Όταν τα χωριά του Τροόδους καλούνταν να δώσουν σκιέρ

Ολοκληρώνουμε σήμερα το αφιέρωμα στο κυπριακό σκι με μία πτυχή της ιστορίας του που δεν είναι ευρέως γνωστή, τη στήριξη που δέχτηκε τις δεκαετίες ’60-’70 από τα εκατοντάδες παιδιά των χωριών του Τροόδους, ώστε κάποτε να μπορούσε να «εκτοξευθεί» μέχρι τις πίστες των διεθνών αγώνων, ανάμεσα σε «υπερδυνάμεις» του αθλήματος, όπως η Αυστρία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ. Το «εγχείρημα του ’64» - ας το ονομάσουμε έτσι - ήταν δύσκολο και άγγιζε τα όρια της παραφροσύνης. Ένα μικρό νησί της Μεσογείου, χωρίς χιονοδρομική παράδοση, χωρίς αθλητές διεθνούς επιπέδου, και μάλιστα χωρίς ικανοποιητική χιονόπτωση κάποιες χρονιές στον Όλυμπο (Χιονίστρα), να στοχεύει στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες;

Διαβάστε επίσης:

Ο 80χρονος σκιέρ της Κύπρου - Ο Ηρακλής Σκυριανίδης στον «Π»

Συνίδρυσε τον μοναδικό διεθνή οργανισμό με έδρα την Κύπρο

«Δίψα» για αθλητές

Το 1963 η Κύπρος, μέσω του Ομίλου Χιονοδρόμων Κύπρου, έγινε μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χιονοδρομιών (FIS). Διψούσε όμως για αθλητές, οι οποίοι θα την καθιστούσαν και στην πράξη μέλος της παγκόσμιας οικογένειας των κρατών χιονοδρομίας, χωρίς να νιώθει κατώτερη. Το 1964 μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού αφίχθη στο αεροδρόμιο Λευκωσίας ο Αυστριακός προπονητής Βάλτερ Περκούπερ, ο οποίος έμελλε να μείνει στην Κύπρο για πέντε χρόνια, θέτοντας τις βάσεις τις αθλητικής πορείας του κυπριακού σκι. Τη σκυτάλη πήρε από τον Περκούπερ ο επίσης Αυστριακός Άλμπαν Μπέαρ, από το 1969 μέχρι το 1982.





Ο Λάμπρος Λάμπρου από τη Γαλάτα. Ένας αξέχαστος σκιέρ του Ολύμπου. Μαζί με τον Δημήτρη Παπαθεοδότου από το Φοινί ήταν οι πρώτοι Κύπριοι σκιέρ σε παγκόσμιο πρωτάθλημα (Γκάρμις Δ. Γερμανίας 1978).





Χωριά-«φυτώρια» σκιέρ

Το 1964 όμως μπορεί να χαρακτηριστεί κομβικό σημείο της εξάπλωσης του αθλήματος, γιατί το σκι ανοίχτηκε και σε άλλα κοινωνικά στρώματα, εκτός από τους λίγους κοινωνικά εύρωστους. Ο όμιλος πέτυχε να εκλαϊκεύσει το άθλημα και να το προσφέρει στη μάζα των νέων από τα γύρω χωριά του Ολύμπου. Η προσπάθεια συνίστατο όχι μόνο στο να φέρουν στα χιόνια πιο πολλούς αρχάριους, αλλά ειδικά νέους σε ηλικία, με σκοπό συν τω χρόνω να αποκτούσε και η Κύπρος χιονοδρόμους ικανούς να την εκπροσωπούν σε διεθνείς αθλητικές συναντήσεις. Γι’ αυτό τον σκοπό ο όμιλος ξεκίνησε σε συνεργασία με το Τμήμα Σωματικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας τη συμμετοχή των δημοτικών σχολείων των γύρω χωριών στο άθλημα των χιονοδρομιών. Αυτό διήρκεσε μόνο δύο χρόνια, διότι τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα, οι μαθητές της έκτης τάξης δημοτικού, αφότου πήγαιναν σε ένα γυμνάσιο εγκατέλειπαν το άθλημα για διάφορους λόγους. Αυτό οδήγησε στην απόφαση να συμμετάσχουν και τα σχολεία μέσης εκπαίδευσης της περιοχής Τροόδους, δηλαδή τα Γυμνάσια Πεδουλά, Σολέας, Ομόδους και Εμπορικής Σχολής Μιτσή Λεμύθου (αργότερα και του Αγρού). Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων χωρών της Ευρώπης, το μάθημα του σκι περιλήφθηκε στις δραστηριότητες του σχολικού προγράμματος, με τη συμμετοχή 20 παιδιών από κάθε γυμνάσιο, σε σύνολο 100. Αυτός θα ήταν ο αρχικός πυρήνας για τη δημιουργία των πρώτων Κυπρίων αθλητών του σκι.



