Άγραφο πλιάτσικο σε κρατική γη

Από τις 19 Ιουνίου 2014 ο τότε υπουργός Εσωτερικών Σωκράτης Χάσικος ζήτησε με επιστολή του προς όλους τους επάρχους, με κοινοποίηση στο Τμήμα Κτηματολογίου, την καταγραφή, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015, όλων των παράνομων επεμβάσεων σε κρατική γη σε όλους τους δήμους και κοινότητες, αλλά σύμφωνα με την ειδική έκθεση του γενικού ελέγκτή για το Κτηματολόγιο, που δημοσιεύτηκε χθες, η καταγραφή δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, παρά την παρέλευση πέραν των τριών χρόνων από τη λήξη του χρονοδιαγράμματος που έθεσε ο υπουργός. Για την ακρίβεια, συμπληρώθηκε μόνο ένα μικρό μέρος της καταγραφής.

Σύμφωνα με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, διαπιστώθηκε ότι το Τμήμα Κτηματολογίου «καθυστερεί να προβεί σε διερεύνηση υποθέσεων παράνομων επεμβάσεων σε κρατική γη και στη λήψη των αναγκαίων μέτρων για άρση των επεμβάσεων, με αποτέλεσμα το πρόβλημα των παράνομων επεμβάσεων να συνεχίζεται». Στην έκθεση του γενικού ελεγκτή αναφέρεται ότι βάσει στοιχείων του Κτηματολογίου εκκρεμούσαν στις 26 Ιουλίου 2017 συνολικά 1.054 υποθέσεις παράνομων επεμβάσεων, αρκετές από τις οποίες εκκρεμούν για 10 και πλέον χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τις οδηγίες που έδωσε πριν 4 χρόνια ο υπουργός Εσωτερικών, ο γενικός ελεγκτής αναφέρει πως πέραν της καταγραφής όλων των παράνομων επεμβάσεων σε κρατική γη, ζητήθηκε να κρατηθούν στοιχεία για το είδος της κάθε επέμβασης, μαζί με σχόλια και εισηγήσεις των επάρχων. Διαχωρίστηκαν δέκα κατηγορίες επεμβάσεων, όπως π.χ. σε ζώνη προστασίας παραλίας, ζώνη προστασίας της φύσης, δημόσιοι δρόμοι, κτηνοτροφικές ζώνες, δασική γη, κ.λπ. Δόθηκαν επίσης οδηγίες από τον υπουργό για τη σύσταση ειδικών ομάδων ανά επαρχία, οι οποίες θα αποτελούνταν από εκπροσώπους οργανισμών που υπάγονται στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Τέσσερα χρόνια μετά...

Ο γενικός ελεγκτής γράφει στην έκθεσή του πως «δεν υπάρχουν οποιαδήποτε στοιχεία στα κεντρικά γραφεία του Κτηματολογίου όσον αφορά τη σχετική εργασία»! Προσθέτει ότι ο διευθυντής του Κτηματολογίου (Ανδρέας Σωκράτους) ενημέρωσε την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι μόνο η καταγραφή των παράνομων επεμβάσεων στην επαρχία Λευκωσίας ολοκληρώθηκε, ενώ για τη Λεμεσό έγινε η καταγραφή των παράνομων επεμβάσεων στη ζώνη προστασίας παραλίας και στην αιγιαλίτιδα ζώνη, ενώ φαίνεται να εκκρεμεί η χωρομετρική εργασία και η αποστολή των σχετικών στοιχείων στον έπαρχο για λήψη δικαστικών μέτρων. Η καταγραφή παράνομων επεμβάσεων σε κρατικές οικιστικές περιοχές της επαρχίας Λεμεσού δεν ολοκληρώθηκε (σ.σ. τουλάχιστον μέχρι τον Μάιο του 2017).

Όπως αναφέρει ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ζήτησε από το Κτηματολόγιο να ενημερωθεί κατά πόσον έχουν καταγραφεί ή/και εξακριβωθεί οι παράνομες επεμβάσεις σε κρατική γη από όλα τα επαρχιακά κτηματολόγια, όπως ήταν οι οδηγίες του υπουργού τον Ιούνιο του 2014, καθώς επίσης για τις σχετικές ενέργειες του τμήματος για προστασία της κρατικής γης.

Κτηματολόγιο: Έχει να παίρνει 15,5 εκατ.

Ο γενικός ελεγκτής σημειώνει στην έκθεσή του για το Κτηματολόγιο (που αφορούν τα πεπραγμένα του 2016) ότι τα καθυστερημένα έσοδα του τμήματος ανήλθαν τέλη του ’16 στα 15,5 εκατ. ευρώ, πολύ κοντά στο ποσό του 2015. Από αυτά, τα 8,6 εκατ. αφορούν τα καθυστερημένα ενοίκια από μίσθωση κρατικής γης σε όλες τις επαρχίες, ενώ 6,7 εκατ. είναι οι καθυστερήσεις στον Κλάδο Εκτιμήσεων, σε όλες τις επαρχίες (οφειλές δήμων/κοινοτήτων για συνεισφορά τους σε πολεοδομικά έργα). Για τις οφειλές των δήμων, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης αναφέρει στην έκθεση ότι ο Δήμος Λεμεσού οφείλει στο Κτηματολόγιο 3 εκατ. ευρώ ως συνεισφορά του σε απαλλοτριώσεις για πολεοδομικά έργα. Το ύψος του ποσού αμφισβητείται από τον Δήμο Λεμεσού. Ο Δήμος Στροβόλου φέρεται να χρωστά 698.000, ο Δήμος Λευκωσίας 347.000, ο Δήμος Λακατάμιας 318.000 και το κοινοτικό συμβούλιο Αγρού 253.000. Το Υπουργείο Εσωτερικών απέκοψε από την κρατική χορηγία του 2016 προς δήμους και κοινότητες ποσό 799.000 περίπου, για να διαγραφούν ισόποσες καθυστερημένες οφειλές των εν λόγω τοπικών αρχών.

