Έρικ Κίτας: Οι μετεωρολογικοί του σταθμοί εξαπλώνονται στην Κύπρο

Διαβεβαιώνει ότι μια μέρα θα πάει σε κυνήγι ανεμοστρόβιλων στην Αμερική. Για την ώρα οι μετεωρολογικοί του σταθμοί εξαπλώνονται στην Κύπρο - ίσως παγκόσμιο φαινόμενο για ερασιτέχνη προγνώστη του καιρού μιας χώρας. Μάλιστα σχεδιάζει στον επόμενο χρόνο να έχει τοποθετήσει περισσότερους από επτά που έχει έως τώρα, προκειμένου να παρέχει στο κοινό ακόμη πιο ασφαλείς προγνώσεις για τις καιρικές συνθήκες.

Ο Έρικ Κίτας γεννημένος στην Αυστραλία μετακόμισε στην Κύπρο με την οικογένειά του πριν από περίπου 26 χρόνια. Από 15 χρονών μελετά και εξηγεί τα διεθνή μοντέλα καιρού, τις δορυφορικές εικόνες και τα ραντάρ. Οι γνώσεις του, πηγή ανεξάντλητου πάθους για τα καιρικά φαινόμενα, δεν κουβαλούν πτυχία πανεπιστημίου και ακαδημαϊκή μόρφωση. Φέτος τον Νοέμβριο, το kitasweather.com κλείνει 6 χρόνια λειτουργίας, ενώ μετρά 7 χρόνια ραδιοφωνικών προβλέψεων.

-Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς ερασιτεχνικά με την πρόγνωση του καιρού;

Στα 15 μου, όταν στην εφηβεία ήρθαν οι υπολογιστές και το ίντερνετ στη ζωή μας και ενώ οι άλλοι κάθονταν μπροστά από τους υπολογιστές και έπαιζαν παιχνίδια, εγώ μελετούσα τον καιρό. Οι γνώσεις και η πείρα αποκτιούνταν σταδιακά. Από τη στιγμή που ξέρεις να διαβάζεις τα μοντέλα πρόγνωσης καιρού, από εκεί και πέρα είναι η πείρα. Φτάνει να ξέρεις τι σημαίνει το κάθε τι που βλέπεις μπροστά σου. Μέσω του διαδικτύου μπορείς να βρεις τα πάντα, να βλέπεις όλα τα στοιχεία. Μπορείς να είσαι σπίτι σου και να έχει πρόσβασης σε πάρα πολλά στοιχεία για να μπορείς να βλέπεις τι ακριβώς γίνεται γύρω σου και γενικά στην ατμόσφαιρα.

-Άρα ένας καλός μετεωρολόγος είναι κάποιος που ξέρει να διαβάζει τα μοντέλα πρόγνωσης καιρού και διάφορα άλλα τυχόν δεδομένα;

Εντάξει, το μετεωρολόγος είναι πολύ γενικός όρος. Εγώ αυτό που κάνω είναι πρόγνωση καιρού αξιοποιώντας στοιχεία από διεθνή μοντέλα καιρού, δορυφορικές εικόνες, ραντάρ και άλλα. Συγχρόνως κρατώ στατιστικά στοιχεία για τον καιρό, προς αξιοποίηση για το μέλλον.

Παλιά για να ασχοληθείς με την πρόγνωση έπρεπε να ήσουν σπουδασμένος είτε φυσικός είτε μαθηματικός, γιατί τα μοντέλα έχουν πίσω τους φυσική και μαθηματικά. Τώρα χρειάζεται να ξέρεις το αποτέλεσμα και όχι απαραίτητα τι κρύβεται πίσω.

Στην ταράτσα πολυκατοικίας στη Λεμεσό, όπου βρίσκεται ο ένας από τους επτά μετεωρολογικούς του σταθμούς. «Τα τελευταία 100 χρόνια είχαμε 9 σοβαρές ανομβρίες από τις οποίες οι 5 σημειώθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια, και οι 3 την τελευταία δεκαετία», αναφέρει ο Έρικ Κίτας.

