Τι θα γίνει με τους μη βιώσιμους δανειολήπτες του σχεδίου Εστία

ΓΡΑΦΕΙ

Στα εργαλεία του πλαισίου για την αφερεγγυότητα θα παραπέμπονται όσοι δανειολήπτες είναι μεν επιλέξιμοι για ένταξη στο σχέδιο Εστία αλλά και μετά την αναδιάρθρωση –που είναι ενιαία για όλους τους επιλέξιμους δανειολήπτες– παραμένει μη βιώσιμη η εξυπηρέτηση του δανεισμού τους. Στην επιστολή της αρμόδιας επιτρόπου Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ προς τις κυπριακές αρχές με την οποία εκφράζεται η μη αντίρρησης της Κομισιόν στην υλοποίηση του σχεδίου, προβλέπεται ότι θα διεξαχθεί έρευνα βιωσιμότητας των αιτητών για ένταξη στο Εστία, με βάση τις σχετικές οδηγίες που έχει εκδώσει η Κεντρική Τράπεζα. Οι αιτήσεις των μη βιώσιμων θα απορρίπτονται και θα προωθούνται σε άλλα συμπληρωματικά σχέδια και προγράμματα. Αυτά τα σχέδια δεν είναι άλλα από τις διαδικασίες της αφερεγγυότητας που προβλέπουν τον καταρτισμό Προσωπικών Σχεδίων Αποπληρωμής μεταξύ δανειστή και δανειζόμενου. Θεωρητικά οι μη βιώσιμοι δανειολήπτες μπορούν να πετύχουν καλύτερο διακανονισμό από αυτόν που προσφέρει το Εστία –κάτι βέβαια που ισχύει και για τους βιώσιμους– ο οποίος διακανονισμός μπορεί να επιβληθεί στην τράπεζα με απόφαση δικαστηρίου. Αν και η σχετική διαδικασία ισχύει από το 2015 (ψηφίστηκε «πακέτο» με τη νομοθεσία για τις εκποιήσεις, ως μνημονιακή υποχρέωση), ελάχιστοι δανειολήπτες αξιοποίησαν το πλαίσιο. Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου είχαν υποβληθεί στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας μόλις 180 αιτήσεις. Το πλαίσιο για την αφερεγγυότητα είχε εισαχθεί ως ασπίδα προστασίας της πρώτης κατοικίας, αλλά δεν αξιοποιήθηκε από τους δανειολήπτες. Τώρα ήρθε η ώρα να βγει από τον πάγο. Από αρμόδια πηγή μεταφέρθηκε στον «Π» ότι δεν θα υπάρξει κάποιο άλλο σχέδιο για όσους κριθούν μη βιώσιμοι.

Βήμα - βήμα

Ειδικότερα, με τα Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωμής που προβλέπει το πλαίσιο επιτυγχάνεται, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αναδιάρθρωση του χρέους φυσικών προσώπων, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η αποπληρωμή των πιστωτών και να διατηρηθεί, όπου είναι εφικτό, η κύρια κατοικία. Για τον σκοπό αυτό μπορεί να προκύψει:
Συναινετικό Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής
Μη Συναινετικό / Επιβαλλόμενο Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής
Συντονισμένα Σχέδια Αποπληρωμής (για φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές επιχειρήσεις).

Το πρώτο βήμα για τον δανειολήπτη είναι να απευθυνθεί σε Σύμβουλο Αφερεγγυότητας, ο οποίος θα ετοιμάσει ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης χρέους. Ο δανειολήπτης θα πρέπει να είναι αφερέγγυος, δηλαδή να αδυνατεί να αποπληρώσει όλα τα χρέη του όπως αυτά προκύπτουν, να ενεργεί καλόπιστα και να οφείλει να προβεί σε πλήρη αποκάλυψη των οικονομικών του στοιχείων. Εάν πληρούνται κάποιες απαραίτητες προϋποθέσεις, επιβάλλεται από το δικαστήριο μια περίοδος (95 ημέρες) προστασίας από τις ενέργειες των πιστωτών κατά την οποία ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας θα πρέπει να παρουσιάσει σχέδιο αναδιάρθρωσης των οφειλών του χρεώστη, με το οποίο θα προστατεύεται η κύρια κατοικία του χρεώστη, όπου όμως αυτό θα είναι εφικτό. Το σχέδιο τίθεται υπόψη των πιστωτών για έγκριση. Σε ορισμένες περιπτώσεις που οι πιστωτές δεν εγκρίνουν το σχέδιο, το δικαστήριο θα μπορεί να επιβάλλει το σχέδιο εάν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας και προϋποθέσεις όπως προβλέπονται στον νόμο.

