Σουηδοί και Κύπριοι μπαμπάδες

Στην Κύπρο θα βρίσκεται μέχρι τις 22 Μαρτίου η πρωτότυπη διπλή έκθεση φωτογραφίας «Σουηδοί Μπαμπάδες - Κύπριοι Μπαμπάδες», με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας. Η έκθεση φωτογραφίας «Σουηδοί Μπαμπάδες» του βραβευμένου φωτογράφου Johan Bavman -που έφθασε στο νησί μας έπειτα από περιοδεία σε πάνω από 60 χώρες- δείχνει την καθημερινή ζωή 25 Σουηδών πατεράδων οι οποίοι επέλεξαν να μείνουν σπίτι με τα παιδιά τους για τουλάχιστον έξι μήνες, αξιοποιώντας την άδεια πατρότητας. Η έκθεση «Κύπριοι Μπαμπάδες» αποτελείται από 12 φωτογραφίες Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων πατεράδων οι οποίες επιλέχθηκαν μεταξύ πολλών που έλαβαν μέρος στον διαγωνισμό τον οποίο κήρυξε η πρεσβεία της Σουηδίας. Και οι μεν και οι δε είναι φωτογραφίες που δείχνουν μπαμπάδες να αμφισβητούν τους στερεότυπους ρόλους των φύλων, υιοθετώντας τη σύγχρονη πατρότητα.

480 ημέρες άδεια
Σημειώνεται ότι η Σουηδία διαθέτει ένα από τα πιο γενναιόδωρα συστήματα γονικής ασφάλισης στον κόσμο. Το ισχύον σύστημα επιτρέπει στους γονείς να μένουν σπίτι με το παιδί τους για 480 ημέρες πληρωμένες από το κράτος - για 390 ημέρες οι γονείς δικαιούνται από το 80% της αμοιβής τους μέχρι το εκατό τοις εκατό. Επιπλέον, 90 ημέρες γονικής άδειας προορίζονται αποκλειστικά για κάθε γονέα. Παρ' όλα αυτά, μόνο ένα μικρό ποσοστό των μπαμπάδων της χώρας επιλέγει να διεκδικήσει όλες τις προβλεπόμενες από τον νόμο ημέρες γονικής άδειας και μόνο το 14% επιλέγει να τις μοιραστεί εξίσου με τη μητέρα του παιδιού. Το 1974, η Σουηδία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που αντικατέστησε την άδεια μητρότητας με γονική άδεια. Σήμερα οι πατεράδες χρησιμοποιούν σχεδόν το 30% του συνολικού αριθμού ημερών για το ζευγάρι. Στον «Π» μίλησε για τον μοντέρνο τρόπο που οι Σουηδοί βιώνουν την πατρότητα ο αναπληρωτής πρέσβης της Σουηδίας στην Κύπρο Peter Kvist, ο οποίος -ως πατέρας δύο κοριτσιών, δύο και πέντε ετών- είχε την εμπειρία της γονικής άδειας.

Πώς είναι να μένεις στο σπίτι με ένα μικρό παιδί όπως κάνουν συνήθως οι γυναίκες;
Ήταν μια φανταστική εμπειρία, είναι μια ενδιαφέρουσα εμπειρία να μπαίνεις στον «ρόλο» αυτού που έχει τη βασική φροντίδα της οικογένειας. Κατάφερα να έρθω πιο κοντά στο παιδί μου, αλλά και στη γυναίκα μου, με την οποία μοιραστήκαμε την καθημερινότητα της φροντίδας του παιδιού μας, εμπειρίες και καθήκοντα στο σπίτι. Μπήκα στα παπούτσια της και αυτή στα δικά μου, και αυτό ανέπτυξε τη σχέση μας. Αυτή η εμπειρία σε κάνει να καταλάβεις τη μητέρα σου και τη σύζυγό σου καλύτερα. Και μπορεί να είναι καθήκον η γονική άδεια, ταυτόχρονα όμως σου δίνει απίστευτη ικανοποίηση από την αλλαγή της πάνας μέχρι τις δουλειές του σπιτιού και τα ψώνια. Είναι σημαντικό να μιλήσουμε για την ισότητα των φύλων, όχι μόνο ως ζήτημα ισονομίας έναντι των γυναικών, αλλά και ως μέρος της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι η ισότητα των φύλων είναι επωφελής για όλη την κοινωνία, και για άνδρες, γυναίκες και παιδιά.



Οι μπαμπάδες στη Σουηδία απολαμβάνουν τον χρόνο με τα παιδιά τους. Φωτογράφος ο Johan Bavman: είναι ελεύθερος επαγγελματίας φωτογράφος με έδρα το Μάλμο της Σουηδίας. Έχει κερδίσει πολλά βραβεία για τις φωτογραφίες του, όπως το Παγκόσμιο Βραβείο Φωτογραφίας Τύπου, το POY, το Βραβείο Sony, το NPPA και το βραβείο φωτογραφίας της UNICEF.