Ουδείς αλάνθαστος

-Τα μοντέλα καιρού έχουν περιθώριο λάθους;

Πάντα έχουν περιθώριο λάθους. Τα δεδομένα που μαζεύονται από όλον τον πλανήτη από μετεωρολογικούς σταθμούς, ραδιοβολίσεις, δορυφόρους, ραντάρ, πλοία και αεροπλάνα και άλλα, δεν καλύπτουν όλες τις γωνιές του πλανήτη, αλλά ούτε έχουν ομοιόμορφη κατανομή. Για παράδειγμα ο αριθμός και η πυκνότητα των σταθμών που συμβάλλουν στο να βγουν τα παγκόσμια μοντέλα από υπέρ-υπολογιστές είναι πολύ πιο πυκνός σε Αμερική και Ευρώπη σε σχέση με Αφρική, Μέση Ανατολή και κυριότερο στις θάλασσες και ωκεανούς που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της γης. Προς το παρόν είμαστε πολύ μακριά από το να βγαίνουν μοντέλα έγκυρα 100%. Σήμερα σου δείχνει για παράδειγμα ότι ένα σύστημα επηρεάζει πολύ καλά την Κύπρο, αύριο μπορεί να σου δείχνει ότι είναι κάπως οριακό. Είναι εκεί που χρειάζονται οι γνώσεις του προγνώστη καιρού, εκεί θα βάλεις και από την πείρα.

Βέβαια κανένας δεν είναι αλάνθαστος. Έτσι είναι ο καιρός, και όπως είπα, πολλές φορές τα στοιχεία που έχουμε πολλές φορές δεν είναι αρκετά για να μπορούμε να βγάζουμε ασφαλείς προγνώσεις. Εμείς προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο κοντά στην πραγματικότητα. Αλλά δεν μπορείς ποτέ να είσαι 100% ή τουλάχιστον όχι όλες τις φορές. Και αυτό φαίνεται όχι μόνο για τα δεδομένα της Κύπρου, αλλά και παγκόσμια. To Met Office της Αγγλίας, για παράδειγμα, που θεωρείται από τις πιο καλές υπηρεσίες στον κόσμο, έχει 86% περίπου ακρίβεια για το επόμενο 24ωρο. Αντιλαμβάνεσαι ότι εάν για τις επόμενες ώρες πέφτει 14-15% έξω, είναι μεγάλο ποσοστό. Σκέψου για τις δύο, τρεις, τέσσερις μέρες, που όσο απομακρύνεσαι, τόσο αυξάνεται η απόκλιση.

Ενθουσιασμός για ακραία φαινόμενα

-Θα μπορούσες να αναφέρεις ένα αξέχαστο καιρικό φαινόμενο;

Τον Σεπτέμβριο του 2013 έζησα την πιο βίαια καταιγίδα της ζωής μου στο Πραστειό Κελλακίου, απ’ όπου κατάγομαι. Το διάστημα 22 έως 24 Σεπτεμβρίου επικρατούσαν ασταθείς καιρικές συνθήκες στην περιοχή μας και τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες εκδηλώνονταν τοπικές βροχές και καταιγίδες κυρίως στα ορεινά, εσωτερικό, βόρεια και ανατολικά-νοτιοανατολικά τμήματα του νησιού με κορύφωση στις 24 του μήνα. Στις 10 το πρωί της συγκεκριμένης μέρας βρισκόμουν στον χώρο εργασίας μου στην Λευκωσία. Παρακολουθούσα με μανία το ραντάρ και περίμενα να δω σε ποια περιοχή θα είχαμε την εκδήλωση της πρώτης καταιγίδας. Γύρω στις 11:30 το πρωί εκδηλώθηκε η πρώτη καταιγίδα σε ημιορεινές περιοχές περίπου 10 χιλιόμετρα ανατολικά από το Κελλάκι προς επαρχεία Λάρνακας. Γύρω στις 12:30 άρχισαν να εκδηλώνονται και άλλοι πυρήνες καταιγίδων όλο και πιο κοντά στο Πραστειό-Κελλάκι με έντονους χρωματισμούς στο ραντάρ και όλα έδειχναν για κάτι πολύ ισχυρό και ακραίο να δημιουργείται.

