Στην έφεση θα κριθεί η τύχη του Ρίκκου Ερωτοκρίτου

Tίποτα δεν κρίθηκε ακόμα στην υπόθεση Ρίκκου Ερωτοκρίτου. Το Ανώτατο Δικαστήριο με πενταμελή σύνθεση μπορεί να απέρριψε χθες ομόφωνα την αίτηση για έκδοση εντάλματος τύπου habeas corpus – το οποίο εάν είχε επιτυχή έκβαση, τότε ο Ρίκκος Ερωτοκρίτου θα έπρεπε άμεσα να αφηνόταν ελεύθερος –όμως επί της ουσίας η απόφαση του δικαστηρίου λέει ότι, αφ’ης στιγμής ασκήθηκε έφεση στην οποία προβάλλονται οι ίδιοι λόγοι όπως και στο hapeas, τότε δεν βρίσκει έρεισμα η έκδοση ενός τέτοιου προνομιακού εντάλματος.

Για να έβρισκε έρεισμα, όπως το έθεσε το δικαστήριο, θα έπρεπε πρώτα να κριθεί ότι αναρμοδίως το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας προχώρησε και εκδίκασε την υπόθεση και αυτό λόγω της ασυλίας την οποία, όπως υποστηρίζει ο Ρ. Ερωτοκρίτου, απολάμβανε και αντικατοπτρίστηκε εμμέσως στην παραδοχή από πλευράς του εκπροσώπου του γενικού εισαγγελέα, Ηλία Στεφάνου, ότι και η ποινική δίωξη και η εκδίκαση της υπόθεσης άρχισε πριν ακόμα ο κ. Ερωτοκρίτου παυθεί από τη θέση του. Αφού όμως ενώπιον του Κακουργιοδικείου δεν τέθηκε το θέμα της ασυλίας, σύμφωνα πάντα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, τότε νομίμως προχώρησε και εκδίκασε την υπόθεση. Άρα, έδαφος για να επιτύχει το hapeas δεν υπήρχε και άρα το δικαστήριο εκείνο που ουσιαστικά έκανε ήταν να παραπέμψει στο αποτέλεσμα της έφεσης. Η ετυμηγορία επί αυτής, σύμφωνα με πληροφορία η οποία όμως παρέμεινε ανεπιβεβαίωτη, αναμένεται στο τέλος του μήνα ή αρχές Νοεμβρίου.

Αν και η απόρριψη του hapeas ήταν ομόφωνη, εντούτοις εκδόθηκαν τρεις ξεχωριστές αποφάσεις, στην καθεμιά από τις οποίες αναπτύσσεται διαφορετικό σκεπτικό. Η μία από τις αποφάσεις ανήκει στον πρόεδρο του δικαστηρίου Στέλιο Ναθαναήλ, η δεύτερη στον Λεωνίδα Παρπαρίνο και η τρίτη στην Ανδρούλα Πούγιουρου, η οποία εκπροσωπούσε και τις άλλες δύο γυναίκες δικαστές, τη Δέσπω Μιχαηλίδου και την Κατερίνα Σταματίου.

Απόφαση Ναθαναήλ

Αρχίζοντας από την ετυμηγορία του κ. Ναθαναήλ, δέχεται κατ’αρχήν και ο ίδιος ως δεδομένο ότι η ποινική δίωξη και τα λοιπά έλαβαν χώρα ενώ ακόμα ο κ. Ερωτοκρίτου διατελούσε βοηθός γενικού εισαγγελέα. Δεν προχωρεί όμως να εξετάσει εάν αυτή η θέση του παρείχε ασυλία, χαρακτηρίζοντας το εν λόγω ζήτημα, στην παρούσα περίπτωση, ως «σημασιολογικού μόνο περιεχομένου». Εκείνο που περιορίστηκε να κρίνει ο δικαστής ήταν εάν ο κ. Ερωτοκρίτου νομιμοποιείτο να εγείρει το ζήτημα της ασυλίας εκ των υστέρων αφού δεν το είχε εγείρει εξαρχής, για να απαντήσει ότι «ναι, νομιμοποιείται».

