Το αντάμωμα Ε/κ και Τ/κ στην Πελαθούσα

Ένα αλλιώτικο συναπάντημα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων πραγματοποιήθηκε το βράδυ του περασμένου Σάββατο στην κοινότητα Πελαθούσας του διαμερίσματος Πόλεως Χρυσοχούς.

Την Πελαθούσα την εγκατέλειψαν το 1974 οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί της και εγκαταστάθηκαν στη συνέχεια πρόσφυγες κυρίως από το Ριζοκάρπασο, τη Γιαλούσα και την Κυθρέα. Με πρωτοβουλία του γνωστού σκηνοθέτη Πανίκου Χρυσάνθου, ο οποίος έχει την έδρα των δραστηριοτήτων του στην Πελαθούσα, αλλά και του καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου Νιαζί Κιζίλγιουρεκ συναντήθηκαν το βράδυ του περασμένου Σαββάτου 200 περίπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Ανάμεσά τους και Τουρκοκύπριοι Πελαθουσιώτες οι οποίοι εγκατέλειψαν το χωριό τους το 1974, αλλά και Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες που διαμένουν στα σπίτια των Τουρκοκυπρίων. «Η γιορτή της συναδέλφωσης στην Πελαθούσα» (έτσι την ονόμασαν οι εμπνευστές της) έδωσε την ευκαιρία σε αυτούς οι οποίοι παρέστησαν να ανταμώσουν, να θυμηθούν άλλες εποχές, να μιλήσουν για τους τόπους που γεννήθηκαν, να σκαλίσουν μνήμες. Είχε συμβολικό χαρακτήρα. Τον επισήμανε στον χαιρετισμό του και ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ λέγοντας πως οι συνομιλίες Ακιντζί - Αναστασιάδη θα πρέπει να γίνονται σε κοινότητες, όπως η Πελαθούσα στην παρουσία ανθρώπων και από τις δύο πλευρές και όχι σε ψυχρές αίθουσες ξενοδοχείων στην Ελβετία ή στο εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο της Λευκωσίας.

Ξεθωριασμένες μνήμες

Για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες το κέντρο της Πελαθούσας απέκτησε ζωή, ακούστηκαν τραγούδια από τη δικοινοτική χορωδία και ποιήματα στην τουρκική και την ελληνική. Στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου το οποίο παραμένει ακόμη σε σχετικά καλή κατάσταση, δίπλα από μισογκρεμισμένα σπίτια, που για δεκαετίες στέγαζαν ανθρώπους, όνειρα και ελπίδες, οι φωνές που άκουγε κανείς ήταν ανάμεικτες, είχαν έναν τόνο αισιοδοξίας αλλά συνάμα ήταν ευδιάκριτη και η απογοήτευση για όσα μεσολάβησαν. Ακόμα και μέσα στο σκοτάδι, μπορούσε κανείς να ακούσει το βουβό κλάμα και να διακρίνει τα δάκρυα που κυλούσαν στα μάγουλα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Ταυτόχρονα μπορούσε κανείς να αισθανθεί και την ελπίδα όταν η δικοινοτική χορωδία έκλεισε το πρόγραμμα της με υψωμένες τις γροθιές φωνάζοντας στα ελληνικά και στα τουρκικά ότι «η Κύπρος ανήκει στον λαό της».

Ζωντανή η ελπίδα

Δύο αδέλφια Τουρκοκύπριοι, τους οποίους ο πατέρας είχε δολοφονηθεί σε δημόσιο χώρο τον Φεβρουάριο του 1964 στο κέντρο της γειτονικής Πόλης Χρυσοχούς και ο χώρος όπου έχει ταφεί δεν έχει βρεθεί ακόμη, έφθασαν στην Πελαθούσα λίγο νωρίτερα από την προκαθορισμένη ώρα. Πρόκειται για τα παιδιά του Τσεγκίς, ο οποίος ήταν και βουλευτής στα πρώτα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ήθελαν να περπατήσουν στο χωριό. Το σπίτι που διέμενε η οικογένειά τους δεν υπάρχει πια. Λίγο προτού χαθεί ο ήλιος πίσω από τον Ακάμα, βρίσκονταν στο σημείο της Πελαθούσας όπου έχει την καλύτερη θέα προς τον κόλπο της Χρυσοχούς. Έφυγαν παιδιά από την Πελαθούσα, οι μνήμες ξεθωριάζουν και τις επόμενες γενιές δεν θα τις συνδέει τίποτε. Ο γιος του Τσεγκίς γεννήθηκε σε μια κάμαρη δίπλα από το σχολείο όπου διέμενε ο εκάστοτε Τ/Κ δάσκαλος.

«Πού να έρτω πιον;»

Η εύλογη απορία του Τουρκοκύπριου Φαχρί

«Ελπίζουμε σε λύση, αλλά ποια λύση μπορούμε να έχουμε;» αναρωτιόταν το βράδυ του περασμένου Σαββάτου ο Φαχρί, ο οποίος πλησιάζει την όγδοη δεκαετία της ζωής του. Ο ίδιος κατάγεται από τη Λουκρούνου, μια κοινότητα που δεν υπάρχει πια ούτε στα χαρτιά. Έχει σπίτι στην Πελαθούσα, δούλεψε ο ίδιος και ο πατέρας του στα γειτονικά μεταλλεία της Λίμνης. Συνάντησε τον επίσης 80χρονο Ντίνο από τη Μηλιού με τον οποίο γνωρίζονταν πριν το 1974! Στην έκφραση του φίλου του να βρεθεί λύση να ζήσουμε ειρηνικά, ο Φαχρί (σ.σ. μιλάει άπταιστα τα ελληνικά) του απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια ότι ο ίδιος θα μπορούσε να γυρίσει, όμως πού να πάει πια; «Έχω 8 παιδιά, άλλες τόσες νύφες και γαμπρούς καθώς και 16 εγγόνια. Πού να ’ρτω πιον;» Ο ίδιος θεωρεί πάντως ως ένατο παιδί του τον Πανίκο Χρυσάνθου στον οποίο, όπως λέει χαριτολογώντας, θα κοτσιανιάσει και το σπίτι όπου διαμένει στην Πελαθούσα. Το όμορφο αυτό συναπάντημα ολοκληρώθηκε την Κυριακή με την επίσκεψη στον τάφο του Χασάν και της Χαμπούς, οι οποίοι έμειναν και μετά το 1974 στην Αντρολύκου.
Η ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των σημερινών Ελληνοκύπριων κατοίκων της Πελαθούσας, όπου είναι όλοι τους πρόσφυγες, με τους Τουρκοκύπριους που έχουν ρίζες από τη συγκεκριμένη κοινότητα είναι μια πρωτοβουλία του σκηνοθέτη Πανίκου Χρυσάνθου και του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ. Με αυτό τον τρόπο, όπως υποστηρίζουν, πέρα από την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανές και τις μνήμες που συνδέουν τις δύο κοινότητες. Θα ήταν, όπως είπαν, πολύ σημαντικό αν σε κάθε κοινότητα όπου διαμένουν πρόσφυγες και από τις δύο πλευρές γινόταν κάτι αντίστοιχο, θα μπορούσε να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στις μελλοντικές εξελίξεις.