 

Σχολικά λεωφορεία για τη Χιονίστρα

Με εξαίρεση τη «μία λίρα» για την αγορά της στολής τους και με τα λεωφορεία μεταφοράς που ήταν επιχορηγημένα από τους συνδέσμους γονέων, ο όμιλος προσέφερε στους μαθητές όλες τις διευκολύνσεις και χιονοδρομικό υλικό. Δύο φορές την εβδομάδα, στις 12.00, στην τελευταία ώρα του μαθήματος, τα λεωφορεία με τους μαθητές ξεκινούσαν από τις κοινότητες, με τη συνοδεία πάντοτε ενός εκπαιδευτικού, για να καταλήξουν στο Χιονοδρομικό Κέντρο για μαθήματα από τον Περκούπερ και στα μετέπειτα χρόνια από τον Μπέαρ. Επίσης, οι μαθητές με τις καλύτερες επιδόσεις μετέβαιναν για περαιτέρω εκπαίδευση σε χώρες με καλύτερες χιονοδρομικές συνθήκες, αλλά και με παράδοση στο σκι, με τις οποίες ο όμιλος είχε αναπτύξει καλές σχέσεις, κυρίως στην Αυστρία ή τον γειτονικό Λίβανο, συνήθως κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων ή του Πάσχα, όταν τα σχολεία έκλειναν. Η φιλοξενία και η εκπαίδευση των μαθητών γινόταν με τη στήριξη των ξένων χωρών.





Δύο φορές την εβδομάδα, στις 12.00, στην τελευταία ώρα του μαθήματος, τα λεωφορεία με τους μαθητές ξεκινούσαν από τις κοινότητες, με τη συνοδεία πάντοτε ενός εκπαιδευτικού, για να καταλήξουν στο Χιονοδρομικό Κέντρο για μαθήματα από τον Περκούπερ και στα μετέπειτα χρόνια από τον Μπέαρ.





Πρώτοι οι Λάμπρου και Παπαθεοδότου

Το 1978 το «εγχείρημα του ’64» έδωσε τους πρώτους καρπούς. Πλέον ο όμιλος μπορούσε να διαθέσει αθλητές από το ‘‘φυτώριο’’ των χωριών του Τροόδους, για μεγάλους διεθνείς αγώνες χιονοδρομίας. Με τους χρόνους δύο αθλητών 21 χρονών, του Λάμπρου Λάμπρου από τη Γαλάτα και του Δημήτρη Παπαθεοδότου από το Φοινί, η Κύπρος πληρούσε τα κριτήρια και έκανε την παρθενική της παρουσία στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Αλπικού Σκι FIS, στο Γκάρμις-Παρτενκίρχεν (Βαυαρία) της Δυτικής Γερμανίας (29 Ιανουαρίου-5 Φεβρουαρίου 1978). Προπονητής ο Άλμπαν Μπέαρ και αρχηγός αποστολής από την κεντρική επιτροπή του ομίλου ο Παύλος Μιχαηλίδης. Ο Λάμπρος Λάμπρου τερμάτισε 39^ος στην Τεχνική Κατάβαση και 83^ος στη Γιγαντιαία Κατάβαση, ενώ ο Δημήτρης Παπαθεοδότου δεν τα κατάφερε.



