Πάμε σε ανάπτυξη των Βρεττανικών Βάσεων

Ευχάριστα νέα θα ακούσουν σύντομα χιλιάδες κάτοικοι, ιδιοκτήτες γης και εργαζόμενοι στις Βρετανικές Βάσεις Ακρωτηρίου και Δεκέλειας, αφού πλησιάζουν στο τέλος τους οι συνομιλίες για τις ρυθμίσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση της Συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο για ανάπτυξη εντός των Βάσεων, και αναμένεται να αρχίσει η εφαρμογή της (στόχος να γίνει αυτό κατορθωτό το ερχόμενο φθινόπωρο). Ουσιαστικά ολοκληρώθηκε η διαπραγματευτική φάση, ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι κοντά σε σημείο μη επιστροφής, αφού όταν αρχίσει η υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού που συμφωνήθηκε δεν θα υπάρχει τρόπος επαναστροφής στο παλαιό καθεστώς, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, ετοιμάζεται να ενημερώσει σχετικά δημοτικές και κοινοτικές αρχές των επηρεαζόμενων περιοχών, κατά τις επόμενες μέρες.

Ανάπτυξη στα 3/4 των ΒΒ

Η σημαντική αυτή Συμφωνία αφορά την ανάπτυξη των 3/4 του εδάφους των Βρετανικών Βάσεων (από σύνολο 255 τετραγωνικών χιλιομέτρων), και επηρεάζει κατοίκους και ιδιοκτήτες γης/περιουσίας εντός των Βάσεων, αλλά και όποιον θα ήθελε να αποκτήσει περιουσία ή να εγκατασταθεί εντός αυτών των περιοχών, αφού σήμερα και από το 1960 ισχύουν απαγορευτικοί περιορισμοί. Δηλαδή, Κύπριοι και άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες, καθώς και πολίτες τρίτων χωρών θα δικαιούνται να αποκτήσουν ακίνητη περιουσία στις περιοχές των Βάσεων και να εγκατασταθούν σ’ αυτές, και αυτό συνεπάγεται την κανονική εκμετάλλευση των ακινήτων από τους σημερινούς ιδιοκτήτες στον βαθμό που δεν πλήττουν στρατιωτικές ανάγκες του Ηνωμένου Βασιλείου. Εξαιρούνται στρατιωτικοί/στρατιώτες, δημόσιοι υπάλληλοι, αστυνομικοί και άλλοι εργαζόμενοι των Βρετανικών Βάσεων. Στις περιοχές που υπόκεινται σε πολεοδομικό σχεδιασμό περιλαμβάνονται περιοχές όπως το Lady’s Mile, που είναι μια από τις πιο δημοφιλείς παραλίες των Λεμεσιανών. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι οι Βρετανικές Βάσεις στο νησί είναι σ’ ένα μεγάλο ποσοστό του εδάφους τους πολύ ευαίσθητες περιβαλλοντικά (με αλσύλλια, λίμνες, καλαμιώνες κ.λπ.) και αυτό εννοείται ότι έχει ληφθεί υπόψη στους πολεοδομικούς σχεδιασμούς, όπως γίνεται στην υπόλοιπη Κύπρο. Την ίδια στιγμή, η Συμφωνία ενισχύει σημαντικά τον ρόλο και τον λόγο της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ανάπτυξη της υπό αναφορά γης, η δε υλοποίησή της εξαρτάται από την αγαστή συνεργασία των αρχών της Δημοκρατίας με εκείνες των Βρετανικών Βάσεων.