Σύγχρονος μπαμπάς


Δηλαδή; Ποια είναι τα θετικά αποτελέσματα της συμμετοχής του πατέρα στο μεγάλωμα και την ανατροφή του παιδιού του;
Η συμμετοχή του πατέρα στη φροντίδα του μωρού βοηθά το παιδί να ευημερήσει. Η εμπλοκή των μπαμπάδων στο μεγάλωμα του παιδιού συνδέεται με την υψηλότερη γνωσιακή ανάπτυξη και τη σχολική επιτυχία, την καλύτερη ψυχική υγεία για τα αγόρια και τα κορίτσια, καθώς και με χαμηλότερα ποσοστά παραβατικότητας για τους γιους. Οι εν λόγω μπαμπάδες είναι πιο ευτυχισμένοι και πιο υγιείς, ενώ οι μητέρες συμμετέχουν στην αγορά εργασίας στον ίδιο βαθμό με τους άνδρες. Και μην φανταστείτε ότι αυτό συνέβαινε πάντα. Είναι η νέα γενιά των αντρών που επιζητεί να είναι με το παιδί τους όλη μέρα το πρώτο διάστημα της ζωής τους. Τη δεκαετία του ’70 κανένας άντρας δεν έκανε αυτό το πράγμα. Ο πατέρας μου, για παράδειγμα, δεν ήταν στο σπίτι μαζί μου. Τη δεκατία του ’90 ήταν περίπου οι μισοί και τώρα πια είναι η πλειονότητα, η οποία λαμβάνει τουλάχιστον μέρος της άδειας που δικαιούται. Πλέον, επιλέγουν και οι εργοδότες να αξιοποιούν την άδεια πατρότητας. Και όταν το αφεντικό το κάνει, τότε αισθάνεται άνετα και ο εργοδοτούμενος να το ζητήσει. Και οι συνάδελφοι σε παροτρύνουν να μείνεις στο σπίτι με το νεογέννητο παιδί σου, το βλέπουν ως απαραίτητο γονικό καθήκον.



Ο αναπληρωτής πρέσβης της Σουηδίας στην Κύπρο Peter Kvist, ο οποίος -ως πατέρας δύο κοριτσιών- είχε την εμπειρία της γονικής άδειας. [Φώτο: Πρεσβεία της Σουηδίας].

Και οι άδειες αυτές πληρώνονται από το κράτος;
Ναι. Έχουμε υψηλή φορολογία για κοινωνική ασφάλιση, αλλά παίρνουμε πίσω υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, μεγάλη κρατική στήριξη. Διότι, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, όταν το ζευγάρι αποκτήσει παιδί, χρειάζεται στήριξη για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες και στις αλλαγές που αφορούν την καθημερινότητα, τα θέματα της προσωπικής αλλά και επαγγελματικής του ζωής, χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Και αν δει κανείς ολιστικά το θέμα, από οικονομικής πλευράς, θα διαπιστώσει ότι είναι μια νέα σχετικά κατάσταση που όλοι κερδίζουν (win-win situation).



Η εμπλοκή των μπαμπάδων στο μεγάλωμα του παιδιού συνδέεται με την υψηλότερη γνωσιακή ανάπτυξη και τη σχολική επιτυχία, την καλύτερη ψυχική υγεία για τα αγόρια και τα κορίτσια, καθώς και με χαμηλότερα ποσοστά παραβατικότητας για τους γιους. [Η φωτογραφία είναι μια ευγενική παραχώρηση του Koray Ustuner]

Έχετε και στη Σουηδία στερεότυπα που αφορούν τα φύλα; Όπως, για παράδειγμα, ότι το ροζ και οι κούκλες είναι για τα κορίτσια και το γαλάζιο και τα αυτοκινητάκια / στρατιωτάκια για τα αγόρια;
Ναι, ακριβώς. Είναι το ίδιο και στη Σουηδία. Αλλά, βέβαια, έχουν γίνει πολλά βήματα προς τα εμπρός, όλο και περισσότεροι γονείς διερωτώνται γιατί πρέπει το κοριτσάκι να είναι πάντα η πριγκίπισσα και ο γιος να γίνει γιατρός. Και στη Σουηδία συναντά κανείς γονείς που σκέφτονται το μέλλον των παιδιών τους σε σχέση με ποιο επάγγελμα θα τους εξασφαλίσει καλύτερη δουλειά και μισθό, και άλλοι που αφήνουν τα παιδιά να αποφασίσουν ελεύθερα τι θέλουν να γίνουν στη ζωή τους, τι είναι αυτό που θα τα κάνει ευτυχισμένους ενήλικες.

Johan Bavman

Σημειώνεται ότι ο Σουηδός φωτογράφος Johan Bavman όταν έγινε πατέρας διαπίστωσε ότι υπήρχε έλλειψη προτύπων που θα μπορούσαν να συσχετιστούν με τους άνδρες ως γονείς. Αυτό τον οδήγησε να δημιουργήσει ένα φωτογραφικό βιβλίο που ονομάζεται «Σουηδοί Μπαμπάδες», το οποίο απεικονίζει άνδρες σε γονική άδεια με τα παιδιά τους. Το βιβλίο αυτό οδήγησε στη σουηδική έκθεση φωτογραφιών Dads, βασισμένη σε πορτρέτα μπαμπάδων που επέλεξαν να μείνουν στο σπίτι με τα παιδιά τους για τουλάχιστον έξι μήνες. Η έκθεση Σουηδών Dads πραγματεύεται τις αιτίες που έκαναν τους συγκεκριμένους μπαμπάδες να παραμείνουν στο σπίτι με τα παιδιά τους.





Η έκθεση με τίτλο «Σουηδοί Μπαμπάδες - Κύπριοι Μπαμπάδες» θα φιλοξενείται στο Κέντρο Εικαστικών Τεχνών και Έρευνας CVAR, στην εντός των τειχών Λευκωσία, μέχρι τις 22 Μαρτίου. Η έκθεση εγκαινιάστηκε την περασμένη Τετάρτη από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη και την πρέσβειρα της Σουηδίας στην Κύπρο Anna Olsson Vrang. [Φώτο: Πρεσβεία της Σουηδίας]