Η πρώτη κατοικία

Όπου αυτό είναι εφικτό, το Σχέδιο Αποπληρωμής προστατεύει την κύρια κατοικία του χρεώστη. Για να καταλήξει ο Σύμβουλος κατά πόσο η διατήρηση της πρώτης κατοικίας είναι εφικτή, πρέπει να λάβει υπόψη τα ακόλουθα: όλες τις δαπάνες σε σχέση με τη διατήρηση της πρώτης κατοικίας (περιλαμβανομένων ενοικίου, των πληρωμών ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, της συντήρησης, των φόρων και άλλων επιβαρύνσεων, του κόστους ασφάλισης, κ.λπ.), τα εισοδήματα του χρεώστη όπως προκύπτουν από τα στοιχεία που υπέβαλε, την ικανότητα άλλων ατόμων που διαμένουν στην κατοικία να συνεισφέρουν, και τις ανάγκες του χρεώστη και της οικογένειάς του και το κόστος για εναλλακτικές διευθετήσεις διαμονής.

Μπορεί να επιβληθεί
Τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί ο δανειολήπτης για να επιδιώξει ένα Επιβαλλόμενο Σχέδιο Αποπληρωμής είναι:
Το συνολικό υπόλοιπο των χρεών του (περιλ. εξασφαλισμένων και μη εξασφαλισμένων οφειλών) να μην ξεπερνά τις 350.000 ευρώ.
Τουλάχιστον ένας από τους πιστωτές του είναι εξασφαλισμένος πιστωτής και έχει εξασφάλιση επί της κύριας κατοικίας του χρεώστη, η οποία βρίσκεται στη Δημοκρατία και έχει αγοραία αξία μέχρι 300.000 ευρώ.
Η συνολική αξία των υπόλοιπων περιουσιακών στοιχείων του χρεώστη, εξαιρουμένης της κύριας κατοικίας του, δεν υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.

Ο δανειολήπτης αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη του λόγω χειροτέρευσης της οικονομικής του κατάστασης ως αποτέλεσμα γεγονότων ή καταστάσεων εκτός του ελέγχου του, τα οποία έχουν επισυμβεί από το 2009 και εντεύθεν και πριν την αίτηση για έκδοση προστατευτικού διατάγματος, και είχαν ως αποτέλεσμα την ουσιαστική μείωση του εισοδήματός του κατά τουλάχιστον 25%.

Εάν τεθεί σε ισχύ Σχέδιο Αποπληρωμής, είτε κατόπιν αποδοχής του από τους πιστωτές, είτε κατόπιν επιβολής του από το δικαστήριο, αυτό καθίσταται νομικά δεσμευτικό, τόσο για τον χρεώστη, όσο και τους πιστωτές. Αν ο δανειολήπτης έχει συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που προνοούνται στο σχέδιο, απαλλάσσεται από ανεξασφάλιστα χρέη, τα οποία δεν έχουν αποπληρωθεί μέσω του Σχεδίου Αποπληρωμής. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δανειολήπτης εξασφαλισμένου χρέους, που αποτελεί το αντικείμενο σχεδίου, δεν απαλλάσσεται από εξασφαλισμένα χρέη τα οποία καλύπτονται από το Σχέδιο Αποπληρωμής, εκτός του βαθμού που προνοείται στο σχέδιο.