Πήραν το μήνυμα από το ΕΔΑΔ οι Τ/Κ

Την αναβίωση της Επιτροπής Ακίνητων Περιουσιών των κατεχομένων αναγκάζεται να επισπεύσει η τ/κ πλευρά, με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση Ιωάννου εναντίον Τουρκίας. Με την αφορμή αυτή ουσιαστικά επανέρχονται οι σκέψεις που έγιναν στην άλλη πλευρά μετά την κατάρρευση της διαδικασίας στο Κραν Μοντανά για επαναενεργοποίηση της επιτροπής.

Η επιτροπή, που αναγνωρίζεται από το ΕΔΑΔ ως ένδικο μέσο της Τουρκίας στα κατεχόμενα, τα τελευταία χρόνια έχει μείνει από καύσιμα. Οι λόγοι ήταν αλληλοσυνδεόμενοι. Η χρηματοδότηση από την Τουρκία διακόπηκε μεταξύ άλλων και λόγω της άρνησης των Τ/Κ να συνεισφέρουν στις αποζημιώσεις μέσω φορολογίας όπως πρότεινε η Άγκυρα. Από την άλλη το ενδιαφέρον των Ε/Κ ιδιοκτητών να προσφύγουν στην επιτροπή σταδιακά μειώθηκε λόγω της αναποτελεσματικότητας της επιτροπής, των χαμηλών αποζημιώσεων και της προοπτικής για επίτευξη λύσης.

Η έκτακτη απόφαση της «βουλής» την περασμένη εβδομάδα για επέκταση της θητείας της επιτροπής, αν και διαδικαστική, έφερε στο προεκλογικό προσκήνιο των κατεχομένων και το ζήτημα της ορθής -όσον αφορά τα τ/κ συμφέροντα- λειτουργίας της. Τ/Κ πολιτικοί επιμένουν δημόσια πως η επιτροπή πρέπει να λειτουργήσει ορθολογιστικά ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμισή της από το ΕΔΑΔ.

Υπενθυμίζεται πως το καλοκαίρι, τ/κ δημοσιεύματα ήθελαν να είχε παρθεί απόφαση, σε συντονισμό με την Άγκυρα, πως η Επιτροπή Αποζημιώσεων θα χρηματοδοτείται με έμμεση χρηματοδότηση από την Τουρκία μέσω τραπεζών και μέσω της φορολόγησης των Τ/Κ χρηστών ε/κ περιουσιών. Ωστόσο η υλοποίηση της πρότασης με την έγκριση «νομοθεσίας» δεν έγινε δυνατή λόγω της διαφωνίας της τ/κ «κυβέρνησης».

Η όποια κίνηση της τ/κ πλευράς και της Τουρκίας μπορεί επίσης να δημιουργήσει και νέα δεδομένα στο περιουσιακό, καθώς τυχόν επίσπευση της λειτουργίας της επιτροπής μπορεί να επιλύσει το ζήτημα των περιουσιών επί του εδάφους, χωρίς επιστροφή στη διαπραγμάτευση. Μέχρι και αν, δηλαδή, καταφέρουν να επαναρχίσουν οι συνομιλίες, τα δεδομένα στο κεφάλαιο του περιουσιακού δεν αποκλείεται να έχουν αλλάξει δραστικά.

Η επιτροπή ελέγχεται

Η απόφαση του ΕΔΑΔ στις 12 Δεκεμβρίου πως οι διαδικασίες της επιτροπής στην προσφυγή της Ανδριανής Ιωάννου για αποζημίωση για πέντε τεμάχια στο Κώμα του Γιαλού ήταν «παρατεταμένες και αναποτελεσματικές», και η απόφαση για καταβολή αποζημίωσης 7.000 για ηθική βλάβη, ενδέχεται να αποτελέσουν σημείο καμπής για την πορεία της επιτροπής που αναγνωρίστηκε ως ένδικο μέσο από το ΕΔΑΔ με την απόφαση για την υπόθεση Δημόπουλος το 2010.

Ωστόσο στο σκεπτικό της πρόσφατης απόφασης του ΕΔΑΔ σημειώνεται πως η επιτροπή παραμένει το σώμα στο οποίο Ε/Κ θα πρέπει να προσφύγουν πρώτα για να αιτηθούν αποζημίωσης. Αυτό που νομικοί θεωρούν σημαντικό στην εν λόγω απόφαση είναι πως αναγνωρίζεται ότι η Επιτροπή Αποζημιώσεων ελέγχεται από το ΕΔΑΔ για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί.

