Ιδού η «λίστα Σταυρινάκη»: Ο κατάλογος διαγραφών δανείων πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων του 2013

ΓΡΑΦΕΙ: ΦΑΝΗΣ ΜΑΚΡΙΔΗΣ

Ο  «Πολίτης» αποκαλύπτει αυτούσια τη λίστα Σταυρινάκη που καταρτίστηκε στις 10 Ιανουαρίου του 2013, αλλά δεν έμελλε να δει το φως της δημοσιότητας μέχρι σήμερα που το πράττουμε.

Ο τότε ανώτερος διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου και μετέπειτα υποδιοικητής της (4/2/2013), Σπύρος Σταυρινάκης, με εγκύκλιό του είχε ζητήσει απ΄ όλες τις συσταθείσες στην Κύπρο τράπεζες να υποβάλουν λεπτομερή στοιχεία για διαγραφές δανείων αξιωματούχων χρηματοοικονομικών οργανισμών και πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων, με βάση τα δεδομένα που ίσχυαν στις 30 Σεπτεμβρίου του 2012.

Η λίστα καταρτίστηκε μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του 2013 και είχε διαρρεύσει σε δημοσιογράφους και ΜΜΕ. Ωστόσο, είτε δημοσιοποιήθηκαν αυτούσιες μόνο μερικές περιπτώσεις προσώπων, είτε είδαν το φως της δημοσιότητας τα αρχικά ονόματα εμπλεκόμενων. Κι όπως θα αναλύσουμε στις επόμενες αράδες, οι αρμόδιοι αξιωματούχοι που θα έπρεπε να φροντίσουν για τη διερεύνηση όλων των περιπτώσεων, ενεργούσαν με τέτοιο τρόπο, σάμπως και ήθελαν να σκονιστεί σε κάποιο συρτάρι…







Με την αποκάλυψή της λίστας, δεν λέμε απαραίτητα ότι υπάρχει οσμή σκανδάλου σε όλες τις περιπτώσεις. Άλλων δουλειά είναι να διερευνήσουν και να μας ενημερώσουν. Ή μάλλον, ήταν. «Ξεθάβουμε» τη λίστα με στόχο να υπηρετήσουμε τη διαφάνεια και το δημόσιο συμφέρον. Άλλωστε, στον τόπο μας, η επιζήμια προκατάληψη είναι μήτηρ πολλών κακών.

Παραθέτουμε τις τέσσερις περιπτώσεις στις οποίες εστίαζε η έκθεση που συνόδευε τη λίστα της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου: 

Σύζυγοι Αναστασιάδη και Συλλούρη

Η λίστα Σταυρινάκη, που συνοδευόταν από σχόλια, εστίαζε, μεταξύ άλλων, στις περιπτώσεις διαγραφής δανείων της συζύγου και της πεθεράς του νυν Πρόεδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη.

Όπως σημειωνόταν, η Εθνική Τράπεζα το 2008 είχε προβεί σε διαγραφή ποσού 85 χιλιάδων ευρώ από επενδυτικό δάνειο που είχε κάνει η σύζυγος του πρώτου πολίτη, Άντρη Αναστασιάδου, και η πεθερά του Έλσα Μουστακούδη. Επιπλέον, η ίδια τράπεζα είχε προβεί σε διαγραφή ποσού 58.0000 ευρώ σε σχέση με επενδυτικό δάνειο της κ. Αντιγόνης Νικολαΐδου, συζύγου του Δημήτρη Συλλούρη. Ο τελευταίος, τότε ήταν πρόεδρος του ΕΥΡΩΚΟ. Μετέπειτα βρέθηκε στη θέση του πρόεδρου της Βουλής, για να αποχωρήσει από τη θέση κακήν κακώς μετά το σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων και των αποκαλύψεων του Al Jazeera.

Ζεύγος Κουτσού

Καταγράφεται η περίπτωση εταιρείας (Tasni Trading Co Ltd) συμφερόντων του κ. Νίκου και της κ. Αναστασίας Κουτσού. Το 2008, η Ελληνική Τράπεζα είχε προβεί σε διαγραφή 543.000 ευρώ. Όπως είχε διευκρινίσει τότε η τράπεζα, το εισπράξιμο χρέος ήταν 1.654.000 ευρώ. Η υπόθεση πήρε τη νομική οδό, ωστόσο μετά από χρονοβόρες διαδικασίες κρίθηκε από τον χρηματοικονομικό οργανισμό πως η πιο συμφέρουσα λύση ήταν να εισπράξει άμεσα 1.111.000 ευρώ, όσα πρόσφερε το ζεύγος, και να γίνει διευθέτηση με διαγραφή 543 χιλιάδων. Όπερ και εγένετο.