Ο γενικός ελεγκτής συστήνει τη διαμόρφωση σχεδίου δράσης και την ετοιμασία χρονοδιαγράμματος για είσπραξη των καθυστερημένων εσόδων.

Σε ό,τι αφορά τη γενική εκτίμηση ακίνητης ιδιοκτησίας, του 2013, ο γενικός ελεγκτής σημειώνει πως μέχρι τον Ιούνιο του 2017 εκκρεμούσε στο Κτηματολόγιο η εξέταση 8.581 αιτήσεων διόρθωσης λάθους (από σύνολο 43.500) και 1.206 ενστάσεις (από σύνολο 1.704).
Τον Ιούνιο του 2017 εκκρεμούσε η εξέταση 5.800 υποθέσων, από τις οποίες αναμένεται να εκδοθούν 48.500 τίτλοι ιδιοκτησίας. Ο γεν. ελεγκτής σημειώνει ότι δεν φαίνεται να προχωρά με γοργούς ρυθμούς η έκδοση τίτλων, ούτε και η μεταβίβαση των ακινήτων στους εγκλωβισμένους αγοραστές.

Συστάσεις

Στον ειδικό χώρο,με τη σύσταση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ο κ. Μιχαηλίδης συστήνει στο Τμήμα Κτηματολογίου να «καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για καταγραφή/διερεύνηση των υποθέσεων επεμβάσεων σε κρατική γη, ώστε να ληφθούν μέτρα σε συνεργασία με τα αρμόδια τμήματα για άρση των παράνομων επεμβάσεων και προστασία της κρατικής γης». Επίσης «συστήνεται όπως με καλύτερο προγραμματισμό και εντός καθορισμένου χρονοδιαγράμματος διερευνηθούν όλες οι υποθέσεις επεμβάσεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα εδώ και αρκετά χρόνια, ενώ θα πρέπει να υιοθετηθούν μηχανισμοί για έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των επεμβάσεων».

Ούτε για καταγραφή απαλλοτριώσεων συμμορφώθηκαν

Επιμένει και επανέρχεται ο γενικός ελεγκτής ότι επιβάλλεται να αντιμετωπιστεί σφαιρικά το θέμα της απαλλοτρίωσης περιουσιών από το κράτος και να επισπευσθεί η λήψη απαραίτητων μέτρων, ώστε να επιλυθούν σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν. Ως τέτοια σημειώνει στην έκθεσή του που δημοσιεύτηκε χθες τα κενά και οι αδυναμίες που εντοπίζονται στη νομοθεσία, η μη θέσπιση σχετικών κανονισμών, οι αδυναμίες στο σύστημα των απαλλοτριώσεων, η μη υλοποίηση των έργων εντός της προθεσμίας που θέτει το σύνταγμα και η νομοθεσία για τις απαλλοτριώσεις, η μεγάλη καθυστέρηση στην καταβολή των σχετικών αποζημιώσεων στους δικαιούχους, αλλά και τα προβλήματα που προκύπτουν συνεχώς ένεκα των χειρισμών των εκάστοτε απαλλοτριουσών αρχών, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται το Τμήμα Κτηματολογίου με περισσότερη εργασία.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, το Υπουργικό Συμβούλιο ζήτησε στις 23/5/2014 από τις απαλλοτριούσες αρχές να καταγράψουν και να περιγράψουν όλα τα απαλλοτριωθέντα ακίνητα, από την ίδρυση της Δημοκρατίας έως σήμερα, τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα πέρα του διαστήματος των τριών ετών που προβλέπει το σύνταγμα. Μέχρι τον Αύγουστο του 2017 δεν είχαν συμμορφωθεί όλες οι αρχές.

Λόγω καθυστέρησης στην αποζημίωση ιδιοκτητών, εκκρεμούσαν τον περασμένο Αύγουστο 124 εντάλματα κατάσχεσης εναντίον της Δημοκρατίας, έναντι ποσού 14,2 εκατ. ευρώ που χρωστά το κράτος για απαλλοτριώσεις.

Συνολικά, τον Δεκέμβριο του 2016 το κράτος χρωστούσε 330,2 εκατ. ευρώ για απαλλοτριώσεις, μαζί με τους τόκους. Το ποσό αυτό είναι το χαμηλότερο της τελευταίας πενταετίας. Το 2012 οι οφειλές άγγιζαν τα 500 εκατ. ευρώ. Στους προϋπολογισμούς του κράτους περιλαμβάνονται κάθε χρόνο περίπου 75 εκατ. ευρώ για εξόφληση των οφειλών.