Για την τ/κ πλευρά, το σοκ της απόφασης θυμίζει το χαστούκι που δέχθηκε η ε/κ πλευρά το 2010 για τις μαζικές προσφυγές στο ΕΔΑΔ, όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υιοθέτησε το επιχείρημα ότι ο νόμιμος κι αρχικός ιδιοκτήτης δεν έχει πλέον τον πρώτο λόγο.

Απόφαση με επιπτώσεις

Για αυτό και στις αρχές της εβδομάδας, κατά την τελευταία συνεδρία της πριν τις εκλογές, η «βουλή» έσπευσε να ανανεώσει για ακόμα δύο χρόνια τη θητεία της επιτροπής η οποία έληγε στις 21 Δεκεμβρίου. Από το βήμα της «βουλής» ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP) Τουφάν Ερχιουρμάν προειδοποίησε πως υπάρχει ο κίνδυνος για τους Τ/Κ το ΕΔΑΔ να κρίνει σε μελλοντική του απόφαση πως η Επιτροπή Αποζημιώσεων δεν είναι πλέον επαρκές εσωτερικό ένδικο μέσο. Κάτι που θα ανατρέψει αποφάσεις σε σχέση με τις περιουσίες επηρεάζοντας την οικονομία αλλά και τις κατασκευές και τον τουρισμό.

Η απάντηση στην οποία προσανατολίζονται οι πολιτικές δυνάμεις στα κατεχόμενα είναι η συζήτηση μετά τις εκλογές για το πώς θα συντομευθούν οι διαδικασίες εξέτασης των υποθέσεων και το πώς θα εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή της. Αυτή τη στάση υιοθέτησε εκτός από το CTP και ο Τ/Κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος κάλεσε την επόμενη «κυβέρνηση» να δώσει απαντήσεις στις καθυστερήσεις και την έλλειψη χρηματοδότησης. Ακόμα ο Κουντρέτ Όζερσαϊ του ανερχόμενου Κόμματος του Λαού (HP) λίγο μετά την ανακοίνωση της απόφασης τόνιζε πως η επιτροπή θα πρέπει να προσαρμοστεί με το διεθνές δίκαιο, αν οι Τ/Κ θέλουν να λαμβάνονται υπόψη από ξένους παράγοντες και οργανισμούς.

Πάντως η τ/κ παραδοσιακή δεξιά δεν δείχνει να λαμβάνει το μήνυμα, με τον Ζορλού Τορέ του Κόμματος Εθνικής Ενότητας (UBP) να συνδέει το θέμα της επιτροπής με όσους Τ/Κ δεν έλαβαν καμιά περιουσία μετά την εισβολή όπως προέβλεπε το σύστημα διαμοιρασμού των ε/κ περιουσιών που δημιούργησε ο Ραούφ Ντενκτάς.

Η μείωση με αριθμούς

Κύριος λόγος του ολοένα και μειωμένου ενδιαφέροντος των Ε/Κ για την επιτροπή φαίνεται να είναι οι αργές διαδικασίες και οι χαμηλές αποζημιώσεις - καθώς και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές ακόμα και ποσών που επιδικάστηκαν οδηγώντας σε νέες προσφυγές στο ΕΔΑΔ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία για τις εργασίες της επιτροπής τα οποία είναι δημοσιευμένα στην ιστοσελίδα της και απασχόλησαν τον τ/κ Τύπο ενόψει της επέκτασης της θητείας της, από τη δημιουργία της επιτροπής το 2006 μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί 6.376 αιτήσεις. Από αυτές μόλις 1.054 έχουν ολοκληρωθεί και σε 864 επιδικάστηκε αποζημίωση.

Βέβαια η σταδιακή υποχώρηση της σημασίας της επιτροπής σχετίζεται και με την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, ή την απουσία εξελίξεων. Τα στοιχεία δείχνουν μεγάλη μείωση των νέων αιτήσεων με την έναρξη της νέας προσπάθειας το 2014 και σταθερή πτώση των αριθμών έκτοτε. Μόλις φέτος υπήρξε μια μικρή αύξηση στις αιτήσεις, ειδικά μετά τα όσα έγιναν στο Κραν Μοντανά.

Ενδεικτικά, ενώ οι αιτήσεις αυξήθηκαν από 397 το 2010 (οπότε και αναγνωρίστηκε από το ΕΔΑΔ η επιτροπή) σε 1.926 το 2011 και ακολούθως 1.601 το 2012, το 2013 ο αριθμός υποχώρησε στις 1.337. Από εκεί και πέρα, το 2014 κατατέθηκαν 375 αιτήσεις, το 2015 κατατέθηκαν 182 αιτήσεις και το 2016 μόλις 50. Φέτος, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο αριθμός αυξήθηκε στις 65.