Πρώην πρόεδρος Γ. Βασιλείου

Η Λαϊκή Τράπεζα, σύμφωνα πάντα με τη λίστα Σταυρινάκη και το συνοδευτικό δισέλιδο σημείωμα, τον Ιούλιο του 2011 έκανε διακανονισμό με την εταιρεία ERE (Middle East) προκειμένου να διαγραφούν 5,8 εκατομμύρια δολάρια από χρέος της. Το 51% της ERE ανήκε στον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Γιώργο Βασιλείου. Η συμφωνία διαγραφής προνοούσε καταβολή από πλευράς ERE ποσού 21 εκατομμυρίων δολαρίων μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου του 2014.

 

ΑΚΕΛ – ΠΕΟ και Κατσουρίδης

Η τέταρτη περίπτωση στην οποία εστίαζε το κείμενο που συνόδευε τις λίστες, ήταν η ακόλουθη (μεταφέρουμε αυτούσιο απόσπασμα): «Τον Μάιο του 2012, η Τράπεζα Κύπρου είχε προβεί σε διαγραφές 2,8 εκατ. ευρώ και 193 χιλιάδων σε σχέση με δάνεια προς Tamasos Hotel Enterprises (εταιρεία συνδεδεμένη με ΑΚΕΛ – ΠΕΟ) και ΠΕΟ αντιστοίχως. Να σημειωθεί ότι με επιστολή της ημερομηνίας 28 Δεκεμβρίου 2012, η τράπεζα μας πληροφόρησε ότι η υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου εξετάζει τη διαγραφή των πιο πάνω υποχρεώσεων και θα μας ενημερώσει εντός Ιανουαρίου με τα σχετικά ευρήματα. Περαιτέρω, η τράπεζα ανέφερε ότι κατά το 2007 και 2008 είχε προβεί σε διαγραφή συνολικού ποσού 111 χιλιάδων ευρώ σε σχέση με χορηγήσεις προς τον όμιλο New Marathon Group, ο οποίος, σύμφωνα με την τράπεζα, σχετίζεται με τον κ. Ν. Κατσουρίδη, βουλευτή του ΑΚΕΛ. Ωστόσο, η τράπεζα δεν διευκρινίζει την ακριβή σχέση». Να σημειωθεί ότι η New Marathon Group είχε χρέος 1.830.000 ευρώ και κατέβαλε 1.719.000 ευρώ. Εν τέλει η διευθέτηση έγινε κατόπιν διαγραφής 111.000 ευρώ.





Άλλα ευρήματα

• Όσο για τον αριθμό των περιπτώσεων διαγραφών δανείων που είχε κάνει η κάθε τράπεζα, η κατάσταση είχε ως ακολούθως: Τρ. Κύπρου - 13, Ελληνική Τρ. – 1, Λαϊκή Τράπεζα – 4, Τρ. Πειραιώς – 5, Εθνική – 2, Άλφα – 5 (συνολικά 30 περιπτώσεις).


• Σε 27 περιπτώσεις οι διαγραφές αφορούσαν πολιτικά πρόσωπα ή πρόσωπα συνδεδεμένα με αυτούς.


• Τη λίστα ετοίμασε λειτουργός της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου μετά από οδηγία του Σπύρου Σταυρινάκη στις 29 Νοεμβρίου του 2012. Εκείνη την περίοδο ο κ. Σταυρινάκης ήταν ανώτερος διευθυντής της ΚΤΚ. Τα έγγραφα που εξασφαλίσαμε φέρουν ιδιόχειρο σημείωμα του κ. Σταυρινάκη προς τον εν λόγω λειτουργό: «Σε συνέχεια της εγκυκλίου ημερ. 29/11/2012, να διευκρινίσουμε με συμπληρωματική εγκύκλιο ό,τι συνδεδεμένα πρόσωπα σε σχέση με τα ΠΕΠ δεν περιλαμβάνονται. Ενήλικα, μη εξαρτώμενα τέκνα. Επίσης, από τώρα και στο εξής οποιεσδήποτε διαγραφές, ανεξαρτήτως ποσού, που αφορούν τις…κατηγορίες, πρέπει να εγκρίνονται από τα δ.σ. των τραπεζών».

Το ιστορικό της λίστας της ΚΤΚ, από τη δημοσιοποίηση μέχρι το… σκόνισμα

Η «λίστα Σταυρινάκη», παρά τις αναταράξεις που είχε προκαλέσει στον πολιτικό και όχι μόνο κόσμο, κατέληξε στο συρτάρι, όπως καταμαρτυρεί και η καταγραφή του ιστορικού της υπόθεσης.

