«Έφαγε τα μούτρα του» και μετανάστευσε στη Γερμανία

Η οικονομική κρίση οδήγησε τα τελευταία τρία χρόνια τον πολιτικό μηχανικό Παντελή Σοφοκλέους στη Γερμανία για εξασφάλιση εργασίας. Είναι ένας από τους πολλούς επιστήμονες με διπλώματα, γνώσεις και εμπειρία, που «διώχθηκαν» από τον τόπο τους. Η περίπτωσή του όμως είναι ιδιαίτερη, γιατί προτού φύγει «έφαγε τα μούτρα του» για κάτι δονκιχωτικό: πίστευε, έχοντας στο πλευρό του τον κόσμο και λάβαρό του το σύνθημα της αποκέντρωσης, ότι μπορούσε να τρέξει πρόγραμμα ανακύκλωσης στις κοινότητες της Σολιάς. Για τρία χρόνια η ανταπόκριση των κατοίκων πριμοδοτούσε έναν αγώνα που έμελλε να τερματίσει άδοξα.

Για 2,5 χρόνια, από το 2012 μέχρι το 2015, είχε αναλάβει με δικά του έξοδα την πρωτοβουλία για την ανακύκλωση και τη δημιουργία «Διαμετακομιστικής Μονάδας Ανακυκλώσιμων Υλικών» στην κοινότητα Γαλάτας, την οποία εγκαινίασε ο πρώην υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Νίκος Κουγιάλης. Τόσο μεγάλη επιτυχία είχε το πρόγραμμα (95%, σύμφωνα με τον πρώην κοινοτάρχη Ιάκωβο Κυνηγόπουλο), που κατά τον τρίτο χρόνο, μετά από διαβουλεύσεις με το Υπουργείο Γεωργίας και το Τμήμα Περιβάλλοντος, θεωρήθηκε ότι θα μπορούσε ο θεσμός να επεκταθεί σε ολόκληρη τη Σολέα (13 κοινότητες) και το Κοινοτικό Συμβούλιο Γαλάτας ζήτησε να του δοθεί ένα κρατικό κονδύλι. Αν και, σύμφωνα με τον τότε κοινοτάρχη, τους υποσχέθηκαν γύρω στις 80.000 ευρώ, δεν δόθηκε καμία χορηγία, με αποτέλεσμα μετά από τρία χρόνια η ανακύκλωση και η λειτουργία της μονάδας να σταματήσουν, μιας και ούτε ο Παντελής Σοφοκλέους -που στο μεταξύ είχε μείνει άνεργος- δεν μπορούσε να χρηματοδοτεί πλέον τη μονάδα. Στη συνέχεια υποχρεώθηκε να αποδημήσει στη Γερμανία για αναζήτηση εργασίας. Σήμερα βρίσκεται σε μια μικρή πόλη της Βαυαρίας, στο Altotting, όπου εργάζεται ως επιβλέπων μηχανικός στην Deutsche Telekom, τη γερμανική «cyta».

- Tι σε έκανε να φύγεις από την Κύπρο;

Λόγω οικονομικής κρίσης, έλλειψης δουλειάς και επαγγελματικής προοπτικής. Όμως έχω κάνει τρία μεγάλα δώρα πριν εγκαταλείψω την πατρίδα μας. Το ένα δώρο αξιοποιήθηκε 100%, το δεύτερο στο 50 % και το άλλο παρέμεινε στο συρτάρι.

Εκπόνησα μέχρι το στάδιο της προμελέτης τα δίκτυα αποχετεύσεων για τις 8 κοινότητες της περιοχής Σολέας. Η μαγκιά του διευθυντή του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων και του πρώην υπουργού ήταν η άμεση έγκριση και υλοποίηση του έργου. Θυμάμαι επίσης την απόρριψη αίτησής μου για διορισμό υδραυλικού μηχανικού στο ΤΑΥ λόγω μη επιβεβαίωσης ικανοποιητικών αποδεικτικών της αγγλικής γλώσσας. Έχουν διοριστεί δύο άτομα τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με την υδραυλική μηχανική. Προφανώς με καλούς βαθμούς στην αγγλική γλώσσα. Το δεύτερό μου δώρο είναι η κατασκευή και η λειτουργία της 1ης Διαμετακομιστικής Μονάδας Ανακυκλώσιμων Υλικών της κοινότητας Γαλάτας από το 2013 μέχρι το 2015. Δεν κατάφερε ούτε το Τμήμα Περιβάλλοντος μα ούτε και το γραφείο επιτρόπου Περιβάλλοντος να «υιοθετήσουν αυτό το τρίχρονο παιδί». Τέλος, η εκπόνηση μελέτης για 141 απομακρυσμένες κοινότητες για τη διαχείριση οικιακών αποβλήτων παρέμεινε στα συρτάρια του Τμήματος Περιβάλλοντος.