Εγώ δεν άντεχα άλλο να είμαι μακριά από αυτό το καιρικό φαινόμενο και έφυγα βιαστικά να πάω στο Πραστειό να το ζήσω από κοντά. Όταν άρχισα να βγαίνω στα βουνά (Λιστόβουνο) η βροχή και το χαλάζι ήταν τόσο έντονα όπου η ορατότητα ήταν μόλις μερικές 10κάδες μέτρα. Ποταμοί και ορμητικά νερά έτρεχαν από παντού, ακόμα και από πλαγίες των βουνών που παρέσερναν ότι έβρισκαν μπροστά τους. Από την πολύ πυκνή χαλαζόπτωση η περιοχή έμοιαζε με χιονισμένο τοπίο. Η καταιγίδα διήρκησε λίγο περισσότερο από 2 ώρες και προκάλεσε ολική καταστροφή σε γεωργικές καλλιέργειες και φρουτόδεντρα. Δόμες εκατοντάδων χρόνων σε αρκετά σημεία παρασύρθηκαν από την πρωτοφανή βροχόπτωση ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Σε κάποια σημεία όπου το χαλάζι παρασερνόταν από την βροχή έφτανε το μισό μέτρο και πήρε 2-3 μέρες να λιώσει. Στο Κελλάκι μετρητής της υπηρεσίας κατέγραψε 126.3 χιλιοστά βροχής, ρεκόρ βροχόπτωσης σε ένα 24ωρο και αντιστοιχεί με το 1640% για τον μήνα και με το 100% της παγκύπριας βροχόπτωσης του μήνα. Στο Πραστείο Κελλακίου η βροχή ήταν πιο έντονη και καταμέτρησα εγώ προσωπικά 160 χιλιοστά βροχής. Τέτοια ποσοστά βροχής αντιστοιχούν περίπου με το ¼ της ετήσιας βροχόπτωσης για την περιοχή, περίπου την μισή ετήσια βροχόπτωση που σημειώνεται στην Λευκωσία και το 1/3 της συνολικής βροχόπτωσης του χρόνου για Λεμεσό. Όλα αυτά σε μόλις 2 ώρες. Δεν είχα ζήσει ποτέ μου κάτι τέτοιο αλλά ούτε περίμενα τόσες ποσότητες βροχής.

Δορυφορική εικόνα με την πιο βίαια καταιγίδα της ζωής του. Στο Κελλάκι μετρητής της υπηρεσίας κατέγραψε 126.3 χιλιοστά βροχής, ρεκόρ βροχόπτωσης σε ένα 24ωρο και αντιστοιχεί με το 1640% για τον μήνα και με το 100% της παγκύπριας βροχόπτωσης του μήνα. Όλα αυτά σε μόλις 2 ώρες.

Η καταμέτρηση της βροχής για τη συγκεκριμένη μέρα από σταθμούς της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

-Nα σε ρωτήσω κι αυτό. Για ασυνήθιστα φαινόμενα, εκεί που ο πολύς ο κόσμος ανησυχεί, εσύ ενθουσιάζεσαι;

(ΓΕΛΙΑ) Το όνειρό μου είναι να πάω Αμερική σε κυνήγι ανεμοστρόβιλων και θα το κάνω μια μέρα.

Εντάξει, ενθουσιάζεσαι, αλλά σίγουρα σκέφτεσαι και τις ζημιές που θα γίνουν και τις ανθρώπινες ζωές που μπορεί να κινδυνέψουν. Ναι έχει ενδιαφέρον, σου αρέσει, αλλά προσπαθείς να ενημερώσεις και τον κόσμο να προστατευτεί όσο γίνεται.

Αλλά τόσο πολύ ενθουσιάζομαι κάποτε, που μπορεί κάποτε όλη νύχτα να μην κλείσω μάτι, να μείνω ξύπνιος για να βλέπω τι συμβαίνει. Παρόλο που στην Κύπρο δεν επηρεαζόμαστε από τέτοιας έντασης καταιγίδων και ανεμοστρόβιλων κ.ά., δεν παύει να έχουν ενδιαφέρον.

«Πλησιάζει η χρονιά της πολυομβρίας»

-Θα μπορούσες να κάνεις μια πρόβλεψη για τον προσεχή χειμώνα;

Βάσει των στατιστικών, ο καιρός στην Κύπρο κάνει κάποιους κύκλους, δηλαδή περνούμε κάποιο διάστημα ανομβρίας ή ολιγομβρίας, μετά ακολουθούν κάποιες μέτριες χρονιές και ακολούθως κάποιες οι οποίες έχουν περισσότερη βροχόπτωση από το κανονικό. Μπορούμε να πούμε ότι πλησιάζει η χρονιά της πολυομβρίας, από τη στιγμή που προηγήθηκαν μια χρονιά σοβαρής ανομβρίας ('15-'16) και μια άλλη ολιγομβρίας ('16-'17). Πλησιάζει, με βάσει τους κύκλους. Τώρα, αν θα είναι φέτος ή αν θα είναι του χρόνου, δεν μπορεί να ξέρει κανένας. Αλλά ευχόμαστε ότι φέτος θα έχουμε πολυομβρία, να μην σπάσουν τα στατιστικά με το να έχουμε ξανά ανομβρία.

