Στάχτη στα μάτια οι 2.389 αιτήσεις

Το σταγονόμετρο με το οποίο χορηγούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών στη Βουλή στοιχεία για τις πολιτογραφήσεις επενδυτών οδήγησε χθες στην αποκάλυψη των αιτήσεων που χειρίστηκε κάθε ένας από τους 233 παρόχους υπηρεσιών για πολιτογραφήσεις. Συνολικά 2.389 αιτήσεις κατ’ εξαίρεση πολιτογράφησης κατατέθηκαν μεταξύ 28/5/2013 και 31/8/2018, χωρίς ωστόσο η αρμόδια λειτουργός στο υπουργείο δρ Χριστίνα Καούλλα να ενημερώνει την κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών πόσες από τις 2.389 αιτήσεις πολιτογράφησης εγκρίθηκαν. Βάσει στοιχείων που στάλθηκαν στη Βουλή πριν από έναν χρόνο, αναφορικά με τις μέχρι τότε αιτήσεις κατ’ εξαίρεση πολιτογράφησης επενδυτών, το ποσοστό απόρριψής τους έφτασε περίπου το 3%, υποβάλλοντας ότι από τις 2.389 αιτήσεις έχουν εγκριθεί τουλάχιστον οι 2.300. Τα ποσά που εισέπραξαν τα δικηγορικά και λογιστικά γραφεία (ως επί το πλείστον) τα οποία χειρίστηκαν αυτές τις αιτήσεις υπολογίζονται μεταξύ 69 εκατομμυρίων ευρώ και 115 εκατ., αφού σύμφωνα με πληροφορίες του «Π» οι χρεώσεις για το τρέξιμο των διαδικασιών πολιτογράφησης κυμαίνονται σήμερα μεταξύ 30.000 και 50.000 ευρώ.

Πρωταθλητής στον χειρισμό αιτήσεων πολιτογράφησης τα τελευταία πέντε χρόνια είναι το ελεγκτικό γραφείο PricewaterhouseCoopers με 184 αιτήσεις κατ’ εξαίρεση πολιτογράφησης επενδυτών. Έπονται δύο δικηγορικά γραφεία (Ανδρέας Δημητριάδης και Μιχαλάκης Κυπριανού) με 137 και 123 αιτήσεις αντίστοιχα. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν ένα ακόμα δικηγορικό γραφείο (Αρετή Χαριδήμου με 119 αιτήσεις) και ο ελεγκτικός οίκος KPMG με 114. Στην έκτη θέση με 112 αιτήσεις είναι το λογιστικό γραφείο Fides Corp-Accountants & Business Advisors, με επικεφαλής τον γαμπρό του προέδρου της Βουλής. Γραφεία που συνδέονται με πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα διακρίνονται στον κατάλογο που στάλθηκε στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου (και αποκαλύφθηκε χθες στη «Χαραυγή»). Ενδεικτικά, σημειώνονται τα ονόματα των δικηγορικών γραφείων Αλέξανδρου Σίνκα (με 3 αιτήσεις), ο οποίος είναι γραμματέας διεθνών σχέσεων στον ΔΗΣΥ, Νίκου Χρ. Αναστασιάδη (με 41 αιτήσεις), Ομήρου & Ομήρου (με 4 αιτήσεις), και Τάσσου Παπαδόπουλου (με 17 αιτήσεις).

«Σκοτεινά» νούμερα

Το ποσό των τουλάχιστον 69 εκατ. ευρώ που δαπανήθηκε στους παρόχους υπηρεσιών πολιτογράφησης δεν εξαντλεί, όπως είναι γνωστό, το κόστος που κατέβαλαν οι σχεδόν διπλάσιοι από τον αριθμό των αιτήσεων επενδυτές που έλαβαν την κυπριακή υπηκοότητα τα τελευταία πέντε χρόνια. Σχεδόν διπλάσιοι γιατί οι επενδυτές δικαιούνται με βάση τα κριτήρια του κυπριακού σχεδίου να ζητήσουν πολιτογράφηση και των οικείων τους.