Πριν από τρία χρόνια μπροστά από το «παιδί» του, τη «Διαμετακομιστική Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών» στην κοινότητα Γαλάτας. Το πρόγραμμα, που άντεξε τρία χρόνια, είχε επιτυχία 95%. Υπήρχαν σχέδια και συμφωνία με όλα τα κοινοτικά συμβούλια για να επεκτεινόταν στις 13 κοινότητες της Σολιάς.

Ανακύκλωση στην ύπαιθρο

- Μίλησέ μας λίγο περισσότερο για το «τρίχρονο παιδί», εκείνο το δονκιχωτικό εγχείρημά σου να στήσεις και να τρέξεις Διαμετακομιστική Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών στη Γαλάτα.

Kουράστηκα να ακούω εδώ και 30 χρόνια ότι η φιλοσοφία της ανακύκλωσης προσφέρει τη λύση για τη διαχείριση των οικιακών αποβλήτων. Η θέση μου ήταν και είναι ότι στην Κύπρο η φιλοσοφία της ανακύκλωσης επιβαρύνει το περιβάλλον, αφού υποστηρίζει τη μιας χρήσης συσκευασία, τα εισαγόμενα και κατ' επέκταση αποστρέφεται τα εθνικά μας προϊόντα. Ένα παράδειγμα για αυτήν την εξωφρενική προσέγγιση είναι η εισαγωγή γερμανικής μπίρας, η οποία εμφιαλώνεται σε τενεκεδάκι (μιας χρήσης συσκευασία) για σωματείο. Η γερμανική ζυθοποιία αυξάνει την παραγωγή της και κατ’ επέκταση δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, ενώ στις δύο εθνικές μας ζυθοποιίες μειώνεται η παραγωγή τους, που σημαίνει απολύσεις προσωπικού.

Παρ' όλα αυτά, εκτίμησα ότι η συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών θα μείωνε τον όγκο σύμμεικτων αποβλήτων στις χωματερές και τη μείωση ρίψης αντικειμένων στο όμορφο περιβάλλον μας. Το Κοινοτικό Συμβούλιο Γαλάτας, με τη στήριξη τεχνογνωσίας από την Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου και με τον ακούραστο φίλο Μάριο Κυριάκου, κατασκεύασε και λειτούργησε την πρώτη Διαμετακομιστική Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών, η οποία βασίστηκε στη φιλοσοφία της αποκέντρωσης.

Η συλλογή -μεταφορά- μερικής διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών λειτούργησε για τρία χρόνια. Στη μονάδα τοποθετήθηκαν τρία μεγάλα κοντέινερ, δύο σκιπ και 3 μικροί κάδοι για προσωρινή αποθήκευση των εξής ανακυκλώσιμων υλικών:

1ο κοντέινερ: Χαρτί - χαρτόνι.

2ο κοντέινερ: Πλαστικό - αλουμίνιο - χαρτόκουτα.

3ο κοντέινερ: Γυαλί.

4^ο κοντέινερ: Μπαταρίες αυτοκινήτων, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, δισκάκια - καλώδια - λάμπες, έπιπλα ξύλου - πλαστικού - αλουμινίου, καναπέδες και κρεβάτια.

5ο Κοντέινερ: Μπάζα από μικρές ανακαινίσεις.

