στον συγκεκριμένο ποταμό τη σύζυγό του επειδή τον απάτησε». Αλήθεια ή ψέμα δεν γνωρίζουμε, ωστόσο αυτό υποστήριξαν. Τρίτος σταθμός μας το Καμπί, που δυστυχώς κινδυνεύει όπως και πολλά χωριά της υπαίθρου, να αφανιστεί. Το Καμπί περιτριγυρισμένο από πεύκα και πράσινο σε μαγεύει εξαρχής. Στους πρόποδες των βουνών του χωριού ανακαλύψαμε και τον φυσικό καταρράκτη που προέρχεται από τον ποταμό της περιοχής του Γεράμπελου, μια περιοχή που σε αυτή σήμερα συναντάμε αμπέλια και μηλιές. Το όνομα «Γεράμπελος», προέρχεται από το «γέρος» και «αμπέλι», καθότι στην περιοχή από αρχαιοτάτων χρόνων οι κάτοικοι εκμεταλλεύονταν το εύφορο χώμα για να παράγουν κρασί.

Προς την Παπούτσα, λίγο πριν την μούττη του Σταυροπεύκου συναντάμε το μεγάλο φράγμα Παλαιχωρίου όπου υπερχείλισε πρόσφατα.

Το άγνωστο σταυροδρόμι

Εσείς ξέρατε ότι ανεβαίνοντας προς την Παπούτσα είτε από τον Φαρμακά, είτε από τη Συκόπετρα, ή την Οδού, συναντάμε τη περίφημη μούττη του Σταυρόπευκου όπου θεωρείται σταυροδρόμι τριών επαρχιών; Της Λάρνακας, της Λευκωσίας και της Λεμεσού. Εμείς επιλέξαμε την πιο πάνω διαδρομή από τη Λευκωσία, ωστόσο η θέα που αντικρίσαμε, τη δεύτερη μέρα της διαδρομής μας στο τέλος του σταυροδρομίου μας δικαίωσε. Μετά τον Φαρμακά φτάσαμε στο Παλαιχώρι όπου το φράγμα το οποίο βρίσκεται χωμένο σε μια πευκώδη περιοχή, έχει υπερχειλίσει έπειτα από περίπου δέκα χρόνια, όπως ανέφεραν στον «Π», κάτοικοι της περιοχής. Φτάνοντας στην Παπούτσα κατεβήκαμε προς τον Άγιο Ιωάννη Πιτσιλιάς. Πίσω από την εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ ο μύθος, σύμφωνα με τους κατοίκους της περιοχής, λέει πως βρέθηκε η εικόνα του Αρχαγγέλου από μια γυναίκα γι’ αυτό και αποφάσισαν πάνω από τον ποταμό να κτίσουν ναό προς τιμήν του.

Το μεγάλο φράγμα ανάμεσα στο Παλαιχώρι και τον Φαρμακά. Το νερό χύνεται στον Σερράχη ποταμό, τον τρίτο μεγαλύτερο της Κύπρου.

Για το τέλος αφήσαμε τον Αγρό. Το νερό στην περιοχή ρέει άφθονο ακόμη και σε περιόδους ξηρασίας. Ο Άγγελος, ο Μάριος, ο Αντρέας, ο Νικόλας, ο Χριστόδουλος, ο Κυριάκος, ο Νεκτάριος και η Μαρία φοιτούν στο Απεήτειο Γυμνάσιο Αγρού. Μας ξενάγησαν λίγο πριν το τέλος της διαδρομής μας στο χωριό και μαζί τους επισκεφθήκαμε και το φράγμα του Αγρού, το οποίο μέχρι και σήμερα συνεχίζει να υπερχειλίζει. Συζητούμε για διάφορα θέματα, και όλοι τους είναι με ένα χαμόγελο και με πολλή ευγένεια. Αγαπούν τον τόπο τους, το χωριό τους. Μιλούν με υπερηφάνεια για την καταγωγή τους. Ο Άγγελος μας εξήγησε ότι το συγκεκριμένο φράγμα καταλήγει στον Κούρρη μέσω ποταμών. Δημιουργήθηκε για να εξυπηρετεί τους κατοίκους του χωριού.

Σούρουπο. Η ώρα της επιστροφής. Κλείνω με τα λόγια του Χριστόδουλου… «Έχει πιο όμορφο πράμα που το να ξυπνάς το πρωί τζ'αι να θωρείς το πράσινο; Να ακούεις τον ποταμό να ρέει τζ'αι να νομίζεις ότι είσαι στον παράδεισο»;

Ποταμός της Μαρούλλενας. Βρίσκεται στο Καλό Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, λίγο πριν από το Καμπί.