Πεζοδρόμηση Κ. Παντελίδη, Κ. Παλαιολόγου και Ρηγαίνης: Είναι εφικτή;

Χρειάστηκαν δύο χρόνια αγώνα εκ μέρους μερίδας πολιτών για να πείσουν το δημοτικό συμβούλιο Λευκωσίας το αυτονόητο: ότι πάνω από την ολοκαίνουργια γέφυρα της πλατείας Ελευθερίας, η οποία θεωρήθηκε γλυπτό, δεν πρέπει να περνάνε αυτοκίνητα. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι το σχέδιο περιοχής προέβλεπε την πεζοδρόμηση.

Ηλεκτρονικό ψήφισμα: Οδός Κωστάκη Παντελίδη μόνο για πεζούς

Η οδός Κωστάκη Παντελίδη, η οποία ενώνει τις δύο πλατείες -Ελευθερίας και Σολωμού- η οποία έχει κατασκευαστεί με προδιαγραφές πεζοδρόμου, αν και αποτελεί ενιαίο έργο με την πλατεία όπως φαίνεται κι από τις φωτογραφίες και μπορεί να το βιώνει όποιος την περπατήσει (ο κόσμος περπατά περισσότερο στην Παντελίδη απ’ ό,τι στην πλατεία), θα δοθεί λίαν συντόμως για τα αυτοκίνητα. Ο δήμος της πόλης έχει αποφασίσει και ήδη έχει τοποθετήσει τις σχετικές πινακίδες ότι προτεραιότητα έχει ο πεζός και πως το όριο ταχύτητας είναι τα 15 χλμ.
Στο σχέδιο βιώσιμης κινητικότητας της Λευκωσίας, το οποίο έγινε το 2010, η οδός Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, η οποία συνδέει την πλατεία του «Όχι» με την πλατεία Ελευθερίας προτείνεται για πεζόδρομος. Μπορεί να το διαπιστώσει κανείς από το προτεινόμενο σχέδιο που αντλήσαμε από το σχέδιο. Εάν γίνουν πεζόδρομοι οι εν λόγω οδοί, αναγκαστικά θα πεζοδρομηθεί και η Ρηγαίνης, δρόμος ο οποίος σήμερα ως επί το πλείστον χρησιμοποιείται ως πέρασμα για όσους βολτάρουν στη Λευκωσία με το Ι.Χ. τους. Όσοι εργάζονται στην παλιά πόλη και θέλουν να εισέλθουν εντός των τειχών γνωρίζουν ότι υπάρχουν και εναλλακτικές οδοί.

Να σημειώσουμε επίσης πως και οι τρεις αυτοί δρόμοι Παντελίδη, Παλαιολόγου και Ρηγαίνης είναι στο σχέδιο περιοχής για πεζοδρόμηση.

Στο μεταξύ όπως βλέπουμε υπάρχουν ήδη αρκετά πάρκινγκ στη Λευκωσία, και θα κατασκευαστούν και άλλα δύο, αυτό της Ομήρου και του ΓΣΠ που φαίνονται στον χάρτη, ενώ ήδη υπάρχει και ο αναβαθμισμένος χώρος στάθμευσης στην Αρχιγραμματεία που ειδικά τα Σαββατοκύριακα είναι άδειος και μπορεί κάποιος να τον χρησιμοποιήσει αφήνοντας το Ι.Χ. του και να περπατήσει μέχρι την παλιά πόλη ή να πάρει το μικρό λεωφορείο. Μιλάμε για 5-10 λεπτά περπάτημα εάν κάποιος αφήσει το όχημά του έξω από τη μεσαιωνική πόλη και περπατήσει.

Μέτωπο ανάπτυξης

Το ερώτημα, λοιπόν, που εύλογα θέτει ο «Π» είναι πότε θα προχωρήσει το έργο της πεζοδρόμησης το οποίο κατά τη γνώμη μας θα αναβαθμίσει το εμπορικό κέντρο της πρωτεύουσας. Θέσαμε αυτό το ερώτημα σε άτομα τα οποία έχουν άποψη λόγω της επαγγελματικής τους ιδιότητας ή και του προσωπικού τους ενδιαφέροντος για την πόλη. Θα μπορούσε μήπως η πεζοδρόμηση να λειτουργήσει σαν ένας μεγάλος, όμορφος περίπατος για το κέντρο της Λευκωσίας; Θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένα μέτωπο που να δίνει ανάσα στον περιπατητή (σε παράλιες πόλεις υπάρχει το παραλιακό μέτωπο που λειτουργεί με αυτό τον τρόπο) για να απολαύσει την πόλη έχοντας ως φόντο την τάφρο;

