Εκτός προεκλογικής οι τ/κ περιουσίες

Έχοντας αντιμετωπίσει από την αρχή της διακυβέρνησής του το 2013 λόγω του σκανδάλου της Δρομολαξιάς, τη διογκούμενη δυσαρέσκεια από τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης διατυπώνει -μέσω του υπουργού Εσωτερικών- πιο αναλυτικές υποσχέσεις για άρση των αδικιών στην εκμετάλλευση τ/κ περιουσιών. Στο τέλος της θητείας του, μετά που ο δήμαρχος Πάφου το περασμένο καλοκαίρι επαναδιατύπωσε δημοσίως καταγεγραμμένες υποθέσεις παράνομης κατοχής και χρήσης τ/κ περιουσιών, ο Κωνσταντίνος Πετρίδης λίγο μετά που ανέλαβε υπουργός Εσωτερικών καταθέτει στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων τον περασμένο Σεπτέμβριο, έγγραφο πολιτικής 22 σελίδων. Προηγουμένως, ο Σωκράτης Χάσικος από το 2016 προσθέτει στα κριτήρια παραχώρησης την ιδιοκτησία του αιτητή στα κατεχόμενα. Παράλληλα στα στοιχεία που δίδει το Υπουργείο Εσωτερικών υποστηρίζεται ότι τα τελευταία τρία χρόνια έγιναν 242 ανακτήσεις (κυρίως τ/κ οικιών) και παραχωρήσεις σε πραγματικούς δικαιούχους, λήφθηκαν δικαστικά μέτρα για 82 περιπτώσεις, έγιναν 346 διακανονισμοί για εξόφληση οφειλόμενων ενοικίων, συνδέθηκαν οι πληρωμές του ΚΟΑΠ με το υπουργείο και την ανάγκη ισχύος συμβάσεων μίσθωσης, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε η γνωστοποίηση από τις επαρχιακές διοικήσεις των διαθέσιμων τ/κ υποστατικών, κλήρων, ανοιχτών χώρων κ.λπ. Χωρίς να έχει διατυπώσει ως υποψήφιος κάποια πρόταση περί προσφυγικής πολιτικής, οι θέσεις του Νίκου Αναστασιάδη για τις τ/κ περιουσίες φαίνονται στο έγγραφο πολιτικής του Κωνσταντίνου Πετρίδη. Στο έγγραφο προτείνεται «διαχείριση των τ/κ περιουσιών που θα διαχέεται σε περισσότερους πρόσφυγες και θα ικανοποιεί περισσότερες ανάγκες», «διασφάλιση διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης» και «μέγιστη δυνητική χρήση των τ/κ περιουσιών για αύξηση των εσόδων του Ταμείου Τ/κ Περιουσιών». Όπως προκύπτει, η κυβέρνηση Αναστασιάδη επεξεργάζεται σε περίπτωση επανεκλογής τη διαχείριση στις τ/κ περιουσίες που να προσομοιάζει στην αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας. Δηλαδή, μεγιστοποίηση των εσόδων μέσω της παραχώρησης στον ιδιωτικό τομέα και ακολούθως διανομή σε δικαιούχους. Όσο καλή ακούγεται η πρόταση για ανάπτυξη των τ/κ περιουσιών μέσω ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας για αύξηση των εσόδων του Ταμείου Τ/κ Περιουσιών τόσες δυσκολίες θα έχει η υλοποίηση της διότι οι τ/κ περιουσίες αποτελούνται ως επί το πλείστον από μικρές ιδιοκτησίες (30.179 εκτάρια τ/κ γεωργικής γης, 2.831 τ/κ επαγγελματικά υποστατικά πλέον 2.817 άλλοι χώροι -χωράφια, πάρκινγκ κ.λπ.). Πάντως, το έγγραφο πολιτικής Πετρίδη τονίζει στο κεφάλαιο ισότιμης μεταχείρισης ότι θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η περιουσία που είχαν οι εκτοπισμένοι στα κατεχόμενα σε συνάρτηση με την αξία της τ/κ γης.

