Κρίσιμη χρονιά το 2019 για αέριο και Κυπριακό

Στην πιο ενδιαφέρουσα, και συνάμα κρίσιμη, φάση εισέρχεται η γεώτρηση του πλοίου-γεωτρύπανου Stena Icemax επί του στόχου «Δελφύνη-1» στο θαλάσσιο τεμάχιο «10» της κυπριακής ΑΟΖ. Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές το γεωτρύπανο άγγιξε την επιφάνεια του στόχου προκειμένου να σχηματιστεί, για λογαριασμό της Exxon μια πρώτη εικόνα ως προς το κοίτασμα που αναζητείται. Πέραν όμως των τεχνικών λεπτομερειών επί της τρέχουσας ερευνητικής γεώτρησης του αμερικανικού κολοσσού το 2019 δείχνει να αποτελεί χρονιά-σταθμό ως προς τις εξελίξεις στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη για σειρά λόγων όπως:

α) Τον σχηματισμό της μεγάλης εικόνας αναφορικά με τις πραγματικές προοπτικές από την εύρεση ποσοτήτων υδρογονανθράκων στην Κύπρο

β) Τις επιμέρους δυναμικές που κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιφέρει στο Κυπριακό και

γ) Τις αντιδράσεις της Τουρκίας.

Ώρα της αλήθειας

Για τον αμερικανικό κολοσσό της Exxon το «10» δείχνει να αποτελεί ελπιδοφόρο κοίτασμα. Τη γεώτρηση στον στόχο «Δελφύνη-1» θα ακολουθήσει ακόμη μια επί του στόχου «Ανθείας» και «Γλαύκος» προκειμένου μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου να έχει καταστεί σαφές αν υπάρχει αξιόλογο κοίτασμα. Αν και δεν χωρούν ακριβείς προβλέψεις για το τι θα προκύψει από την ολοκλήρωση της ερευνητικής δραστηριότητας του Stena Icemax (σ.σ. το μέγεθός, η διαμόρφωση και οι διαστάσεις του κοιτάσματος όπως και στοιχεία που σχετίζονται με την η πορότητά του εντός, καθώς και τη σύνθεση του περιεχομένου εξετάζονται στην παρούσα φάση) η εταιρεία δείχνει να διατηρεί την αισιοδοξία της βασιζόμενη όμως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Π» στο γεγονός πως όλα κύλησαν ομαλά χωρίς σοβαρές αποκλίσεις από τις αρχικές ενδείξεις (σεισμογραφικές έρευνες). Ωστόσο πηγές που γνωρίζουν και που παρακολουθούν τις εξελίξεις εκ του σύνεγγυς ανέφεραν πως το αίσθημα που υπάρχει είναι αυτό της «συγκρατημένης αισιοδοξίας». Σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη ενός μεγάλου κοιτάσματος στο «10» θα άλλαζε τα δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή έχοντας καταλυτικές συνέπειες και στο Κυπριακό ενώ ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα, όπως σημειώνουν στον «Π» χαρακτηριστικά ορισμένες πηγές, «θα δημιουργούσε προϋποθέσεις για ένα πιθανό worst case scenario με φόντο το Κυπριακό».

Χρονιά ερευνών

Το 2019 θα είναι χρονιά επιστροφής της Total και της ENI στη δραστηριοποίησή τους εντός των τεμαχίων της κυπριακής ΑΟΖ με ερευνητικές δραστηριότητες που θα καλύψουν, εκτός απροόπτου, μια περίοδο 10 μηνών εντός του έτους. Ο γαλλικός κολοσσός της Total φιλοδοξεί να επιστρέψει για νέα γεώτρηση στο θαλάσσιο τεμάχιο «6» προκειμένου να ολοκληρώσει την εικόνα σχετικά με τον στόχο «Καλυψώ» και λόγω γειτνίασης με το «10» (σ.σ. να υπενθυμίσουμε πως υπήρξε σχετική απογοήτευση στο «6», αφού βρέθηκε αέριο αλλά σε ιζηματογενή πετρώματα, που λόγω της πολύ χαμηλής διαπερατότητας δεν επέτρεπαν ελπίδες για υπολογίσιμο κοίτασμα, ενώ δεν επιβεβαίωνε τον στόχο τύπου «Zor» με ανθρακικά άλατα σε αρχέγονους υφάλους. Ωστόσο, όταν το γεωτρύπανο έφτασε μερικές δεκάδες μέτρα πιο κάτω, έδειξε ακριβώς αυτό που αναζητούσαν οι ειδικοί της ΕΝΙ, κοίτασμα τύπου «Zor» και μάλιστα πέραν των αισιόδοξων αποκλίσεων στις φόρμουλες των ειδικών. Η γεώτρηση έγινε σε σημείο, που το βάθος της θάλασσας είναι 1.902 μέτρα και έφτασε σε βάθος περίπου 1.800 μέτρων κάτω από τον βυθό). Επιπλέον ενδιαφέρουσες προοπτικές προκύπτουν και για το θαλάσσιο τεμάχιο «7» που εκτός απροόπτου αλλά και παρά τις προσπάθειες για να υπάρξει δραστηριότητα της Exxon, θα αδειοδοτηθεί -λόγω γειτνίασης- στην Total. Συγκλίνουσες πηγές κάνουν λόγο και για επιστροφή της ΕΝΙ στο τεμάχιο «3», χωρίς ωστόσο ο ιταλικός κολοσσός να έχει ανοίξει τα χαρτιά του. Σε κάθε περίπτωση αυτό που προκύπτει είναι πως η επιστροφή της Total και της ΕΝΙ στην κυπριακή ΑΟΖ αποτελούν και κινήσεις με πολιτικές προεκτάσεις λόγω και των, αναμενόμενων, αντιδράσεων/ κινήσεων από την Τουρκία τους επόμενους μήνες.

