Αδύνατος ο εντοπισμός των οστών στο Δίκωμο

Εμφανή προσπάθεια να αποδοθεί η επιχείρηση μετακίνησης των οστών των δολοφονηθέντων Ασσιωτών (από τα πηγάδια στο Ορνίθι στον σκυβαλότοπο του Δικώμου) σε μία «πρωτοβουλία» κάποιων Τουρκοκυπρίων και όχι στον τουρκικό στρατό κατέβαλε με δηλώσεις της χθες στα κατεχόμενα η Τουρκοκύπρια εκπρόσωπο στη ΔΕΑ Γκιουλντέν Πλουμέρ Κουτσιούκ. Υποστήριξε συγκεκριμένα ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να παραπέμπουν σε μετακίνηση των οστών από τον στρατό. Πρόσθεσε, μάλιστα, πως η μετακίνηση οστών δεν είναι κάτι νέο και πως κάτι αντίστοιχο έγινε και στην περίπτωση των δολοφονηθέντων Τ/Κ της Τόχνης.

Ωστόσο, ο ισχυρισμός της Κουτσιούκ καταρρίπτεται με ευκολία μέσα από το δικό της έγγραφο που κατέθεσε στη συνεδρίαση της ΔΕΑ την περασμένη Πέμπτη. Όπως πληροφορείται ο «Π», η ίδια αναφέρει ότι οι μαρτυρίες που κατάφεραν να συλλέξουν αναφέρονται σε μία επιχείρηση που κράτησε μία εβδομάδα και στην οποία με φορτηγά αυτοκίνητα μεταφέρονταν χώμα με οστά στη συγκεκριμένη περιοχή, όπου ήταν αφύλακτη και ουδείς ζητούσε εξηγήσεις για το ποιος απόθετε απόβλητα, απορρίμματα, μπάζα κ.λπ. Όμως εδώ προκύπτει θέμα με το κόστος μίας τέτοιας εργασίας. Ποιοι Τουρκοκύπριοι παράτησαν τις δουλειές τους, επιστράτευσαν τα οχήματά τους και πλήρωναν από την τσέπη τους καύσιμα για να εξαφανίσουν τα τεκμήρια από έναν ομαδικό τάφο αμάχων, τη δολοφονία των οποίων διέταξαν Τούρκοι αξιωματικοί, σύμφωνα με μαρτυρίες που έχουν δημοσιοποιηθεί; Εξάλλου, όπως γράφουμε και σε διπλανές στήλες, υπάρχει και πολιτική εξήγηση, γιατί το κατοχικό καθεστώς (επί Ραούφ Ντενκτάς) και ο τουρκικός στρατός ήθελαν πάση θυσία την εξαφάνιση των οστών από το Ορνίθι.

Ανέφικτη ανασκαφή

Εν τω μεταξύ, μάταιη, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και εκτιμήσεις, θα αποδειχθεί στο τέλος η προσπάθεια εντοπισμού οστών στον πρώην σκυβαλότοπο του Δικώμου.
Στην πιο πάνω εκτίμηση συγκλίνουν όλα τα δεδομένα, παρά τη θέση της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους ότι, αφού αξιοποιηθούν πληροφορίες, αλλά και χάρτες και φωτογραφίες του χώρου απόρριψης σκυβάλων στην κατεχόμενη Κύπρο πριν από τις εργασίες αποκατάστασης που έχουν γίνει το 2021-2002 με κονδύλια της ΕΕ, μπορεί να διενεργηθεί ανασκαφή.

Ο «Π», διερευνώντας περαιτέρω το θέμα που δημοσιοποίησε στην έκδοση του περασμένου Σαββάτου, είναι σε θέση να καταγράψει τις σοβαρές δυσκολίες που θα προκύψουν και στην ουσία καθιστούν ανέφικτη την ανασκαφή:

Το πρώτον είναι το ότι η περιοχή -με εμβαδόν 3 και πλέον χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων- όπως έχει αποκατασταθεί πριν από μία και πλέον δεκαετία και έχει δεντροφυτευτεί- δεν έχει καμία σχέση με τον χώρο απόρριψης σκυβάλων του κατεχόμενου Δικώμου. Πιο απλά, η μορφολογία και κατ’ επέκταση η τοπογραφία του εδάφους σε μία τόσο μεγάλη περιοχή έχει διαφοροποιηθεί σε τέτοιο βαθμό, όπου αντικειμενικά είναι πολύ δύσκολο να εντοπισθούν τα σημεία απόρριψης των όγκων χώματος και οστών που μεταφέρθηκαν από το Ορνίθι.