Θα μπορούσε η Ρηγαίνης, ένας πολύ υποβαθμισμένος δρόμος εδώ και δεκαετίες, να έχει ξανά την ευκαιρία της για ανάπτυξη εάν ο χώρος δινόταν στους πεζούς;
Θα αρέσει όλο αυτό στους Κύπριους, οι οποίοι είναι πια κοσμογυρισμένοι, και απολαμβάνουν να περπατούν σε άλλες πόλεις και να είτε να θαυμάζουν την αρχιτεκτονική, είτε να πίνουν τον καφέ τους, είτε να ψωνίζουν; Μπορεί η μεσαιωνική Λευκωσία να πάρει ανάσα και να αναδειχθεί ως μνημείο -και είναι παραδεκτό ότι έχει πολύ όμορφες γειτονιές και κτήρια- αν μειωθούν τα αυτοκίνητα;

Ναι από Δημόσια Έργα

Το Τμήμα Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Μεταφορών είναι θετικό στο να γίνει πεζόδρομος η Κωστάκη Παντελίδη διότι δεν προκαλεί οποιαδήποτε κυκλοφοριακά προβλήματα και θα συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία της πλατείας. «Σε αυτό το στάδιο όπως είναι οι συνθήκες στην περιοχή, η Κωστάκη Παντελίδη είναι η πιο άμεση να γίνει τώρα πεζόδρομος. Ήδη είναι κλειστή, ήδη έγινε ένα ωραίο πλακόστρωτο, και συνδέει δύο πλατείες. Εμείς βλέπουμε πως η πλατεία δεν έχει τόσο κόσμο, ενώ η Κωστάκη Παντελίδη είναι γεμάτη από κόσμο που κυκλοφορεί. Είναι σημαντικό οι δύο πλατείες να ενωθούν. Είναι ο σταθμός των λεωφορείων και μπορεί κάποιος να φτάσει με τα πόδια στην Ονασαγόρου - Λήδρας».

Στέλιος Αχνιώτης, πρόεδρος ΕΤΕΚ
Κέρδος για την πόλη η απελευθέρωση από το Ι.Χ.

«Αποτελεί κέρδος για την πόλη η απελευθέρωση από την κυκλοφορία του αυτοκινήτου. Στην εντός των τειχών θα έπρεπε να επιτρέπεται η ελάχιστη απαιτούμενη διακίνηση οχημάτων. Πιστεύω πως οι οδοί Παλαιολόγου και Παντελίδη είναι καλά παραδείγματα για πεζοδρόμηση. Αν τα έβαζα σε σειρά προτεραιότητας η Παντελίδη είναι σπουδαιότερη αυτή τη στιγμή με την έννοια ότι συνδέει τις δύο πλατείες. Όταν μιλάμε για πεζοδρόμηση δεν σημαίνει ότι δεν θα εξυπηρετούνται οι κάτοικοι ή οι μαγαζάτορες. Μπορούν να γίνουν ρυθμίσεις για τα αυτοκίνητα αλλά δεν χρειάζεται να μπαινοβγαίνουν συνέχεια μηχανοκίνητα.

Εάν αυτό θα επηρεάσει την εμπορικότητα; Θα έλεγα ότι απαιτείται μια ειδική μελέτη. Αν όμως πάρουμε το παράδειγμα των Λήδρας και Ονασαγόρου -που και τότε φώναζαν κάποιοι πως θα χάσει την εμπορικότητά της- βλέπουμε πως υπήρξε ανάπτυξη. Στη Ρηγαίνης εάν το πρόβλημα είναι απλώς η διέλευση και οι 50 παρόδιοι χώροι πάρκινγκ, θεωρώ πως αυτό το ζήτημα εύκολα επιλύεται καθώς τα αυτοκίνητα μπορούν να παρκάρουν οπουδήποτε αλλού. Ακόμα και στο ΓΣΠ αφού απ’ εκεί μπορεί κανείς να πάρει το μικρό λεωφορείο και να μεταβεί στο εμπορικό κέντρο. Στο δικό μου μυαλό η εμπορικότητα του δρόμου είναι δεδομένο πως θα αναβαθμιστεί εάν πεζοδρομηθεί.

