Καταρρέει η ΔΕΑ - Οι μάρτυρες πεθαίνουν, η δραστηριότητα μειώνεται

Τα αποτελέσματα για εντοπισμό οστών αγνοουμένων στην Κύπρο δεν θα αυξάνονται στο πέρασμα του χρόνου, όσο οι μάρτυρες πεθαίνουν παίρνοντας μαζί τους πληροφορίες, ανέφερε στο πλαίσιο συνέντευξής του στο ΚΥΠΕ ο Paul-Henri Arni, το τρίτο μέλος της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ).

Η δήλωση του κ. Ανρί έρχεται να ενισχύσει την τοποθέτηση που έκανε τον περασμένο Οκτώβριο από το Λονδίνο, ο επίτροπος Προεδρίας Φώτης Φωτίου, ότι βρισκόμαστε προ του άμεσου κινδύνου διακοπής των εργασιών της ΔΕΑ.

«Έχουμε φθάσει στο σημείο να έχουν μειωθεί σημαντικά οι εργασίες στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο για την ταυτοποίηση λειψάνων. Σχεδόν, δεν υπάρχουν πλέον λείψανα προς διερεύνηση και ταυτοποίηση», είχε πει τον Οκτώβριο ο κ. Φωτίου.

Μάρτυρες πεθαίνουν

Ο κ. Αρνί σημείωσε ότι η φυσική μείωση των αποτελεσμάτων της ΔΕΑ είναι εμφανής, εναποθέτοντας τις ελπίδες στο να πεισθούν μάρτυρες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι 80 με 90 χρονών, να μιλήσουν. Αναφέρθηκε ακόμη στον οικοδομικό οργασμό που δυσχεραίνει το έργο της ΔΕΑ, εξηγώντας πως στις πλείστες των περιπτώσεων τα οικοδομικά συνεργεία δεν επικοινωνούν με τη ΔΕΑ για να αναφέρουν εντοπισμό οστών, καθώς αυτό σημαίνει ότι οι εργασίες τους θα καθυστερήσουν και θα υπάρχει κόστος. Τις έρευνες επιβραδύνει επίσης η στρατηγική που εφαρμόζεται από το 2017 και αφορά στην ακρίβεια των πληροφοριών. «Ως αποτέλεσμα, πριν από δέκα χρόνια σε όλες τις τοποθεσίες που ανοίγαμε βρίσκαμε οστά, τώρα αυτό το ποσοστό είναι μόνο στο 20%» είπε, προσθέτοντας ότι το 2018 βρέθηκαν οστά 13 ατόμων, το 2017, 47 ατόμων και το 2016, 107.

Η προσπάθεια επικεντρώνεται στη συλλογή πληροφοριών, γι’ αυτό προγραμματίζονται επισκέψεις σε χωριά όπου γνωρίζει η ΔΕΑ πως υπάρχουν περιπτώσεις αγνοουμένων.

Καλά σε σχέση με Αργεντινή και Λίβανο

Σε σύνολο 2002 αγνοουμένων, η ΔΕΑ κατάφερε να επιστρέψει τα οστά 927 ατόμων, που σε ποσοστό αντιστοιχεί στο 48% των αγνοουμένων στην Κύπρο. Σύμφωνα με τον κ. Αρνί, πρόκειται για ένα καλό αποτέλεσμα, «εάν συγκρίνετε με άλλες χώρες, την Αργεντινή, τον Λίβανο, όπου τίποτα δεν έχει ξεκινήσει τα τελευταία είκοσι χρόνια».

Στήριξη οικογενειών

Πενήντα πέντε χρόνια μετά τις πρώτες εξαφανίσεις στη δεκαετία του ’60 και 45 μετά το ’74, ειδική ψυχολόγος της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (ICR), την οποία μετακάλεσε η ΔΕΑ, επισκέπτεται οικογένειες αγνοουμένων και στις δύο πλευρές. Μέχρι στιγμής η ψυχολόγος έχει δει περισσότερες από 250 οικογένειες Ε/Κ και Τ/Κ αγνοουμένων, που είναι περίπου του 25% όλων των οικογενειών που δεν έχουν λάβει ακόμη τα οστά των δικών τους ανθρώπων. Στόχος, όπως αναφέρει ο κ. Αρνί, είναι να καταδειχθεί έστω και μετά από τόσες δεκαετίες ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ανάγκες (κυρίως για στήριξη) στις οικογένειες που έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους.

Έστω αργά

Παρόμοιες συνεντεύξεις έγιναν και σε άλλα μέρη του κόσμου και φέρουν την ονομασία «αξιολόγηση οικογενειακών αναγκών». Συνήθως πραγματοποιούνται δέκα ή δεκαπέντε χρόνια μετά τη σύγκρουση. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια μελέτη για μια τόσο μακροχρόνια σύγκρουση όπως το Κυπριακό. Η ειδικός, στις πρώτες πληροφορίες τις οποίες μετέφερε στη ΔΕΑ, περιγράφει με μελανά χρώματα τις ζωές των οικογενειών. «Οι οικογένειες προσπαθούν να καλύψουν τον πόνο τους με αξιοπρέπεια, αλλά μόλις ξύσετε λίγο αυτές τις πληγές θα σας πουν ιστορίες και θα βάλουν τα κλάματα», είπε ο κ. Αρνί. Ενδεικτική των ελλειμμάτων σε ό,τι αφορά στη στήριξη, η περίπτωση γιου αγνοούμενου του οποίου η μητέρα λάμβανε ψυχιατρικά φάρμακα γιατί αγόραζε συνεχώς καινούρια ρούχα και παπούτσια για τον σύζυγό της. Η ειδική ψυχολόγος βρήκε τη συμπεριφορά αυτή απόλυτα φυσιολογική για συγγενή αγνοούμενου.