Με το κόστος για την αγορά κυπριακού διαβατηρίου να ήταν πέντε εκατομμύρια ευρώ καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες μέχρι το 2015, το boom στην αγορά ακινήτων ξεκινά το 2016, όταν τα κριτήρια για τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις διαφοροποιούνται περιοριζόμενα σε 2 εκατομμύρια ευρώ επένδυση συν αγορά κατοικίας αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ. Σύμφωνα με τη γνωστή φετινή έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας, τα ευρήματα της οποίας δεν διαψεύσθηκαν με επίκληση στοιχείων από την κυβέρνηση, τα έσοδα της Κύπρου από την πολιτική των χρυσών διαβατηρίων φτάνουν τα 914 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Πολλαπλασιάζοντας το ποσό με τα πέντε χρόνια που λειτουργούν εντατικά τα σχέδια κατ’ εξαίρεσης πολιτογραφήσεων, προσεγγίζεται το ποσό των 4,8 δισ., το οποίο αν διαιρεθεί με τον αριθμό των 2.389 αιτήσεων δίνει ακριβώς το ποσό του κόστους της αγοράς διαβατηρίων στην Κύπρο, δηλαδή 2 εκατ. Όπως προκύπτει, μικρή σημασία έχει ο αριθμός των αιτήσεων για κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση που χειρίστηκε ο κάθε πάροχος υπηρεσιών. Το πραγματικό ερώτημα που δεν απαντάται στα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών είναι σε ποιες συγκεκριμένες επενδύσεις οδηγήθηκαν τα 4,8 δισ. Δηλαδή, ποιος ευνοήθηκε περισσότερο από τη συγκεκριμένη πολιτική; Μία ενδεικτική εικόνα ενδεχομένως να δίνεται στις 100 αιτήσεις επενδυτών που χειρίστηκε ο όμιλος εταιρειών Λεπτός, ο οποίος δραστηριοποιείται κυρίως στην ανάπτυξη γης. Χωρίς να υπολογίζονται τα δύο εκατομμύρια της πραγματικής επένδυσης, έστω ότι εγκρίθηκαν οι μισές αιτήσεις του ομίλου, σημαίνει εισπράξεις μόνο από πωλήσεις ακινήτων ύψους 25 εκατ. ευρώ.

Συνεχείς αλλαγές, ίδιο το πρόβλημα

Η πληροφορία που δεν πρόκειται να δώσει η κυβέρνηση στη Βουλή αναφορικά με τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις είναι τα ονόματα των ίδιων των επενδυτών. Η επίκληση σε προσωπικά δεδομένα είναι μεν πειστική για την άρνηση αυτή, όχι όμως και για την αδιαφορία του κράτους να ελέγξει την προέλευση των χρημάτων που δαπανώνται για τις πολιτογραφήσεις. Στη φετινή έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι η Κύπρος «δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη την προέλευση των κεφαλαίων όταν εξετάζει τις αιτήσεις» επενδυτών για πολιτογράφηση. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο κενό στη διαδικασία για την οποία ελέγχεται η χώρα από την ΕΕ, υπό το βάρος μάλιστα αποκαλύψεων στον ξένο Τύπο, όπως στον «Guardian» πριν έναν χρόνο, για παροχή διαβατηρίων σε Ρώσους ολιγάρχες με την κατακλείδα του «Guardian» να αποφαίνεται ότι οι Κύπριοι, αδυνατώντας πλέον να ξεπλένουν τα χρήματα των Ρώσων, ξεπλένουν τους ίδιους τους Ρώσους.

Προς κάλυψη και αυτού του κενού, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει προκηρύξει διαγωνισμό για την επιλογή οίκων που θα διεξάγουν τον ενισχυμένο έλεγχο δέουσας επιμέλειας για κάθε αίτηση πολιτογράφησης. Παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό του υπουργείου στη Βουλή, ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Πετρίδης είχε αναφέρει σχετικά ότι θα ανατεθεί σε μέχρι και τρεις οίκους η ευθύνη για τη σύνταξη εκθέσεων ενισχυμένης διεθνούς δέουσας επιμέλειας για τους αιτητές και τα μέλη των οικογενειών τους. Ο έλεγχος θα περιλαμβάνει επαλήθευση της ταυτότητας του αιτητή, ανάλυση του ιστορικού της εταιρείας του (δομή του τελικού ιδιοκτήτη, εκπρόσωποι εταιρείας, συνδεδεμένα πρόσωπα), έλεγχο της φήμης του αιτητή, έλεγχο των επιχειρηματικών και κοινωνικών πρακτικών του και κυρίως επαλήθευση πληροφοριών σχετικά με την πηγή των εσόδων και τον πλούτο του.