Γενικά θα έλεγα πως η Λευκωσία έχει πολύ αξιόλογα μνημεία τα οποία δεν μπορούν να αναδειχθούν με το να μπαινοβγαίνουν αυτοκίνητα. Η μείωση στο ελάχιστο των Ι.Χ. και ο έλεγχος της κυκλοφορίας θα είναι προς όφελος της πόλης. Οι αποστάσεις είναι πολύ μικρές και οι καιρικές συνθήκες του τόπου μας το επιτρέπουν σχεδόν ολόχρονα να περπατάμε με άνεση εάν το θελήσουμε».

Χρύσανθος Φάκας, δ.σ. Λευκωσίας, πρόεδρος Επ. Κυκλοφοριακής Διαχείρισης
Το πάρκινγκ της Ομήρου θα αλλάξει τα δεδομένα

«Τα σχέδια και οι εισηγήσεις του Τμήματος Κυκλοφοριακών Μελετών του Δήμου Λευκωσίας, πιλοτικά και ανά φάσεις εισηγούνται ότι σιγά-σιγά θα μπορούσαν να γίνονται κάποιες πεζοδρομήσεις. Πολύ πρόσφατα η Επιτροπή Κυκλοφοριακής Διαχείρισης του δημοτικού συμβουλίου άρχισε να διερευνά αυτές τις εισηγήσεις. Κάποιες πρώτες σκέψεις είναι η πεζοδρόμηση της οδού Περικλέους, της Αρχαγγέλου Μιχαήλ και της οδού Ελπινίκης. Πρόκειται για δρομάκια τα οποία δεν έχουν πολλή χρήση του αυτοκινήτου και βολεύει να γίνουν πεζοδρομήσεις. Είναι πιστεύω κι αυτός ένας τρόπος για να αρχίσει σιγά-σιγά το δημαρχείο να δίνει το μήνυμα ότι εντός της παλιάς πόλης είναι καλό να περιοριστεί το αυτοκίνητο, με απώτερο μελλοντικό στόχο μόνο ορισμένες αρτηρίες της εντός των τειχών πόλης να είναι για τα οχήματα. Με την έννοια ότι θα μπαίνεις από κάπου και να βγαίνεις από κάπου αλλού. Σίγουρα και μέσα από το σχέδιο περιοχής του Δήμου Λευκωσίας ενθαρρύνονται κάποιες πεζοδρομήσεις.

Συγκεκριμένα όσον αφορά στην Κ. Παντελίδη, την Κ. Παλαιολόγου και τη Ρηγαίνης, μελέτες συστήνουν την πεζοδρόμησή τους, όμως πιλοτικά θα ξεκινήσουμε με κάποια άλλα έργα πριν δούμε αυτή τη σοβαρή εξέλιξη. Στη Ρηγαίνης, εάν και εφόσον κάποτε γίνει πεζόδρομος η Παντελίδη, κι αυτό είναι κάτι που συζητάμε στον δήμο, θα πρέπει να ληφθούν σωστές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις ώστε να διοχετεύονται καλύτερα τα οχήματα. Στην παρούσα φάση το δημοτικό συμβούλιο έλαβε την απόφαση για μη διέλευση βαρέων οχημάτων μέσα στους πεζόδρομους.

Ένα πρόβλημα το οποίο πρέπει να λύσει ο δήμος πριν προχωρήσει σε πεζοδρομοποιήσεις είναι και η στάθμευση. Ναι μεν συνεχώς εξασφαλίζουμε καινούργιους χώρους στάθμευσης στην παλιά πόλη και λειτουργούν κι άλλοι ιδιωτικοί, αλλά υπάρχει αυξημένη πληρότητα. Ο χώρος στάθμευσης της Ομήρου ή ο χώρος στάθμευσης του παλιού ΓΣΠ που μετά τις επίμονες προσπάθειες φέραμε στην κυριότητα του δήμου και θα το αναπτύξουμε, είναι δύο έργα τα οποία θα αλλάξουν τα δεδομένα διότι θα προσφέρουν αρκετούς χώρους στάθμευσης. Βλέπετε όλα έχουν μια σύνδεση μεταξύ τους. Δεν μπορείς σε μια μέρα να τα πεζοδρομήσεις όλα. Όποια απόφαση πάρουμε θα είναι μετά από μελέτη κι όχι κατά το δοκούν.
Ένα άλλο σημείο το οποίο θέλω να τονίσω είναι πως έχουμε λάβει απόφαση να δώσουμε προτεραιότητα στους πεζούς στην περιοχή πλησίον της πλατείας Ελευθερίας και στην Κωστάκη Παντελίδη. Ταυτόχρονα θα χωροθετηθούν σύντομα τρεις διαβάσεις πεζών, η μια πολύ κοντά στην άλλη με σκοπό να ενισχύσουν την αντίληψη των οδηγών ότι προηγείται ο πεζός. Η μία είναι στη Ρηγαίνης και η άλλη στο σημείο όπου διασταυρώνεται η Λήδρας με την Ονασαγόρου και περνάνε οχήματα».