Δύσκολη προσπάθεια

Οι διαπραγματεύσεις για τη μη στρατιωτική ανάπτυξη των Βρετανικών Βάσεων, της πολεοδομικής και οικονομικής ανάπτυξης της συγκεκριμένης περιοχής, πέρασαν από σαράντα κύματα μέχρι να γίνει κατορθωτή η Συμφωνία τον Δεκέμβριο του 2013, η εφαρμογή της οποίας θα κινείται εντός ενός πλαισίου που συνδυάζει νομοθεσίες και κανονισμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Βρετανικών Βάσεων. Το περασμένο καλοκαίρι (2018), ξεκίνησε η προσπάθεια για υλοποίηση της Συμφωνίας για αξιοποίηση των εδαφών των Βρετανικών Βάσεων που δεν χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς, που είχε επιτευχθεί πριν από τέσσερα περίπου χρόνια. Την ευθύνη της διαπραγμάτευσης από το 2013 την είχαν οι πρέσβεις Τάσος Τζιωνής, εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, και Μάθιου Κιντ, εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου (επικεφαλής των δυο διαπραγματευτικών ομάδων). Η τελευταία διαπραγμάτευση για την «πολιτική/αστική» ανάπτυξη των εδαφών των Βρετανικών Βάσεων, που δεν χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς ή και για κατοικίες των οικογενειών των στρατιωτικών, ξεκίνησε στα μέσα του 2013, επί διακυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη, ως ένα από τα μέτρα επανεκκίνησης της κυπριακής οικονομίας (που εξαγγέλθηκαν στις 13/4/2013), η οποία είχε μόλις καταστραφεί από την οικονομική κρίση. Οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε συμφωνία μετά από μερικούς μήνες, η οποία υπογράφηκε τον Ιανουάριο του 2014 στο Λονδίνο, αλλά δεν προχώρησε η υλοποίησή της.



Στην περίκλειστη με κόκκινη γραμμή περιοχή, η Βρετανική Βάση Ακρωτηρίου. Απεγκλωβίζονται όλα τα εδάφη πλην αυτών που είναι χρωματισμένα πράσινα, τα οποία χρησιμοποιούνται από τους Βρετανούς για στρατιωτικούς σκοπούς ή για κατοικίες οικογενειών των στρατιωτικών.



Στην περίκλειστη με κόκκινη γραμμή περιοχή, η Βρετανική Βάση Δεκέλειας. Απεγκλωβίζονται όλα τα εδάφη πλην αυτών που είναι χρωματισμένα πράσινα, τα οποία χρησιμοποιούνται από τους Βρετανούς για στρατιωτικούς σκοπούς ή για κατοικίες οικογενειών των στρατιωτικών.

Ιστορικό

Η Συμφωνία ήταν το αποτέλεσμα προσπαθειών που ξεκίνησαν αρχές της δεκαετίας του ’70, πριν από την τουρκική εισβολή, με στόχο οι κάτοικοι των Βάσεων να έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα όπως οι υπόλοιποι πολίτες και ιδιοκτήτες γης/περιουσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Διαχρονική θέση της πλευράς μας ήταν ότι οι Βρετανικές Βάσεις στην Κύπρο υπάρχουν για να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνον για στρατιωτικούς σκοπούς. Με βάση τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, δεν επιτρέπεται η ανάπτυξη εδαφών εντός των περιοχών των Βρετανικών Βάσεων – υπήρχε στην ε/κ κοινότητα φόβος γιβραλταροποίησης (δηλαδή, δημιουργίας τεχνητής πλειοψηφίας ξένων, που με δημοψήφισμα θα ζητούσαν αυτοδιάθεση/ανεξαρτησία από την Κυπριακή Δημοκρατία). Η επιτευχθείσα Συμφωνία εξαλείφει αυτούς τους κινδύνους. Μια αξιοσημείωτη προσπάθεια για επίτευξη συμφωνίας έγινε και μετά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια, η οποία όμως δεν ευοδώθηκε.



Υπογραφή της Συμφωνίας Ηνωμένου Βασιλείου - Κυπριακής Δημοκρατίας για τις περιοχές των Βρετανικών Βάσεων, στο Λάνκαστερ Χάουζ του Λονδίνου, εκεί όπου, στις 19 Φεβρουαρίου του 1959, υπογράφηκε η δεύτερη Συμφωνία με την οποία τερματίστηκε η βρετανική κυριαρχία επί της Κύπρου και ιδρύθηκε ανεξάρτητο κυπριακό κράτος. Η ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε, Συμφωνία υπογράφηκε στις 15 Ιανουαρίου του 2014 από τους τότε υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, Ιωάννη Κασουλίδη και Γουίλιαμ Χέιγκ, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη στο Λονδίνο. [Φωτογραφία Αρχείου ΚΥΠΕ].