Το δεύτερον είναι ότι ο συγκεκριμένος χώρος δεν είχε χρησιμοποιηθεί μόνο ως χώρος απόρριψης οικιακών απορριμμάτων. Στη συγκεκριμένη περιοχή γινόταν απόρριψη και βιομηχανικών αποβλήτων, ενίοτε και χημικών, ενώ μεταφέρονταν για πολλά χρόνια και οικιακά λύματα. Ταυτόχρονα, δεν γινόταν ταφή των απορριμμάτων άλλα καύση. Εξ ου και υπήρχαν έντονες διαμαρτυρίες για τις αναθυμιάσεις στα κατεχόμενα, ενώ ο καπνός από τον σκυβαλότοπο του Δικώμου έπνιγε, όταν φυσούσαν βόρειοι άνεμοι, και την ευρύτερη περιοχή της Λευκωσίας. Συνεπώς, και να εντοπισθούν οστά ή θραύσματα οστών, είναι εκ προοιμίου αμφίβολο εάν θα μπορέσουν να «δώσουν» DNA.

Το τρίτον είναι ότι έχουμε να κάνουμε με μετακίνηση οστών με τη χρήση μηχανικών μέσων (εκσκαφέων, φορτωτήρων, φορτηγών αυτοκινήτων κ.λπ.). Δηλαδή, πολλά από αυτά έχουν θρυμματιστεί και σίγουρα έχουν ανακατευτεί με πολλαπλάσιες ποσότητες χώματος κατά τη μεταφορά τους. «Δεν θα ψάχνουμε για ανθρώπινους σκελετούς, ούτε καν για ανθρώπινα οστά, ακόμη και να εντοπίσουμε την περιοχή όπου έγινε η απόρριψη την περίοδο 1995-1996», μας ανέφερε χαρακτηριστικά πηγή που έχει σχέση με τις ανασκαφές της ΔΕΑ.

Υπάρχει εξήγηση για την επιχείρηση μετακίνησης

Ο φόβος των Αμερικανών

Η χρονική περίοδος κατά την οποία διενεργήθηκε η μετακίνηση των οστών από τον ομαδικό τάφο στο Ορνίθι, δεν είναι καθόλου τυχαία. Όπως έχει πληροφορηθεί ο «Π», είναι σε άμεση συνάρτηση με την προηγηθείσα τότε απόφαση του αμερικανικού Κογκρέσου (19 Οκτωβρίου 1994) να διενεργηθεί έρευνα στην Κύπρο για τη διακρίβωση της τύχης των πέντε Αμερικανών πολιτών, κυπριακής καταγωγής, τα ίχνη των οποίων χάθηκαν από το καλοκαίρι του 1974. Την απόφαση υπέγραψε ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και ο Λευκός Οίκος εξουσιοδότησε το Υπουργείο Εξωτερικών να διεξάγει έρευνα για την τύχη τους. Την έρευνα ανέλαβε, ως γνωστόν, ο πρέσβης Ρόμπερτ Ντίλον. Τον Μάιο του 1998, ο Κλίντον υπέγραψε και υπέβαλε στο Κογκρέσο την έκθεση Ντίλον, από την έρευνα του οποίου διακριβώθηκε πλήρως μόνο η τύχη του ενός από τους πέντε αγνοούμενους Αμερικανούς πολίτες, και συγκεκριμένα του Ανδρέα Κασάπη. Τα λείψανα του Κασάπη (του πρώτου Ελληνοκύπριου αγνοουμένου) που ήταν θαμμένα σε ομαδικό τάφο στη Μόρα, αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο του DNA και επεστράφησαν στην οικογένειά του για ταφή στις 22 Ιουνίου 1998. Σημειώνουμε ότι για αυτή την εξέλιξη σημαντική ήταν η συμβολή του πατέρα του Ανδρέα Κασάπη, Κώστα Κασάπη από την Άσσια, ο οποίος μετοίκησε το 1975 στις Ηνωμένες Πολιτείες και ανέπτυξε ιδιαίτερες σχέσεις με το Αμερικανικό ΥΠΕΞ.

Ωστόσο, μεταξύ των πέντε αγνοουμένων, Αμερικανών πολιτών, ήταν και ο επίσης Ασσιώτης Χατζηχριστούδιας Χριστάκης του Πανάου, ο οποίος ήταν θαμμένος μαζί με τους υπόλοιπους συγχωριανούς του στα πηγάδια στο Ορνίθι. Συνεπώς, οι κατοχικές αρχές «αντάλλαξαν» με ευκολία τα οστά του Ανδρέα Κασάπη, αλλά δεν ήθελαν με τίποτα να ανοίξει ο ομαδικός τάφος των 70 και πλέον δολοφονηθέντων, για να βρεθούν και αυτά του Χατζηχριστούδια.