Γιώργος Μεσαρίτης, πολιτικός μηχανικός, διευθυντής Πολυτία Αρμός
Μοναδική ευκαιρία αναβίωσης του κέντρου

«Όντως, η απόφαση του δήμου η πλατεία Ελευθερίας να μείνει ελεύθερη αυτοκινήτων όπως και η έντονη προσέλκυση δραστηριότητας στους πεζοδρόμους Λήδρας και Ονασαγόρου, που ήταν καταλυτική στο να διδάξει τα θετικά αποτελέσματα της πεζοδρομοποίησης, κατέδειξαν την αξία του δημόσιου χώρου όταν παραχωρείται στον πεζό και προβάλλουν την αναζήτηση προοπτικής.

Είναι η μοναδική ευκαιρία για αναβίωση του κέντρου της πόλης να αντισταθεί στις φυγόκεντρες τάσεις προς τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της περιφέρειας. Ο μαρασμός στο ιστορικό και στη συνέχεια στο αστικό εμπορικό, προκλήθηκαν από την εισβολή, μερικώς από την οικονομική κρίση, όμως η υποβάθμιση του κέντρου οφείλεται στη δημιουργία μεγάλων εμπορικών χώρων που παρέχουν πολλαπλές ευκαιρίες ψυχαγωγίας, ευκολίες πρόσβασης, στάθμευσης, ασφάλεια και άλλες ανέσεις στους επισκέπτες. Αυτά χωρίς να προωθηθούν πολιτικές για τόνωση του κέντρου.

Η πεζοδρόμηση επιλεγμένων τμημάτων του οδικού δικτύου στα κέντρα πόλεων και ιδίως στα ιστορικά δίνει πολλαπλάσια οφέλη με σχετικά χαμηλό κόστος. Το ξεχείλισμα και μόνο του κόστους της πλατείας Ελευθερίας, θα μπορούσε με το παραπάνω να αρκέσει την ολοκλήρωση ενός ολοκληρωμένου δικτύου πεζοδρόμων και πλατειών σε όλο το ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας.

Η παλιά Λευκωσία έχει προκύψει μέσα από αιώνες, δεν έχει σχεδιαστεί για το αυτοκίνητο. Η όλο και αυξανόμενη χρήση αυτοκινήτου, πνίγει τον χώρο, και τον καθιστά αδύναμο να λειτουργήσει. Η πεζοδρόμηση μπορεί να δώσει στον ιστορικό πυρήνα τον χώρο που χρειάζεται, ώστε να υπάρξει βιώσιμη κινητικότητα, πολλαπλές ευκαιρίες κοινωνικής συνάθροισης, ελκυστικό περιβάλλον, αύξηση επιχειρηματικότητας και τουρισμού.

Οδοί όπως την Κ. Παλαιολόγου και Κ. Παντελίδη πρέπει να τεθούν ως προτεραιότητα πεζοδρόμησης σε τμήματά τους, ώστε να δημιουργηθεί μέτωπο δραστηριότητας προς την ανάπλαση της τάφρου και έτσι αυτοί οι νέοι δημόσιοι χώροι να ενσωματωθούν ως λειτουργικό κομμάτι της πόλης. Αλλιώς θα μείνουν αποκομμένοι και αποσπασματικοί.

Η πεζοδρόμηση δεν χρειάζεται να είναι καθολική. Σε επιλεγμένους δρόμους μπορεί να υπάρχει περιορισμένη έλευση οχημάτων κάποιες ώρες της μέρας και κίνηση μικρών λεωφορείων. Η ολοκλήρωση ενός δικτύου πεζοδρόμων ενσωματώνεται στον ζωντανό οργανισμό της πόλης σε φάσεις και βάθος χρόνου. Είναι μια διαδικασία η οποία αξιολογεί τα αποτελέσματα των αρχικών φάσεων για να τα λάβει υπόψη στις επόμενες φάσεις».