Προσφέρεται για προβληματισμό η ασυλία

«Η ουσία του θέματος είναι κατά πόσον η μη έγερση του ζητήματος τυχόν ασυλίας στο Κακουργιοδικείο αποστερεί από τον εφεσείοντα το δικαίωμα να το εγείρει σε μεταγενέστερο στάδιο στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ακριβώς επειδή το ζήτημα είναι άκρως, και εν τη ρίζα του, δικαιοδοτικό, τέτοιο δικαίωμα δεν μπορεί να απαλλοτριωθεί. Εάν η ασυλία είναι εμφανώς υπαρκτή, τότε η μη έγερσή του πρωτοδίκως δεν αποκλείει τη μεταγενέστερη εξέτασή του. Το κατώτερο δικαστήριο απλώς δεν νομιμοποιείτο να αναλάβει την εκδίκαση της υπόθεσης. Η υπόθεση Fingleton v Queen (2005) HCA 34, του High Court της Αυστραλίας, στην οποία παρέπεμψε το πρωτόδικο δικαστήριο σε υποσημείωση ως προς το δικαίωμα να εγερθεί το ζήτημα κατ’ έφεση, δίδει το στίγμα της προσέγγισης ότι τέτοιο θέμα μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο συζήτησης σε ανώτερο επίπεδο, έστω κι αν δεν ηγέρθη κατά τη δίκη ως ζήτημα εξόχως θεμελιακής σημασίας που αφορά την προστασία της δικαστικής ανεξαρτησίας προς το δημόσιο συμφέρον και όχι απλώς ως προϋπόθεση της δικαστικής έδρας για το ατομικό όφελος δικαστή», γράφει ο κ. Ναθαναήλ στην απόφασή του.

Το εάν τώρα η ιδιότητα του βοηθού γενικού εισαγγελέα παρείχε στον κ. Ερωτοκρίτου ασυλία, ο κ. Ναθαναήλ σημειώνει ότι αυτή η πτυχή «προσφέρεται για προβληματισμό». Γράφει συγκεκριμένα στην απόφασή του: «Η ιδιότητα του βοηθού γενικού εισαγγελέα προσφέρει προβληματισμό ως προς την έκταση της ασυλίας, εάν αυτή υφίσταται, εν πάση περιπτώσει, υπό το φως των ιδιαζόντων γεγονότων του κατηγορητηρίου. Το ερώτημα ή τα ερωτήματα δεν επιλύονται με απλή αναγωγή στην τότε ιδιότητα του εφεσείοντος. Το δικαστήριο πρέπει να εγκύψει στο σύνολο των γεγονότων και της μαρτυρίας, να εξετάσει την αξιολόγηση που έγινε από το Κακουργιοδικείο και να κρίνει εάν, σε τελική ανάλυση, αυτή η αξιολόγηση και τα ευρήματα ήταν ή όχι ορθά ή εύλογα. Τότε μόνο θα αποκρυσταλλωθεί η εικόνα ως προς τι ακριβώς έπραξε ο εφεσείων και εάν οι όποιες πράξεις του τελέσθηκαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ή όχι. Και αυτό αναμφίβολα ανήκει στη σφαίρα της εφετειακής δικαιοδοσίας και όχι της προνομιακής, αυτή δηλαδή που προσφέρουν εντάλματα όπως το hapeas».

Έφεση - hapeas
Ίδιο το αίτημα

Στη δική του απόφαση ο δικαστής Παρπαρίνος παραπέμπει και αυτός στην έφεση, τοποθετούμενος ως εξής: «Το προνομιακό ένταλμα habeas corpus είναι ένα δραστικό μέσο διασφάλισης της ελευθερίας του ατόμου και ο σκοπός του είναι ο έλεγχος της νομιμότητας της κράτησης. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι η κράτηση είναι παράνομη, διατάσσεται η άμεση απελευθέρωση. Όπου όμως ο αιτητής τελεί υπό νόμιμη κράτηση κατόπιν καταδίκης, το ένταλμα δεν έχει εφαρμογή. Στην παρούσα περίπτωση υπάρχει εναλλακτική θεραπεία, δηλαδή το δικαίωμα έφεσης εκ μέρους του αιτητή, το οποίο ήδη άσκησε».

Τέλος, η κ. Πούγιουρου έκρινε την αίτηση ως καταχρηστική, παραπέμποντας και αυτή με τη σειρά της στην ετυμηγορία επί της έφεσης. «Ουσιαστικά τόσο με την αίτηση όσο και με την έφεση επιδιώκεται ο ίδιος σκοπός, δηλαδή η ανατροπή της καταδικαστικής απόφασης, η οποία θα οδηγήσει στην απελευθέρωση του εφεσείοντα έστω κι αν ζητείται κάτω από διαφορετικό μανδύα», γράφει η δικαστής στην απόφασή της. Παραπέμπει επίσης σε σχετικό απόσπασμα που χρησιμοποιήθηκε και στην πρωτόδικη απόφαση, στο οποίο αναφέρεται «ότι η παράλληλη υιοθέτηση δύο ένδικων μέσων για την επιδίωξη όμοιου σκοπού, δηλαδή την απελευθέρωση του αιτητή, συνιστά κατάχρηση διαδικασίας και ως εκ τούτου καθιστά την αίτηση απορριπτέα».