 

Στους Ολυμπιακούς

Με Ξενοφώντος, Πηλαβάκη, Αριστοδήμου

Το αποκορύφωμα όμως των προσπαθειών ήταν όταν η κυπριακή σημαία κυμάτισε για πρώτη φορά στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, τον Φεβρουάριο του 1980, αντιπροσωπευόμενη από τον όμιλο στο Λέικ Πλάσιντ των ΗΠΑ (13 – 24 Φεβρουαρίου 1980). Αν και συνηθίζεται να λέγεται πως η πρώτη συμμετοχή της Κύπρου σε Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν τον Ιούλιο του 1980 στη Μόσχα, στην πραγματικότητα η κυπριακή αποστολή παρέλασε σε τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων πέντε μήνες νωρίτερα, στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Λέικ Πλάσιντ.



Από αριστερά, Φίλιππος Ξενοφώντος, Λίνα Αριστοδήμου Λάμπρος Λάμπρου στο Καρπεννήσι το 1981. Οι δύο πρώτοι, μαζί με τον Ανδρέα Πηλαβάκη, έφτασαν για πρώτη φορά την Κύπρο σε Χειμερινούς Ολυμπιακούς, στο Λέικ Πλάσιντ των ΗΠΑ το 1980. Στη φωτογραφία και ο Πρόεδρος του Ομίλου Χιονοδρόμων Κύπρου Νέαρχος Θεοδώρου.

Στους αγώνες η Κύπρος έλαβε μέρος με τρεις αθλητές, που συμμετείχαν στο Αλπικό Σκι. Τον 26χρονο Φίλιππο Ξενοφώντος, τον 21χρονο Ανδρέα Πηλαβάκη και την 14χρονη Λίνα Αριστοδήμου. Από τη Γαλάτα, το Φοινί και τη Λευκωσία (όμως με διαμονή στο Τρόοδος λόγω επαγγελματικών δραστηριοτήτων της οικογένειάς της, κάτι που βοήθησε την προετοιμασία της) αντίστοιχα. Αρχηγός της ομάδας ο πρόεδρος του ομίλου Νέαρχος Θεοδώρου.

Οι τρεις Κύπριοι αθλητές αγωνίστηκαν στο Σλάλομ και στο Γιγαντιαίο Σλάλομ (Αλπικό Σκι). Η ιστορική πρώτη κυπριακή παρουσία καταγράφηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1980, με τους δύο άνδρες να αγωνίζονται στο Γιγαντιαίο Σλάλομ. Πρώτος Κύπριος που αγωνίστηκε σε Ολυμπιακούς Αγώνες υπό την κυπριακή σημαία ήταν ο Φίλιππος Ξενοφώντος: «Αγωνίστηκα πρώτος εκείνη την ημέρα. Θυμάμαι μετά κατέβηκα και περίμενα κάτω τον Ανδρέα για να ολοκληρώσει». Το διήμερο 18 και 19 Φεβρουαρίου έλαβε χώρα το Γιγαντιαίο Σλάλομ ανδρών, στις 20 και 21 το αντίστοιχο αγώνισμα γυναικών, ενώ στις 22 και 23 Φεβρουαρίου διεξήχθη το Σλάλομ, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Ο Φίλιππος Ξενοφώντος κατέλαβε την 36η θέση στο Σλάλομ και την 54η στο Γιγαντιαίο Σλάλομ. Ο Ανδρέας Πηλαβάκης τερμάτισε 37ος στο Σλάλομ, ενώ δεν ολοκλήρωσε την προσπάθειά του στο Γιγαντιαίο Σλάλομ. Η Λίνα Αριστοδήμου τερμάτισε 33η στο Γιγαντιαίο Σλάλομ και δεν ολοκλήρωσε την προσπάθειά της στο Σλάλομ.

Από τότε, η Κύπρος συνεχίζει να εκπροσωπείται σε διεθνείς αγώνες σκι. Το «εγχείρημα του ’64» τελεσφόρησε. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόγραμμα εκμάθησης σκι στους μαθητές των Γυμνασίων Τροόδους διαρκεί από το 1964 μέχρι σήμερα, αλλά όχι με σκοπό τη στελέχωση της Εθνικής ομάδας, αλλά τη διάδοση του αθλήματος. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 είναι που έπαψε αυτός ο τρόπος «εκκόλαψης» αθλητών.