Ταχύπλοα: Κανονισμοί μετά το ατύχημα στο Blue Lagoon

«Πολλά τα ερωτήματα για το θαλάσσιο ατύχημα στο Blue Lagoon», «Χωρίς άδεια το σκάφος», «Δεν είχε στο χέρι το κορδόνι ασφαλείας», «Τα θαλάσσιο ατύχημα στον Ακάμα ανέδειξε τις αδυναμίες: Αλαλούμ αρμοδιοτήτων». «Νέο θαλάσσιο ατύχημα με σύγκρουση δύο σκαφών με σοβαρό τραυματισμό 25χρονης». Λίγοι μόνο τίτλοι ειδήσεων το καλοκαίρι του 2017 όταν καταγράφηκαν αρκετές θαλάσσιες συγκρούσεις με εμπλοκή μικρών ταχύπλοων σκαφών, στοιχίζοντας τη ζωή σε μια νεαρή γυναίκα και τον σοβαρό τραυματισμό άλλης σε δύο διαφορετικά ατυχήματα. Από τότε λοιπόν ξεκίνησε η συζήτηση για αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τα ταχύπλοα που θα έβαζε μια τάξη στα σκάφη αναψυχής, πλην όμως νέα δεδομένα, που επεξηγεί στη Βουλή η υφυπουργός Ναυτιλίας Νατάσα Πηλείδου, δεικνύουν ότι ο δρόμος για εκσυγχρονισμό του αναχρονιστικού νομοθετικού πλαισίου αργεί, την ώρα που ο κίνδυνος για νέα ατυχήματα, λόγω απουσίας ελέγχου, παραμένει μεγάλος.

Η παραδοχή

Τον Ιούλιο του 2018 η υφυπουργός Ναυτιλίας ενημέρωνε τη Βουλή, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ότι το υφυπουργείο της επεξεργάστηκε προσχέδιο νομοσχεδίου για καθορισμό ενός εκσυγχρονισμένου πλαισίου με στόχο την αναμόρφωση της λειτουργίας και της επιθεώρησης των ταχύπλοων σκαφών, και των σκαφών αναψυχής ευρύτερα, καθώς και της απόκτησης άδειας χειριστή για τους χειριστές όλων των σκαφών αναψυχής (μηχανοκίνητων και μη). Η κ. Πηλείδου παραδεχόταν τότε πως «οι διατάξεις του υφιστάμενου νόμου και των κανονισμών που εφαρμόζονται εδώ και πέρα από 25 χρόνια παρουσιάζουν αδυναμίες και εφαρμόζονται με αρκετές δυσκολίες, είτε λόγω ασάφειας, είτε λόγω αναχρονισμού. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για πλήρη εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου που διέπει όλο το πλέγμα που αφορά τα σκάφη αναψυχής, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας επεξεργάστηκε προσχέδιο νομοσχεδίου, το οποίο έθεσε (από τις 24/5/2018) σε διαβούλευση με όλες τις εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες για έκφραση θέσεων / παρατηρήσεων και εισηγήσεων για βελτιώσεις». Όπως προκύπτει, η διαβούλευση αυτή ολοκληρώθηκε στις 18/06/2018 και το περασμένο καλοκαίρι το υφυπουργείο ήταν στο στάδιο της αξιολόγησης των παρατηρήσεων / προτάσεων που λήφθηκαν. «Στο αμέσως επόμενο στάδιο, το νομοσχέδιο θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και με τους ιδιωτικούς φορείς και με το κοινό γενικότερα, με στόχο να οριστικοποιηθεί τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο του 2018», σημείωνε τότε η υφυπουργός, καταλήγοντας πως «αφού ολοκληρωθεί το χρονοδιάγραμμα της δημόσιας διαβούλευσης, το υφυπουργείο θα αποστείλει το προσχέδιο του νομοσχεδίου στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας για νομοτεχνικό έλεγχο. Ακολούθως, αναμένεται να κατατεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και στη συνέχεια στη Βουλή για ψήφιση»...



Αλλαγή πλάνων

Εξ αφορμής της πιο πάνω απάντησης, ο βουλευτής των Οικολόγων Γ. Περδίκης επανήλθε τον Ιανουάριο φέτος ζητώντας πληροφόρηση για το πώς προχωράει ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας. Σε απάντησή της που κοινοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή στη Βουλή, η κ. Πηλείδου, επιβεβαιώνοντας την ετοιμασία νομοσχεδίου και τη διαβούλευση που ακολούθησε, σημειώνει τώρα πως τα σχόλια, οι προτάσεις και οι απόψεις που υποβλήθηκαν αξιολογήθηκαν από το υφυπουργείο. Όπως προκύπτει, τον Οκτώβριο του 2018 ετοιμάστηκε νέο βελτιωμένο και αναθεωρημένο προσχέδιο νομοσχεδίου «υιοθετώντας (στο μέτρο του δυνατού) τα σχόλια και τις εισηγήσεις που λήφθηκαν από τους εμπλεκόμενους κρατικούς φορείς και υπηρεσίες. Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης διαβούλευσης με τις κρατικές αρχές, τις υπηρεσίες και τα τμήματα, διαφάνηκε λόγω καλύτερης και αποτελεσματικότερης εφαρμογής των προτεινόμενων διατάξεων του σχετικού νομοσχεδίου η ανάγκη για την ετοιμασία συναφούς δευτερογενούς νομοθεσίας (Κανονισμοί)». Η κ. Πηλείδου προσθέτει πως θεωρούνται καίριας σημασίας η υλοποίηση και η ορθή εφαρμογή του προτεινόμενου νομοσχεδίου μέσω συμπληρωματικής δευτερογενούς νομοθεσίας, «καθότι η ναυσιπλοΐα αναψυχής παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες για βιώσιμη γαλάζια ανάπτυξη και ως εκ τούτου καθιστά αναγκαίο τον εκσυγχρονισμό του σχετικού νομοθετικού πλαισίου στην ολότητά του. Για τον λόγο αυτό, το υφυπουργείο άρχισε να επεξεργάζεται από τον Νοέμβριο του 2018 προσχέδιο σχετικών Κανονισμών για την αποτελεσματική υλοποίηση του προτεινόμενου νομοσχεδίου», συμπληρώνει.