Τον Μάρτιο του 2013 (27/03) έγινε η πρώτη δημοσιοποίηση από ενημερωτική ιστοσελίδα (24h). Στο σχετικό ρεπορτάζ παρουσιάζονταν πίνακες με τα αρχικά ονόματα των πολιτικών προσώπων και των συνδεδεμένων με αυτά που έτυχαν διαγραφών/ χορηγήσεων από τραπεζικούς οργανισμούς.

Οι δημοσιογράφοι του εν λόγω διαδικτυακού Μέσου ανέφεραν τα επόμενα 24ωρα ότι είχαν παραδώσει τη λίστα στον τότε γενικό εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη και στον επικεφαλής της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών Δημήτρη Συλλούρη.

Δημοσιεύματα και σε Ελλάδα

Ο απόηχος δεν έλεγε να κοπάσει, και σ' αυτό συνέτειναν δημοσιεύματα ελλαδικών ΜΜΕ. Η γνωστή ελλαδική εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» ασχολήθηκε με το ζήτημα αφιερώνοντας εκτενές ρεπορτάζ. Έκανε λόγο για τη «λίστα της ντροπής, η οποία αποτελεί ένα πρώτο δείγμα τού πώς οδηγήθηκε και με ευθύνη ποιων η Κύπρος στην οικονομική καταστροφή».

Ακολουθούσαν αναφορές στις περιπτώσεις. Αν και δεν παρουσιάζονταν τα ονόματα, εντούτοις υπήρχαν ξεκάθαρες αναφορές σε πολιτικά κόμματα και ιδιότητες των «ελεγχόμενων». Αυτό, σε συνδυασμό με τα δημοσιευθέντα αρχικά των ονομάτων, οδηγούσαν σε συμπεράσματα για την ταυτότητα όσων παρουσιάζονταν στη λίστα.

Εξάλλου, στην ιστοσελίδα koutipandoras.gr γινόταν λόγος για «δάνεια εκατομμυρίων που σβήστηκαν διά μαγείας από τα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου».

Δημοσιεύονταν, επίσης, αυτούσια σημεία της λίστας χωρίς τεχνική επεξεργασία.

Ακολούθησαν νέα δημοσιεύματα στην Κύπρο, με περιγραφή συνθηκών υπό τις οποίες είχαν γίνει διαγραφές, χωρίς πάλι ονομαστικές αναφορές.

Οι αντιδράσεις

Ο απόηχος περιλάμβανε και αντιδράσεις από αρκετά πολιτικά πρόσωπα που φέρονταν να έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης από τραπεζικούς οργανισμούς. Υπήρξαν μάλιστα και τοποθετήσεις από τις οποίες δεν έλειπε το στοιχείο της απειλής για λήψη νομικών μέτρων.

Καταγράφουμε κάποιες απ΄ αυτές για να αποδώσουμε το κλίμα:

• Ο Δημήτρης Συλλούρης, που τότε ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, είχε διαψεύσει ότι η επιτροπή του είχε τη λίστα (αν και η ιστοσελίδα που έφερε το όλο θέμα στο φως της δημοσιότητας, με δελτίο Τύπου είχε ενημερώσει πως την είχε παραδώσει). Μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή, είχε πει ακόμη ότι «οτιδήποτε διαδίδεται και δημοσιεύεται αυτή την ώρα δεν βοηθά το έργο της επιτροπής».


• Με γραπτή του δήλωση, ο νυν υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου είχε αναφέρει τότε ότι ο λόγος που εμφανίστηκε το όνομά του στη λίστα είχε να κάνει με περίπτωση πλαστογραφίας σε τραπεζικό λογαριασμό του. «Το άτομο που ήταν υπεύθυνο για την πλαστογράφηση του λογαριασμού οδηγήθηκε ενώπιον ποινικού δικαστηρίου και καταδικάστηκε».