Επωφελούνται χιλιάδες


Σημειώνεται ότι από τη Συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, για θέματα ανάπτυξης στις Βρετανικές Βάσεις στην Κύπρο, θα επωφεληθούν τρεις δήμοι και 16 κοινότητες. Σε ό,τι αφορά τη Βάση Ακρωτηρίου θα επωφεληθούν οι Δήμοι Ύψωνα και Κάτω Πολεμιδιών, και οι κοινότητες Ακρωτηρίου, Ασώματου, Τραχωνίου, Κολοσσίου, Ερήμης, Σωτήρας, Παραμαλιού και Αυδήμου. Σε σχέση με τη Βάση Δεκέλειας, αναμένεται να επωφεληθούν ο Δήμος Δερύνειας και το Φρέναρος, Αυγόρου, Αχερίτου, Πύλα, Ορμήδεια, Ξυλοτύμπου, Ξυλοφάγου και Άχνα (η Άχνα είναι ολόκληρη εντός των Βάσεων εκτός από το μέρος που είναι κατεχόμενο). Οι δύο πλευρές συνεργάζονται για τον καθορισμό των πολεοδομικών ζωνών και της πολιτικής για αναπτύξεις στις πιο πάνω περιοχές, που εμπίπτουν στα όρια των Βάσεων. Εξαιρούνται οι χώροι των στρατιωτικών εγκαταστάσεων (εάν κάποιοι χώροι καταργηθούν θα ενταχθούν μετά σε ζώνες ή αν κριθούν αναγκαίοι νέοι χώροι θα εξαιρεθούν από τον σχεδιασμό). Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε συνεννόηση με το ανάλογο τμήμα των Βρετανικών Βάσεων, θα μπορεί να χορηγεί άδειες για αναπτύξεις, τις οποίες θα εγκρίνει/υπογράφει τυπικά ο στρατιωτικός διοικητής των Βάσεων.

Πρόνοιες Συμφωνίας

Επιπλέον, τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα όπως και οι συναφείς διαδικασίες του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας θα συνεχίσουν να αναγνωρίζονται, και αίρονται οι προηγούμενοι περιορισμοί για αναπτύξεις (εμπορική, βιομηχανική χρήση) και αγοραπωλησίες (θα είναι δυνατόν να γίνεται πώληση σε μη ντόπιους Ε/Κ, Ευρωπαίους ή/και υπηκόους τρίτων χωρών με βάση την κείμενη νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας). Για τα έργα υποδομής που θα χρειασθούν, θα αναλαμβάνει τη δαπάνη η Κυπριακή Δημοκρατία. Σε περιπτώσεις που θα εξυπηρετούνται από τα έργα και στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Βρετανικών Βάσεων, θα γίνεται συζήτηση των δύο πλευρών για καταμερισμό του κόστους. Αν και εκκρεμούν, ακόμα, κάποια σημεία που αφορούν στην αστυνομική συνεργασία, δηλαδή στην αστυνόμευση των εν λόγω περιοχών, η συμφωνία –και γι' αυτό το κεφάλαιο– αναμένεται να κλείσει σύντομα. Γίνονται διευθετήσεις για περιπτώσεις αστικών ή ποινικών αδικημάτων, ώστε η εκδίκαση να γίνεται σε δικαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι ξεκάθαρο ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να δημιουργήσει το ίδιο εμπορικές ή/και βιομηχανικές επιχειρήσεις εντός των Βρετανικών Βάσεων, ενώ διατηρείται και ενισχύεται η δέσμευσή του να μην τις εποικίσει, όπως άλλωστε προνοείται από το Παράρτημα ‘Ο’ για τη Διοίκηση των Βάσεων στην Κύπρο, το οποίο αποτελεί μέρος της δέσμης των Συμφωνιών του 1960. Τέλος, σημειώνεται ότι η υλοποίηση της Συμφωνίας θα αφαιρέσει ένα αγκάθι μισού αιώνα στις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Βρετανία και μπαίνει σε εφαρμογή μια γενικευμένη ρύθμιση για την ανάπτυξη των μη στρατιωτικών περιοχών εντός των Βρετανικών Βάσεων, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης λίγες μέρες μετά την υπογραφή της ιστορικής συμφωνίας για τις Βάσεις, αρχές του 2014. Εκτιμάται ότι το Brexit δεν θα επηρεάσει τη Συμφωνία ή την υλοποίησή της, ενώ ένα Brexit χωρίς συμφωνία είναι δυνατόν να δημιουργήσει κάποια προβλήματα, τα οποία, όμως, δεν θεωρούνται ανυπέρβλητα.