Wait & See από Τουρκία

Παρά το γεγονός πως, κι όπως αναμένονταν, η Τουρκία δεν αποπειράθηκε να παρεμποδίσει τις δραστηριότητες της Exxon τηρώντας μια στάση αναμονής ώστε να σχηματίσει εικόνα για το τις προοπτικές του «10» δείχνει να μην έχει εγκαταλείψει τη στρατηγική της για συνολική ακύρωση του ερευνητικού προγράμματος της ΚΔ. Ξένες διπλωματικές πηγές τονίζουν πως το προηγούμενο ακύρωσης της γεώτρησης της ΕΝΙ στο τεμάχιο του «3» όπου η Τουρκία παρεμπόδισε τις εργασίες του γεωτρύπανου Saipem12000 θα μπορούσε να επεκταθεί και στις δραστηριότητες της Total προκειμένου de facto οι δύο ευρωπαϊκές εταιρείες να παγώσουν τις δραστηριότητές τους εντός του 2019 στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Τουρκία με Navtex ανακοίνωσε τη διεξαγωγή πολυεθνικής στρατιωτικής άσκησης με τη συμμετοχή πολεμικών πλοίων και σκαφών, αυτή τη φορά στη μισή σχεδόν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η εν λόγω περιοχή εκτείνεται στα τεμάχια «1», «2», «7», «8», «9», «11», «12» και «13» και βρίσκεται 15 ναυτικά μίλια νότια του Ακρωτηρίου Λεμεσού. Η τουρκική Navtex έχει διάρκεια από τις 17 Δεκεμβρίου έως τις 19 Φεβρουαρίου του 2019 και πηγές που παρακολουθούν τις εξελίξεις θεωρούν πως θα μπορούσε να επεκταθεί μέχρι τα τέλη Απριλίου του 2019. Ξένη διπλωματική πηγή ανέφερε μάλιστα στον «Π» πως ένα σενάριο όπου η Exxon δεν θα έχει βρει σημαντικό κοίτασμα και που η Τουρκία θα έστηνε στην Total παρεμφερές σκηνικό με αυτό της EΝΙ στο «3» τον Φεβρουάριο του 2018 θα είχε σημαντικό αντίκτυπο για τη συνέχεια των ερευνητικών δραστηριοτήτων της ΚΔ. Η ίδια πηγή εκτιμάει μάλιστα πως εκ μέρους του Παρισιού δεν θα υπήρχε δυναμική αντίδραση, με το modus operandi να είναι ακριβώς το ίδιο με τις ενέργειες της ΕΝΙ. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η Τουρκία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο για την απόκτηση και δεύτερου ερευνητικού πλοίου που θα μπορούσε να αναπτύξει εντός της κυπριακής ΑΟΖ το δεύτερο τρίμηνο του 2019 σε συνδυασμό με το «Fatih» προκειμένου να δημιουργήσει de facto δεδομένα εντός της κυπριακής ΑΟΖ προχωρώντας σε δική της, ξεχωριστή, γεώτρηση.

Η μεγάλη εικόνα

Ενώ από το Μπερ Σεβά, προ ημερών, η ΚΔ δείχνει να επενδύει πολιτικό κεφάλαιο στο φιλόδοξο, αλλά κι αμφιλεγόμενο ως προς τις ρεαλιστικές προοπτικές πραγματοποίησής του, πρότζεκτ του East Med -στο πλαίσιο των σχημάτων τριμερούς διπλωματίας με το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Αίγυπτο κι άλλα κράτη της περιοχής- αυτό που ξετυλίγεται ως μια πιο πραγματιστική προοπτική είναι οι κινήσεις του αμερικανικού κολοσσού Exxon για δημιουργία τερματικού στην Κύπρο σε περίπτωση ανακάλυψης ενός κοιτάσματος στο «10» που θα άλλαζε τα δεδομένα στην περιοχή. Παράλληλα η πώληση φυσικού αερίου από την «Αφροδίτη» προς την Αίγυπτο παραμένει μια επιλογή που εξετάζει η Λευκωσία και που ωστόσο περνάει μέσα από μια συμφωνία συνεκμετάλλευσης Κύπρου - Ισραήλ η οποία χρονίζει ως προς την τελική της κατάληξη. Ωστόσο αυτό που καθίσταται σαφές είναι πως τα αποτελέσματα της γεώτρησης της Εxxon θα αλλάξουν τα δεδομένα ή θα... καταβυθίσουν την προοπτική των υδρογονανθράκων - σε σχέση φυσικά και με το Κυπριακό και με τις ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή. Το μόνο σίγουρο είναι πως το 2019 παραμένει καθοριστική χρονιά. Και παρά την αισιοδοξία που συνήθως επικρατεί, στον δημόσιο διάλογο σε σχέση με τους υδρογονάνθρακες στην Κύπρο, ένα worst case scenario θα περιελάμβανε όλες τις δυνατές αρνητικές εξελίξεις: Μη ύπαρξη σημαντικού κοιτάσματος από πλευράς της Exxon, ακυρωτικές ενέργειες της Τουρκίας επί της κυπριακής ΑΟΖ, ναυάγιο στο ζήτημα του καθορισμού της συμφωνίας συνεκμετάλλευσης του «12» («Αφροδίτη») με το Ισραήλ και, αλλαγή πλεύσης του τελευταίου σε σχέση με την προοπτική εξαγωγής φυσικού αερίου από το «Λεβιάθαν» προς την Τουρκία μέσω αγωγού. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί κανείς εύκολα να αντιληφθεί τις προεκτάσεις στο Κυπριακό.

*Twitter: @JohnPikpas