Νέο χρονοδιάγραμμα

Σύμφωνα με την υφυπουργό Ναυτιλίας, μόλις ολοκληρωθούν και οι προτεινόμενοι Κανονισμοί (τώρα βρίσκονται στο στάδιο της σύνταξης), μαζί με το νομοσχέδιο (ως ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο) θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους κρατικούς φορείς και φορείς του ιδιωτικού τομέα, με σκοπό τη συλλογή εποικοδομητικών παρατηρήσεων και σχολίων. «Ήδη, σε συναντήσεις που είχε το υφυπουργείο με εμπλεκόμενους φορείς του ιδιωτικού τομέα την 1η Μαρτίου του 2019 έγινε μια πρώτη παρουσίαση και επεξήγηση της φιλοσοφίας των κυριότερων προνοιών του νομοσχεδίου». Η υφυπουργός επεξηγεί πως «λόγω της πολυπλοκότητας του νομικού πλαισίου τα σχετικά νομοθετήματα (ως σύνολο) θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του ΥΦΥΝ για ολοκληρωμένη διαβούλευση, καταβάλλοντας προσπάθεια για τη μεγαλύτερη και ευρύτερη δυνατή συμμετοχή. Με την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης με τους φορείς του δημοσίου / ιδιωτικού τομέα, αλλά και με το κοινό γενικότερα, το υφυπουργείο θα προωθήσει τα προσχέδια στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας για τον απαραίτητο νομοτεχνικό έλεγχο. Στη συνέχεια, θα κατατεθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και ακολούθως στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση», επαναλαμβάνει τη διαδικασία όμοια με την απάντησή της τον Ιούλιο του 2018, προσθέτοντας τώρα ότι αυτό αναμένεται «εντός του 2020». Μόνο που η υφυπουργός λογαριάζει χωρίς τις καθυστερήσεις που διαπιστώνονται κατά τον νομοτεχνικό έλεγχο στη Νομική Υπηρεσία αλλά και στην εξέταση νομοσχεδίων και κανονισμών από τη Βουλή.

Τι ισχύει τώρα και τι έπρεπε να ισχύει - Επισκέπτες χωρίς άδεια, για ντόπιους υποχρεωτική

Η χρήση ταχύπλοων σκαφών και γενικότερα των σκαφών αναψυχής που αποτελούν μια διακριτή κατηγορία του θαλάσσιου τουρισμού ρυθμίζεται από τις διατάξεις των περί Ταχύπλοων Σκαφών Νόμων [Νόμος 56(1)/1992 όπως τροποποιήθηκε - Ν. 60(1)/1999 και Ν. 73(/)/2001], και των σχετικών Κανονισμών. Το ισχύον νομικό πλαίσιο επιτρέπει την ενοικίαση σκαφών σε επισκέπτες της Κύπρου χωρίς να κατέχουν άδεια χειριστή. Αυτό γίνεται ύστερα από σύντομη κατατόπισή τους από τις επιχειρήσεις ενοικιάσεως για τη λειτουργία του σκάφους, τις συνθήκες στην περιοχή ενοικίασης και τους κανόνες πλοήγησης. Δεν προνοείται το ίδιο όμως για τους μόνιμους κατοίκους της Κύπρου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια στρέβλωση που οδηγεί σε δυσμενή διάκριση, η οποία έτυχε κατά καιρούς οξείας κριτικής. Στο παρελθόν τέθηκε ακόμα και θέμα συνταγματικότητας των προνοιών της νομοθεσίας.

Η κ. Πηλείδου είχε από πέρσι εξηγήσει στη Βουλή ότι σκοπός του νομοσχεδίου, που αναφέρεται πιο πάνω, είναι ο καθορισμός ενός εκσυγχρονισμένου πλαισίου με στόχο την αναμόρφωση της λειτουργίας και της επιθεώρησης των ταχυπλόων σκαφών, και των σκαφών αναψυχής ευρύτερα, καθώς και της απόκτησης άδειας χειριστή για τους χειριστές όλων των σκαφών αναψυχής. Ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα σκάφη αναψυχής, η οποία ρυθμίζει τα κατασκευαστικά πρότυπα τέτοιων σκαφών και η οποία ενσωματώθηκε στην κυπριακή έννομη τάξη με ειδική δευτερογενή νομοθεσία - Κανονισμούς. Αποσκοπεί επίσης στη βελτίωση και στην αποσαφήνιση διαφόρων στρεβλώσεων και κενών που παρουσιάζονται στην ισχύουσα νομοθεσία, όπως για παράδειγμα η απουσία διατάξεων αναφορικά με τη διερεύνηση ναυτικών ατυχημάτων, με σκάφη ξένης σημαίας, με σκάφη που εκτελούν διεθνείς πλόες, με άδειες χειριστών για σκάφη όλων των τύπων, καθώς και πρόνοιες αναφορικά με το όριο μήκους των σκαφών αναψυχής.