-Συνηθίζεται να σπάζουν τα στατιστικά;

Τα τελευταία εκατό χρόνια οι χρονιές που είχαμε σε σειρά έτη ανομβρίας, ήταν το 31-32. Και μετά είχαμε εναλλαγή. Φέτος, με βάση τον πίνακα με τα στατιστικά, οι πιθανότητες να έχουμε ξανά ανομβρία είναι κάτι το απομακρυσμένο. Δεν θα έλεγα αδύνατο, αλλά πολύ-πολύ απομακρυσμένο.

Μέρη του μετεωρολογικού σταθμού, αμερικανικής κατασκευής: μετρητής έντασης και κατεύθυνσης του αέρα, αισθητήρες θερμοκρασίας, υγρασίας και σημείου δρόσου, κύλινδρος που μετρά την ένταση της βροχής, πομπός διαδικτύου, φωτοβολταϊκό πλαίσιο.

Μείωση βροχόπτωσης

-Για την Κύπρο τι χαρακτηρίζει τις καιρικές συνθήκες των τελευταίων χρόνων;

Μπορούμε να πούμε ότι από τα 100 τελευταία χρόνια που έχουμε στοιχεία, τα τελευταία 30 χρόνια η βροχόπτωση παρουσιάζει μικρή πτωτική τάση. Την ίδια ώρα η θερμοκρασία έχει μια μικρή ανοδική τάση. Εντάξει, λέω μικρή, όμως οι επιπτώσεις είναι μεγάλες. Ένας βαθμός αύξησης για παράδειγμα είναι πάρα πολύ, ενώ όταν λέμε για 10% μείωση της βροχής, είναι κι αυτό μεγάλο ποσοστό. Βέβαια χρονιές ανομβρίας πάντα είχαμε. Απλώς τα τελευταία 30 χρόνια ήταν πιο συχνές, συγκεκριμένα είχαμε πέντε. Η περσινή χρονιά ήταν η τέταρτη χειρότερη του αιώνα. Τα τελευταία 100 χρόνια είχαμε 9 σοβαρές ανομβρίες από τις οποίες οι 5 σημειώθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια από τους οποίους οι 3 την τελευταία δεκαετία.

Σε ποιους παράγοντες πιστεύεις ότι οφείλονται αυτά τα αρνητικά στοιχεία;

Κοίταξε, σίγουρα το κλίμα αλλάζει. Τώρα, κατά πόσον το επηρεάζει η μόλυνση του περιβάλλοντος και το φαινόμενο του θερμοκηπίου ή όχι και απλά είναι ένας κύκλος, οι απόψεις διίστανται, σε σημείο που αν καθίσεις και τις μελετήσεις, θα δεις ότι και οι δύο πλευρές έχουν μια βάση, που κατ' εμένα δεν μπορείς να απορρίψεις. Πιστεύω προσωπικά ότι η πραγματικότητα είναι κάτι στη μέση.

«Προς το παρόν παγκόσμια είμαστε πολύ μακριά στο να βγαίνουν μοντέλα έγκυρα 100%».

Κι άλλοι σταθμοί

-Ποια τα επόμενα σχέδια σου;

Να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησα με τους σταθμούς, που μέσα σε έναν χρόνο τοποθέτησα εφτά. Θα συνεχίσω μέχρι να καλυφτούν αρκετές περιοχές του νησιού. Όσο μεγαλώνει το kitasweather θα αυξάνονται και οι μετεωρολογικοί σταθμοί, εφόσον με βοηθούν κι εμένα στην πρόβλεψη.

Επίσης τώρα θα τοποθετήσουμε μετρητή χιονιού στο Τρόοδος, με live κάμερα πάνω. Αυτό θα με βοηθήσει κι εμένα και στην πρόγνωση του χιονιού, ενώ θα δίνει πληροφορίες στον κόσμο. Κάμερες θα τοποθετηθούν και σε άλλα σημεία του νησιού για να έχουμε και από εκεί εικόνα. Θέλω μέσα στον επόμενο χρόνο να έχω μια πολύ καλή εικόνα για το τι συμβαίνει σε κάθε γωνιά του νησιού, είτε από μετεωρολογικούς σταθμούς είτε από κάμερες.