- Εάν σας δινόταν η κρατική χορηγία πώς θα προχωρούσατε;

Προσωπικά δεν ανέμενα ποτέ στήριξη από το Τμήμα Περιβάλλοντος. Εάν εξακολουθούσα να είχα δουλειά, θα συνέχιζα το έργο και στις 13 κοινότητες. Όλα τα κοινοτικά συμβούλια υπέγραψαν και συμφώνησαν να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει μια περιφερειακή Διαμετακομιστική Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών. Τεμάχιο υπήρχε διαθέσιμο για αυτόν τον σκοπό στη Λινού.

Ο Κύπριος μπορεί να ανακυκλώσει;

- Λέγονται πολλά για τη νοοτροπία του Κύπριου. Τελικά μπορεί να ανακυκλώσει κρίνοντας από την εμπειρία σου στη Σολιά;

Χρειάστηκαν μόνο λίγοι μήνες για την ενημέρωση των κατοίκων σχετικά με την οικιακή διαλογή ανακυκλώσιμων και οργανικών υλικών. Οι κάτοικοι της Γαλάτας, με φιλότιμο, πειθαρχία και ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, συνέβαλαν με επιτυχία στη μείωση των οικιακών τους αποβλήτων. Η κοινότητα της Γαλάτας πέτυχε τον στόχο της χώρας μας επτά χρόνια γρηγορότερα, αφού μέχρι το 2020 θα πρέπει με βάση τη νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο 2008/98/ΕΚ να μειώσουμε τα οικιακά μας σύμμεικτα απόβλητα στο 50%.

Επίσης, οι κάτοικοι Γαλάτας έχουν διαψεύσει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την προσέγγιση του Τμήματος Περιβάλλοντος, ότι τάχατες οι ηλικιωμένοι, μη κατέχοντες πανεπιστημιακή μόρφωση, και οι κάτοικοι ορεινών περιοχών δεν θα μπορούσαν να ανακυκλώνουν.

- Επισκέφθηκες πρόσφατα τη μονάδα; Πώς τη βρήκες;

Όχι… δεν θα άντεχα να δω το «βιασμένο» μου παιδί… πεταμένο και εγκαταλελειμμένο στο δάσος…

Ο Παντελής Σοφοκλέους στο μουσείο της FC Bayern. Σήμερα ζει και εργάζεται στη Βαυαρία, στο Altotting, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Πάπας Βενέδικος ΙΣΤ'. «Οι Βαυαροί αγαπάνε την πατρίδα τους, προτιμούν τα τοπικά και εποχιακά τους προϊόντα, δεν θα συναντήσεις κανέναν Βαυαρό να πίνει μπίρα εκτός της τοπικής, είναι πειθαρχημένοι, πολύ φιλικοί, διατηρούν τα ήθη και έθιμά τους, έχουν την καλύτερη ποδοσφαιρική ομάδα εδώ και δεκαετίες, τη FC Bayern, που είναι το καμάρι τους», λέει στον «Π».

Η νέα ζωή στη Γερμανία

- Στη Γερμανία βρήκες τη «γη της επαγγελίας»; Με τι ασχολείσαι; Πώς είναι η ζωή στην πόλη που ζεις;

Είναι η δεύτερη φορά που βρίσκομαι στη Γερμανία. Τη Γερμανία τη γνωρίζω από το 1981. Έχω σπουδάσει Πολιτική και Περιβαλλοντική Μηχανική. Γύρω στο 1985 αναπτύχθηκε στην επιστημονική - ακαδημαϊκή κοινότητα εννοιολογικά η επιστήμη της αειφόρου ανάπτυξης. Αυτή η προσέγγιση με ολοκλήρωσε επιστημονικά και με συνοδεύει μέχρι σήμερα. Γι' αυτό οι μέχρι σήμερα μελέτες μου έχουν να κάνουν με την εφαρμοσμένη επιστήμη… στη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης, 1 + 1 = 2.

Από τον Μάιο του 2015 βρίσκομαι πάλι στη Γερμανία. Σήμερα εργάζομαι ως επιβλέπων μηχανικός στην Telekom. Η γερμανική κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο έχουν αποφασίσει μέχρι το 2025 ο κάθε κάτοικος Γερμανίας να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Γι' αυτό και υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένων τεχνικών στον κλάδο της τηλεπικοινωνίας.

