Σύγκρουση θεσμών με «μανία» Οδυσσέα

Στο νομοθετικό κενό όπου δρουν θεσμοί του κράτους αναπτύχθηκε χθες η σύγκρουση του γενικού ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη με την επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, μετά την καταγγελία της επιτρόπου στον γενικό εισαγγελέα ότι ο γενικός ελεγκτής διέπραξε ποινικό αδίκημα, αρνούμενος να καταθέσει στοιχεία αναφορικά με καταγγελία εναντίον του για παραβίαση της νομοθεσίας περί προσωπικών δεδομένων.

Η επίτροπος Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου παρέπεμψε την άρνηση του γενικού ελεγκτή στον γενικό εισαγγελέα, υποδεικνύοντας ότι η νομοθεσία που διέπει το γραφείο της δεν περιορίζεται όσον αφορά τη δραστηριότητα θεσμών. Δηλαδή, ο γενικός ελεγκτής ελέγχεται για διάπραξη ποινικού αδικήματος όσον αφορά την άρνησή του να κοινοποιήσει στοιχεία στην αρμόδια επίτροπο για παραβίαση της νομοθεσίας περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. Ενώπιον αυτής της καταγγελίας, ο γενικός ελεγκτής αντί να περιοριστεί στο αυτονόητο, ότι δηλαδή η κυπριακή νομοθεσία δεν προστατεύει ως οφείλει τους «πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος», έφτασε στο σημείο να συνδέσει την καταγγελία της επιτρόπου εναντίον του με την εφημερίδα «Πολίτης», η οποία είχε να ασχοληθεί με το θέμα του ΟΠΑΠ από τον περασμένο Απρίλιο. Κατηγορώντας την κ. Λοϊζίδου Νικολαΐδου για ψεύδη όσον αφορά την καταγγελία ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν συνεργάστηκε με το γραφείο της επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ο κ. Μιχαηλίδης υποστήριξε σε τηλεοπτικές δηλώσεις του ότι η διελκυστίνδα μεταξύ των δύο θεσμών ανέκυψε μετά την άρνησή του να αποκαλύψει στην επίτροπο την ταυτότητα του πληροφοριοδότη που κοινοποίησε στον γενικό ελεγκτή στοιχεία σε σχέση με πληρωμές της εταιρείας ΟΠΑΠ Κύπρου, η κατ’ ισχυρισμόν απόκρυψη των οποίων ενδεχομένως να απέβαινε εις βάρος των κρατικών συμφερόντων. Σε γραπτή δήλωσή της η επίτροπος απάντησε χθες στις αιτιάσεις του γενικού ελεγκτή, υποστηρίζοντας ότι «εφόσον δεν κατέστη δυνατή η συλλογή όλων των απαραίτητων πληροφοριών» η ίδια ενήργησε «όπως προβλέπει το γράμμα της οικείας νομοθεσίας, ήτοι μέσω καταγγελίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στον γενικό εισαγγελέα για ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων». Προηγουμένως, ο γενικός ελεγκτής σε τηλεοπτικές δηλώσεις του είχε αποδώσει αλλότρια κίνητρα στην καταγγελία της επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, συνδέοντας τις ενέργειές της με τον σύζυγό της, ο οποίος είναι ο οικονομικός διευθυντής της εφημερίδας «Πολίτης». Τις «προσωπικές επιθέσεις» εναντίον της χαρακτήρισε ατυχείς και άστοχες η κ. Λοϊζίδου Νικολαΐδου, υποβάλλοντας ότι δεν προωθούν «τη νόμιμη και θεμιτή λειτουργία των ανεξάρτητων αξιωματούχων και των θεσμών που αυτοί εκπροσωπούν».

«Μανία» επί της ουσίας

Αποδίδοντας «μανία» στην επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα να εξασφαλίσει όλες τις πληροφορίες γύρω από την καταγγελία εναντίον του γενικού ελεγκτή, που υποβλήθηκε στο γραφείο της, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης υποστήριξε ότι δεν θα μπορούσε να αποκαλύψει την ταυτότητα του «πληροφοριοδότη δημοσίου συμφέροντος» διότι κάτι τέτοιο θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στην προσπάθεια του κράτους να πατάξει φαινόμενα διαφθοράς. Χαρακτηρίζοντας ψευδή τον ισχυρισμό της κ. Λοϊζίδου Νικολαΐδου ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν συνεργάστηκε με το γραφείο της, ο κ. Μιχαηλίδης υποστήριξε χθες ότι συνεργάζεται με την επίτροπο, όμως δεν θα μπορούσε να αποκαλύψει την ταυτότητα του πληροφοριοδότη. Όπως προκύπτει, ο γενικός ελεγκτής επικαλείται για την έρευνά του ένα δικαίωμα που δεν ερείδεται σε νομοθεσία, αλλά σε πρόθεση νομοθετικής ρύθμισης για την προστασία των «πληροφοριοδοτών δημοσίου συμφέροντος». Από την άλλη πλευρά, η επίτροπος επικαλείται τον νόμο που διέπει το γραφείο της, ζητώντας συμμόρφωση με τη νομοθεσία, η οποία εξαιρεί από τον έλεγχό της μόνο δικηγόρους και υποθέσεις που βρίσκονται ενώπιον δικαστηρίων. Με δήλωσή του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο γενικός εισαγγελέας ενημέρωσε χθες ότι θα εξετάσει την καταγγελία της επιτρόπου.

Ακάλυπτος έλεγχος

Η νέα σύγκρουση μεταξύ θεσμών του κράτους, που ανέδειξε η καταγγελία της επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εναντίον του γενικού ελεγκτή, παραπέμπει στο νομοθετικό κενό, όπου ασκείται η δραστηριότητα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Η νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων σαφώς δεν εξαιρεί τον γενικό ελεγκτή από το πεδίο ελέγχου της επιτρόπου αρμόδιας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Νομοθεσία που να καθορίζει τα όρια λειτουργίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δεν υφίσταται. Στη συγκεκριμένη υπόθεση που αποπειράθηκε να ερευνήσει ο γενικός ελεγκτής (βάσει των πληροφοριών του «ευσυνείδητου πολίτη») υπήρχαν στοιχεία που παρέπεμπαν, σύμφωνα με τον ίδιο, σε ποινικά αδικήματα από τον ΟΠΑΠ, όπως η συγκάλυψη εσόδων από εγκληματικές πράξεις. Όμως, οι καταγγελίες του γενικού ελεγκτή απορρίφθηκαν δικαστικώς σε αλλεπάλληλες εξετάσεις της πρόθεσης της Αστυνομίας να ερευνήσει την ΟΠΑΠ Κύπρου. Από τον περασμένο Απρίλιο, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι πληρωμές της ΟΠΑΠ Κύπρου στον Κύπριο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που κατήγγειλε την υπόθεση στην επίτροπο Προσωπικών Δεδομένων, δεν ήταν παράνομες. Ο πληροφοριοδότης του γενικού ελεγκτή δεν παύει ωστόσο (σύμφωνα με τον γενικό ελεγκτή) να είχε πρόθεση την αποκάλυψη παρανομίας. Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, ο γενικός ελεγκτής δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τον πληροφοριοδότη του χωρίς ο ίδιος να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της νομοθεσίας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η λύση της διελκυστίνδας, που αγγίζει μέχρι και το Σύνταγμα, αναμένεται από τον γενικό εισαγγελέα, ο οποίος υποσχέθηκε χθες εξέταση της καταγγελίας της επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.