• Υπήρχαν αντιδράσεις από διάφορα άλλα πρόσωπα που έδιδαν εξηγήσεις και τόνιζαν με προφορικά επιχειρήματα ότι είχαν γίνει διακανονισμοί με τις τράπεζες και πως οι διαγραφές χορηγήσεων δεν έκρυβαν τίποτε το μεμπτό. Άλλοι, πάλι, απέδιδαν σε λάθος τη συμπερίληψη του ονόματός τους στη λίστα. Ο τότε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ Νίκος Κατσουρίδης, είχε αναφέρει σε γραπτή του τοποθέτηση τότε ότι «ποσώς με αγγίζει η λίστα με τα ονόματα των οποίων τα χρέη έχουν διαγραφεί, για τον απλούστατο λόγο ότι τόσο εγώ όσο και οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας μου δεν είχαμε και δεν έχουμε οποιαδήποτε σχέση στη μετοχική δομή της εταιρείας ‘New Marathon’». Εξάλλου, από το πολιτικό γραφείο του Νίκου Σαμψών είχε ξεκαθαριστεί πως όχι μόνο δεν είχε χαριστεί στον τελευταίο ποσό 11.000 ευρώ, αλλά «το τραπεζικό ίδρυμα προχώρησε στη δέσμευση αυτού του ποσού, άσχετο με το εν λόγω δάνειο, το οποίο βρισκόταν κατατεθειμένο επ’ ονόματι του κ. Σαμψών, σε άλλον προσωπικό λογαριασμό».

 

Στην Τριμελή Ερευνητική…

Η λίστα είχε διαβιβαστεί στην Τριμελή Ερευνητική Επιτροπή για την κατάρρευση της οικονομίας (Πικής, Κραμβής, Νικολάου). Η έκθεση τής εν λόγω επιτροπής είχε ολοκληρωθεί στις 28/09/2013.

Εν συνεχεία τέθηκε στη διάθεση της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία θα αξιολογούσε τις μαρτυρίες που υπήρχαν στην έκθεση και θα αποφάσιζε αν θα γίνονταν διώξεις.

Ωστόσο, δεν έμελλε να προκύψει ουσιαστική εξέλιξη. Η Τριμελής Επιτροπή υπέβαλε ερωτήματα σε στελέχη τραπεζών (κυρίως της Τρ. Κύπρου) για τις συνθήκες των δανείων, δόθηκαν κάποιες απαντήσεις κι αυτές απλώς καταγράφηκαν στην έκθεση.

Χαρακτηριστικό της αδιαφορίας για το όλο θέμα ήταν ότι η έκθεση της Τριμελούς Επιτροπής παραδόθηκε τον Οκτώβριο στη Νομική Υπηρεσία και έξι μήνες αργότερα βρισκόταν μέσα σε κασόνια. Δεν είχε αρχίσει η επεξεργασία των στοιχείων που προέκυψαν από την έρευνα…



Η πίεση Περδίκη και οι τοποθετήσεις Αννίτας



Ο Γιώργος Περδίκης, πριν από τη λήξη της θητείας του την περασμένη άνοιξη, ήταν ένας από τους βουλευτές που είχαν ασκήσει πιέσεις προκειμένου η λίστα Γιωρκάτζη, αλλά και αυτή με τα κόκκινα δάνεια 22 ΠΕΠ στον Συνεργατισμό, να εξεταστούν από την Ad Hoc επιτροπής της Βουλής και να ληφθούν αποφάσεις πριν τη αυτοδιάλυση του Κοινοβουλίου ενόψει τον εκλογών του Μαΐου. Σε ανύποπτο χρόνο, είχε επαναφέρει με δημόσιες τοποθετήσεις του και το θέμα με τη λίστα Σταυρινάκη.

Εν τέλει, και παρά το γεγονός ότι ο τέως πρόεδρος της Βουλής Αδάμος Αδάμου υπηρέτησε τη διαφάνεια (επί ημερών του δημοσιοποιήθηκαν οι λίστες Γιωρκάτζη, αλλά και τα 22 ονόματα των ΠΕΠ), δεν υπήρξε πρόοδος.

Στην τελευταία συνεδρία της Ad Hoc επιτροπής για τα «κόκκινα» δάνεια πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων, αποφασίστηκε η αγορά υπηρεσιών από ανεξάρτητο ελεγκτικό οίκο που θα αναλάβει να εξετάσει τις περιπτώσεις των δανείων, αλλά και να γίνει αντιπαραβολή των χορηγήσεων που έχουν λάβει τα ΠΕΠ με τα στοιχεία τα οποία δήλωναν στο Πόθεν Έσχες. Το θέμα έμεινε Ώς εκεί και κληροδοτήθηκε στο νέο Κοινοβούλιο.

Όσο για τα νέα δεδομένα, όπως έγινε γνωστό την περασμένη εβδομάδα, το θέμα παραπέμπεται στην Επιτροπή Θεσμών με σκοπό να υποβάλει εισηγήσεις για θεσμοθέτηση της Ad Hoc επιτροπής. Όπως εξήγησε η νέα πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, στόχος είναι η διαφάνεια και η δημόσια λογοδοσία.