Άκυρος ο νόμος για σύνταξη χηρείας στους άντρες

Και ο νόμος για καταβολή σύνταξης χηρείας στους άντρες κρίθηκε χθες από το Ανώτατο Δικαστήριο ως αντισυνταγματικός και φυσικά η ευθύνη, όπως και στην περίπτωση της άδειας πατρότητας, βαραίνει τη Βουλή, αφού ενώ προειδοποιούσε και η ίδια τον εαυτό της για τον κίνδυνο αυτό, εντούτοις προχώρησε και ψήφισε τη σχετική τροπολογία επί του σχετικού νομοσχεδίου του Υπουργείου Εργασίας.

Το νομοσχέδιο προέβλεπε ότι δικαίωμα στη σύνταξη χηρείας θα αποκτούσαν μόνο οι άντρες των οποίων οι σύζυγοι θα απεβίωναν μετά την 1η Ιανουαρίου του 2018, όμως με τροπολογία του ΑΚΕΛ και των Οικολόγων η οποία ψηφίστηκε απ’ όλους τους βουλευτές πλην εκείνων του ΔΗΣΥ, προσδόθηκε στον νόμο αναδρομική ισχύ και έτσι όλοι οι χήροι δικαιούχοι, ανεξάρτητα από την ημερομηνία θανάτου της συζύγου τους, θα μπορούσαν να λαμβάνουν τη σύνταξη.

Μάλιστα η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου είχε επισημάνει στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ότι η ορθή οδός θα ήταν η ψήφιση του νομοσχεδίου ως είχε και εάν οι βουλευτές επέμεναν στην αναδρομικότητα, θα μπορούσαν να επανέλθουν με πρόταση νόμου. Όμως δεν εισακούστηκε. Σημειώνεται περαιτέρω ότι ο νόμος, πριν οδηγηθεί στο δικαστήριο για γνωμάτευση, είχε τύχει αναπομπής από τον ΠτΔ, όμως η ολομέλεια της Βουλής, επίσης με τις ψήφους της αντιπολίτευσης, την απέρριψε.
Στην πράξη η κήρυξη του νόμου ως αντισυνταγματικού σημαίνει ότι αυτός καταργείται και έτσι, τουλάχιστον μέχρι νεοτέρας, χάνουν το δικαίωμα στη σύνταξη χηρείας ακόμα και οι άντρες των οποίων οι σύζυγοι απεβίωσαν μετά την 1η Ιανουαρίου του 2018.

Οι λόγοι Αναφοράς

Με την Αναφορά του στο Ανώτατο Δικαστήριο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ζητούσε ακύρωση του «περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2018», προωθώντας δύο λόγους: α) Ότι βρίσκεται σε αντίθεση με την Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών και β) ότι συνεπάγεται αύξηση των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού τις οποίες το νομοθετικό σώμα δεν δύναται να αυξήσει αφού αυτή την εξουσία έχει μόνο το κράτος. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, με την ψηφισθείσα τροπολογία το κόστος του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα αυξανόταν από 3,4 εκατ. σε 42,3 εκατ. ευρώ το 2018 και από 6,5 εκατ. σε 43,7 εκατ. το 2019, με ανάλογες αυξήσεις και τα επόμενα έτη.

Από πλευράς της η Βουλή, διά του νομικού της εκπροσώπου, δέχθηκε και ενώπιον του δικαστηρίου ότι με την ενέργειά της να ψηφίσει την τροπολογία καταστρατηγούσε και τις δύο αρχές που επικαλέστηκε ο ΠτΔ, όμως πρότασσε ότι το Ενωσιακό Δίκαιο το οποίο προνοεί για την ίση αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών υπερισχύει του Συντάγματος.

Η γνωμάτευση

Δεν χρειάστηκε ιδιαίτερη σπουδή από το Ανώτατο Δικαστήριο για να καταλήξει στη διαπίστωση ότι η πρόνοια του Ενωσιακού Δικαίου που επικαλέστηκε η Βουλή εμπίπτει στο πεδίο του εργοδότη και όχι στο πεδίο χορηγίας από το κράτος. Συγκεκριμένα στη γνωμάτευσή του τοποθετείται ως εξής:

«Είναι προφανές από τη νομολογία του ΔΕΕ ότι η απαγόρευση κάθε διάκρισης ως προς τις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών αφορά συντάξεις που καταβάλλονται από τον πρώην εργοδότη στον επιζώντα σύζυγο εξαιτίας της εργασιακής σχέσης μεταξύ του εργοδότη και του αποβιώσαντος εργοδοτουμένου του. Στην προκειμένη περίπτωση η σύνταξη χηρείας που παρέχεται από το κράτος δεν εμπίπτει στις παραμέτρους που καθόρισε η νομολογία του ΔΕΕ εφόσον πρόκειται για κυβερνητική χορηγία, ανεξάρτητη από οποιαδήποτε εργασιακή σχέση μεταξύ εργοδότη και υπαλλήλου».

Το Ανώτατο Δικαστήριο σημειώνει επίσης ότι η παρούσα Αναφορά προσομοιάζει σε πολλά σημεία με τον νόμο για την άδεια πατρότητας, ο οποίος επίσης κρίθηκε αντισυνταγματικός για τους ίδιους περίπου λόγους που ίσχυσαν και στην παρούσα περίπτωση. Συγκεκριμένα το κυβερνητικό νομοσχέδιο προέβλεπε ότι πληρωμένη άδεια θα μπορούσαν να λαμβάνουν μόνο οι πατέρες που θα αποκτούσαν παιδί εντός γάμου, όμως ψηφίστηκε τροπολογία με την οποία το δικαίωμα αυτό αποδιδόταν και στους πατέρες που συζούν.