Επέκταση βάσεων σε Ζύγι και Πάφο

Η Κύπρος μπορεί να μην διαθέτει αριθμητικά υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη, διαθέτει όμως σημαντική γεωστρατηγική θέση, η οποία με τις απαραίτητες υποδομές μπορεί να καταστεί σημαντικός πυλώνας στη διαμόρφωση του αμυντικού οικοδομήματος της ΕΕ. Για τον λόγο αυτό επιδιώκει να «επιβιβαστεί στο τρένο» με την πρώτη ομάδα των χωρών της ΕΕ που θα μετέχουν στη Μόνιμη Διαρθρωμένη Αμυντική Συνεργασία PESCO (Permanent Structured Cooperation). Στην προσπάθεια αυτή αξιοποιούνται και εκσυγχρονίζονται η ναυτική βάση στο Ζύγι, η αεροπορική βάση στην Πάφο και το κέντρο επιχειρήσεων «Ζήνων» στη Λάρνακα.

Προϋποθέσεις ένταξης

Για να ενταχθεί μια χώρα μέλος της ΕΕ στην PESCO θα πρέπει να πληροί κάποια κριτήρια και ένα εξ αυτών είναι να διαθέτει το 2% του ΑΕΠ της για αμυντικές δαπάνες. Το ίδιο αφορά και τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Η Κύπρος έχει αυτή τη δυνατότητα και δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα εισδοχής. Παράλληλα, κάθε χώρα πρέπει να συνεισφέρει στην κοινή άμυνα είτε με στρατεύματα είτε με υποδομές είτε με οπλικά συστήματα ή και με όλα αυτά. Θα υπάρχει κοινός σχεδιασμός για την ευρωπαϊκή άμυνα και έτσι θα καθορίζονται και οι ανάγκες. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαία η ενίσχυση της ΕΦ, κυρίως σε επίπεδο ναυτικού και αεροπορίας (πλοία ανοικτής θαλάσσης και UAV). Παράλληλα, το κεντρικό σύστημα συντονισμού εναέριας επιτήρησης που πρόκειται να εγκατασταθεί για να ελέγχει το σύνολο των ραντάρ, είναι και αυτό ένα από τα στοιχεία που αναβαθμίζει την αναμενόμενη συμμετοχή της Κύπρου.

Επέκταση βάσης Ζυγίου

Ωστόσο, το σημαντικότερο «αμυντικό εργαλείο» που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αυτό της γεωστρατηγικής θέσης της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο και το γεγονό ότι αποτελεί εξωτερικό σύνορο της ΕΕ. Με τις κατάλληλες υποδομές καθίσταται ένας πολύ σημαντικός χώρος για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Για τον λόγο αυτό έχει ξεκινήσει η διαδικασία επέκτασης της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Ζύγι με στόχο τα έργα να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2020. Με την επέκταση της βάσης, η Κύπρος θα έχει τη δυνατότητα φιλοξενίας και παροχής υποστήριξης σε πολεμικά πλοία ευρωπαϊκών χωρών τα οποία θα αναλάβουν τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, αλλά και τις δράσεις της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αεροπορική βάση Πάφου

Παράλληλα με τη ναυτική βάση στο Ζύγι ξεκινάει και ο εκσυγχρονισμός της αεροπορικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο, ώστε να μπορεί να παρέχει υποστήριξη σε ευρωπαϊκές δυνάμεις. Κόκκινη γραμμή είναι η χρήση της βάσης ως ορμητηρίου για επιθετικές ενέργειες. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο το έχει αποκλείσει η Κυπριακή Δημοκρατία για προφανείς λόγους. Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών θα γίνει προσπάθεια να χρηματοδοτηθούν εν μέρει από την ΕΕ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του κόστους θα το καταβάλει η Κυπριακή Δημοκρατία. Η παροχή διευκολύνσεων σε ευρωπαϊκές χώρες αναμένεται να επιφέρει έσοδα στην Κύπρο καθώς οι διευκολύνσεις θα τιμολογούνται.

Κέντρο Επιχειρήσεων

Ένα άλλο «περιουσιακό στοιχείο» της Κυπριακής Δημοκρατίας που μπορεί να αξιοποιηθεί από τις ευρωπαϊκές δομές άμυνας είναι και το Κέντρο Συντονισμού Επιχειρήσεων «Ζήνων» στη Λάρνακα. Πρόκειται για σύγχρονο κέντρο το οποίο δίνει τη δυνατότητα ελέγχου και συντονισμού δυνάμεων που βρίσκονται ή επιχειρούν στην περιοχή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι υποδομές δεν σχετίζονται με θέματα πολεμικών συρράξεων, αλλά με τη διαφύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, την τρομοκρατία, την παράνομη μετανάστευση και ανθρωπιστικές επιχειρήσεις σε χώρες της περιοχής. Τέλος, ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα για την Κύπρο είναι οι καλές σχέσεις και οι στρατιωτικές και αμυντικές συμφωνίες που έχει συνάψει με τις χώρες της περιοχής (Ισραήλ, Αίγυπτος, Λίβανος, Ιορδανία).

Συγκροτήματα μάχης και κοινά προγράμματα

Η σημερινή επίσκεψη της Γερμανίδας υπουργού Άμυνας Ursula von der Leyen, ουδόλως άσχετη είναι με την κινητικότητα που παρατηρείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για δημιουργία κοινών δομών άμυνας. Η Γερμανία διαθέτει απόσπασμα στην Κύπρο που μετέχει στην UNIFIL και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί υποδομές και στο πλαίσιο της ΕΕ. Σήμερα, θα έχει συνομιλίες με τον υπ. Άμυνας Χρ. Φωκαΐδη και θα επισκεφθούν και το Κέντρο Επιχειρήσεων «Ζήνων». Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη επίσκεψη υπ. Άμυνας της Γερμανίας στην Κύπρο. Έχουν προηγηθεί οι επισκέψεις της Ιταλίδας και της Γαλλίδας υπουργών Άμυνας.

Κοινά προγράμματα

Στο πλαίσιο της PESCO οι χώρες μέλη θα πρέπει να μετέχουν σε συγκροτήματα μάχης. Η Κύπρος μετέχει στη HELBROC μαζί με την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία η οποία ουσιαστικά δεν είχε επιχειρησιακή ανάπτυξη πέρα από κάποιες ασκήσεις επί χάρτου. Τώρα αυτά τα συγκροτήματα μάχης θα λειτουργήσουν σε άλλο επίπεδο. Ώθηση προς την κατεύθυνση αυτή έχει δώσει ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν σε συνδυασμό με την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ που μπλόκαρε τη δημιουργία κοινής άμυνας. Παράλληλα οι πρωτοβουλίες αυτές καθίστανται αναγκαίες και λόγω των αποστάσεων που έχει λάβει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ, ο οποίος κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ να αναλάβουν την πρωτοβουλία για την ασφάλεια της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο και με τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Αμυντικού Ταμείου οι χώρες μέλη θα προχωρήσουν και στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας μέσα από κοινά προγράμματα. Για τη συμμετοχή σε τέτοια προγράμματα γίνεται ήδη προετοιμασία από την Κύπρο και την Ελλάδα.