Νικόλας Παπαδόπουλος

Στις 15 Νοεμβρίου, ο Νικόλας Παπαδόπουλος απευθύνει ομιλία σε εκδήλωση του σωματείου Αδούλωτη Κερύνεια, όπου διατυπώνει τις προτάσεις του για την ευρύτερη προσφυγική πολιτική. Από τα μέτρα που κατάρτισε το επιτελείο Νικόλα, δεν φαίνεται πρόθεση αλλαγής της υφιστάμενης πολιτικής. Ο κ. Παπαδόπουλος πρότεινε επαναδιανομή τ/κ γης στην ορθή βάση στους πρόσφυγες βάσει επαγγέλματος, ιδιοκτησίας και εισοδηματικών κριτηρίων. Τα ίδια κριτήρια ισχύουν και σήμερα. Περαιτέρω, υποσχόμενος επανεξέταση όλων των περιπτώσεων κατοχής οικίας ή διαμερίσματος σε προσφυγικούς οικισμούς και συνοικισμούς αυτοστέγασης από μη πρόσφυγες-μη δικαιούχους, ο κ. Παπαδόπουλος αναγνωρίζει την ανάγκη να διερευνηθούν και οι μη δικαιούχοι κάτοχοι τ/κ περιουσιών. Αναφορικά με τ/κ σπίτια, ο κ. Παπαδόπουλος προτείνει να δοθεί οικόπεδο ως αντιστάθμισμα σε όσους διαμένουν σε τ/κ ιδιοκτησίες. Το εν λόγω πρόγραμμα αντιμετώπιζε διαχρονικά προβλήματα υλοποίησης από το Τμήμα Κτηματολογίου λόγω της σταδιακής εξάντλησης χώρων για οικοπεδοποίηση, ενώ το υψηλό κόστος του διαχωρισμού ευθυνόταν για τους αργούς ρυθμούς του.

Γιώργος Λιλλήκας

Στις 23 Νοεμβρίου το επιτελείο του υποψηφίου Γιώργου Λιλλήκα ανακοίνωσε τις δικές του εισηγήσεις για την προσφυγική πολιτική. Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι «υπάρχει και η κατηγορία των προσφύγων που δεν επωφελήθηκαν από τις τ/κ περιουσίες». Δηλώνοντας ότι «αυτή η αδικία θα πρέπει να αποκατασταθεί» το επιτελείο Λιλλήκα προχωρεί αμέσως στη ρητορική περί αποτροπής του κύματος προσφυγών στην Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας που λειτουργεί η Τουρκία υπό την εποπτεία του ΕΔΑΔ, χωρίς να αναφερθεί σε συγκεκριμένα μέτρα για τη διαχείριση τ/κ περιουσιών. Αναφορικά με τ/κ σπίτια, ο κ. Λιλλήκας προτείνει επίσης να δοθεί οικόπεδο ως αντιστάθμισμα σε όσους διαμένουν σε τ/κ ιδιοκτησίες.

Σταύρος Μαλάς

Στο πρόγραμμα διακυβέρνησης Σταύρου Μαλά που παρουσιάστηκε στις 19 Δεκεμβρίου δεν αναφέρεται οποιαδήποτε συγκεκριμένη πρόταση για τις τ/κ περιουσίες όσον αφορά τουλάχιστον στις πολιτικές που αναγνωρίζονται οι περισσότερες αδικίες, δηλαδή στις παραχωρήσεις γεωργικής γης και επαγγελματικών υποστατικών. Αναφορικά με τ/κ σπίτια, ο κ. Μαλάς υιοθετεί τη θέση του ΑΚΕΛ να δοθεί οικόπεδο ως αντιστάθμισμα σε όσους διαμένουν σε τ/κ ιδιοκτησίες.

Ταμεία για πάσαν νόσον

Καθώς η διαχείριση των τ/κ περιουσιών εντάσσεται στην προσφυγική πολιτική του κράτους, συναφείς εισηγήσεις των υποψηφίων προσβλέπουν στην άμβλυνση των συνεπειών από την κακοδιαχείριση. Ο Σταύρος Μαλάς προτείνει στήριξη στον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος εισηγείται τη δημιουργία Ταμείου Στήριξης Ιδιοκτητών Κατεχόμενων Περιουσιών, χωρίς να εξηγεί από πού θα προέλθουν οι πόροι του ταμείου. Υπόσχεται επίσης μεταφορά συντελεστή δόμησης από τα κατεχόμενα, μέτρο που το Τμήμα Κτηματολογίου έχει θεωρήσει (το 2014) ως ανεφάρμοστο, εξαιτίας της αδυναμίας προσδιορισμού του συντελεστή δόμησης στα κατεχόμενα. Τη μεταφορά συντελεστή δόμησης υπόσχεται και ο Γιώργος Λιλλήκας, ο οποίος προτείνει να παραχωρηθεί χαλίτικη γη με συντελεστές δόμησης κατ' αναλογία των περιουσιών που είχαν οι πρόσφυγες στα κατεχόμενα. Πρόκειται για την πιο ευφάνταστη πρόταση υποψήφιου Προέδρου, αφού ακόμα και αν υπήρχε τόση χαλίτικη γη, η μαζική παραχώρηση συντελεστών δόμησης θα προκαλούσε πολεοδομικό χάος.