Σημ.: Ο κ. Μεσαρίτης ασχολείται με τον αστικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Ήταν υπεύθυνος μελέτης στο σχέδιο βιώσιμης κινητικότητας Λευκωσίας που συστάθηκε το 2010.

Ζωή Λόρδου, αρχιτέκτων, πολεοδόμος
Καταμετρητές πεζών και στην Παντελίδη

«Ζω και εργάζομαι στη μεσαιωνική πόλη και κάποιος θα μπορούσε να πει ότι με βολεύει να διακινούμαι εντός με το όχημά μου. Πιστεύω ότι αντί να μιλάμε απλά για δρόμους τμηματικά, θα έπρεπε να αναλύσουμε τον απώτερο μας σκοπό - να γίνει η παλαιά πόλη το διαμάντι της πρωτεύουσας, και να ενδυναμωθεί η ιστορική και πολιτιστική της ταυτότητα.
Αυτό προδιαγράφεται και στα πιο κάτω σημεία:
1. Μείωση ρύπων και οχληρίας.
2. Προστασία των ζωνών κατοικίας.
3. Μερική πεζοδρομοποίηση της μεσαιωνικής πόλης.
4. Αποτελεσματική αντιμετώπιση της παράνομης στάθμευσης και γενικά τροχαίων παραβάσεων.
5. Στήριξη του δωρεάν μίνι λεωφορείου.

• Μην ξεχνάτε ότι η ακτίνα της μεσαιωνικής πόλης είναι 600 μ.-1,2 χιλιομετρα και για να τη διασχίσουμε μπορεί με την άνεσή μας να μας πάρει 15 λεπτά. Είμαστε προνομιούχοι να έχουμε ιδανικές κλιματικές συνθήκες. Λίγη έμφαση στη φύτευση σκιαδερών δέντρων να κάναμε ως δήμος….

• Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν τα μίνι λεωφορεία τα όποια δωρεάν μπορούν να μας διακινήσουν εντός της μεσαιωνικής πόλης αλλά και στο ευρύτερο εμπορικό κέντρο και σε περιφερειακούς χώρους στάθμευσης.

• Μην ξεχνάτε τη δική σας αντίδραση όταν ταξιδεύετε στο εξωτερικό, ποσό χρόνο ξοδεύετε να περπατάτε και να ανακαλύπτετε τα ιστορικά κέντρα των πόλεων, να χαζεύετε τα παλαιά κτήρια και σοκάκια χωρίς τον κίνδυνο να σας κτυπήσει αυτοκίνητο, και να κάνετε τα ψώνια σας.

Από το 07/2013-7/2017 καταμετρητής πεζών είχε τοποθετηθεί στην πλατεία Ελευθέριας και καταγράφτηκε ότι πέρασαν 3.680.000 πεζοί . Θα μπορούσαν καταμετρητές να τοποθετηθούν και στην Παντελίδη, Ρήγαινης και Παλαιολόγου, ώστε να γίνει εμπεριστατωμένη μελέτη από τους συγκοινωνιολόγους του δήμου και των Δημοσίων Έργων.
Να προσθέσω ότι άτομα ισχυρίζονται ότι η πεζοδρομοποίηση αυτών θα διαχωρίσει την Ανατολική από τη Δυτική Λευκωσία. Αυτό δεν υφίσταται διότι περιφερειακός δρόμος δεν είναι η Παλαιολόγου και Κ. Παντελίδη/ Ρηγαίνης αλλά η Στασίνου/ Oμήρου. Ειδικά τώρα που θα υλοποιηθεί η ανάπλαση του εξωτερικού τόξου τάφρου (Στάσινου), με πεζοδρόμους, ποδηλατοδρόμους και διέλευση οχημάτων, αλλά και στο τέλος του 2019 με τη διάνοιξη της Ομήρου.
Συμφωνώ με την άποψη για πεζοδρομοποίηση των τριών δρόμων αλλά πολλά μέλη του δημοτικού μας συμβουλίου δεν έχουν ως σήμερα συμμεριστεί τις απόψεις μας. Για την πλατεία Ελευθερίας χρειάστηκαν δύο χρόνια να το πετύχουμε ως δημότες».

Σημ: Η κ. Λόρδου ήταν ένα από τα ενεργά μέλη του κινήματος για την πεζοδρομοποίηση της πλατείας Ελευθερίας.