Βρίσκομαι σε μια μικρή πόλη της Βαυαρίας, στο Altotting. Στην πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Πάπας Βενέδικος ΙΣΤ'. Οι Βαυαροί αγαπάνε την πατρίδα τους, προτιμούν τα τοπικά και εποχιακά τους προϊόντα. Δεν θα συναντήσεις κανέναν Βαυαρό να πίνει μπίρα εκτός της τοπικής. Είναι πειθαρχημένοι, πολύ φιλικοί, διατηρούν τα ήθη και έθιμά τους. Έχουν την καλύτερη ποδοσφαιρική ομάδα εδώ και δεκαετίες, τη FC Bayern, που είναι το καμάρι τους.

Η μικρή πόλη Altotting - Βαυαρία

Δεν υπάρχει αστυφιλία. Στηρίζουν τον αγροτικό πληθυσμό. Ο κάθε γεωργός και κτηνοτρόφος έχει φωτοβολταϊκά συστήματα εγκατεστημένα στην οροφή του σπιτιού του. Είναι η μοναδική περιοχή στην οποία ο φόρος των σκυβάλων μειώνεται κάθε έτος και περισσότερο, αφού ξεπλήρωσαν την επενδυτική εγκατάσταση το 2014. Ένα μέσο νοικοκυριό τεσσάρων ατόμων πληρώνει φόρο για τα σκύβαλα περίπου 70 ευρώ/έτος. Το εργοστάσιο καύσης οικιακών αποβλήτων, εκτός από τις δικές του εγκαταστάσεις, τροφοδοτεί με ηλεκτρισμό και ακόμη 60.000 νοικοκυριά.

Στη Βαυαρία το εργοστάσιο καύσης οικιακών αποβλήτων, εκτός από τις δικές του εγκαταστάσεις, τροφοδοτεί με ηλεκτρισμό και ακόμη 60.000 νοικοκυριά.

- Πώς βλέπουν οι Γερμανοί τους μετανάστες;

Οι επενδύσεις που έχει κάνει και εξακολουθεί να κάνει η γερμανική πολιτεία για τους πλέον 20 εκατ. μετανάστες και πολιτικούς πρόσφυγες είναι ανεπανάληπτη. Μόνο στα τελευταία τρία χρόνια επενδύουν κάθε χρόνο 25 δισ. ευρώ για την πολύ καλή συμβίωση των πολιτικών προσφύγων στη Γερμανία.

Ο γερμανικός λαός είναι πολύ φιλικός στην ξένη κουλτούρα. Μεμονωμένες αντιπαραθέσεις υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν μεταξύ Γερμανών και μεταναστών. Όμως ο γερμανικός λαός και η πολιτεία γνωρίζουν και προστατεύουν τη χώρα τους, την οικονομία, τη γλώσσα και την κουλτούρα τους.

Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κάθε αγρόκτημα της περιοχής Altötting.

- Ασχολούνται με την Κύπρο; Αν ναι, τι λένε;

Βεβαίως και ασχολούνται με την Κύπρο. Για τη γερμανική κοινωνία υπάρχουν δυστυχώς, και πάλι δυστυχώς, η βόρεια και η νότια Κύπρος ή η τουρκική και η ελληνική Κύπρος. Δεν υπάρχει πλέον για τη γερμανική κοινωνία εισβολή και κατοχή… Τι λέει το γνωμικό μας; «Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις…».

Είχαμε Κύπριους πρέσβεις και ακόλουθους οι οποίοι δεν γνώριζαν τη γερμανική γλώσσα και πολιτική νοοτροπία της Γερμανίας. Πώς θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στο τούρκικο λόμπι, αφού δεν μπορούσαν να παρουσιαστούν σε εκδηλώσεις για να ενημερώσουν το γερμανικό κοινό;

- Σκέφτεσαι να επιστρέψεις;

Βεβαίως και επιθυμώ να επιστρέψω στην πατρίδα. Είναι και η μεγάλη επιθυμία της μαμάς μου. Θέλει τον «καλομαθημένο» γιο κοντά της… Εάν και εφόσον υπάρχει επαγγελματική προοπτική!