Αναστασία Παπαδοπούλου: Απολαμβάνει να σπάει πλαίσια…

Συνέντευξη Χρίστος Λαζανιάς

Φωτογραφίες Χρίστος Θεοδωρίδης

Έχει αναθεωρήσει πολλά στο διάβα της ζωής της, ακούγοντας τη δυνατή εσωτερική φωνή αυτοκριτικής της. «Στη ζωή, δεν αρκεί να μην κάνεις κακό… αλλά πρέπει να κάνεις και κάτι καλό», τονίζει. Στο μυαλό της έχει ήδη οργανώσει το πλάνο για την επόμενη κοινωνική της δραστηριότητα.

Η Αναστασία Παπαδοπούλου μοιράζεται μαζί μας σημαντικούς σταθμούς του ταξιδιού της, βασικά στοιχεία της βιοθεωρίας της και την έγνοια της για δράσεις με αφετηρία και στόχο την αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου.

Μια ωραία εικόνα που έρχεται στο μυαλό σου από τα παιδικά σου χρόνια;

Η εικόνα από το σπίτι μας στον Άγιο Δομέτιο, όπου κάθε απόγευμα ήμασταν στην αυλή με όλα τα παιδιά της γειτονιάς και παίζαμε μέχρι αργά. Είχαμε απόλυτη ελευθερία. Σε αντίθεση με το σήμερα, που φοβάσαι ακόμα και στην αυλή να αφήσεις τα παιδιά.

Ποιος από τους γονείς σου πιστεύεις ότι επέδρασε περισσότερο στον χαρακτήρα σου;

Ανακαλύπτω χαρακτηριστικά και από τους δύο. Ο τρόπος που εκφράζομαι σε πολλά πράγματα, που θεωρούν ότι είναι του πατέρα μου, έχω πάρει και από τη μητέρα μου. «Η συμπεριφορά σου είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για να βρεις το δίκαιό σου στη ζωή», με συμβούλευε ο πατέρας μου. «Να κάνεις ό,τι θέλεις, αρκεί να είναι αυτό που εσύ θέλεις και να σέβεσαι τον εαυτό σου», μου έλεγε η μητέρα μου. Και οι δύο μιλούσαν για τη συμπεριφορά και τον σεβασμό.

Ποιος ήταν ο πιο αυστηρός;

Η μητέρα μου, η οποία ήταν περισσότερες ώρες μαζί μας. Ο πατέρας μου ήταν πιο αυστηρός σε θέματα αρχών, συμπεριφοράς κ.λπ. Τον θυμάμαι στους εφηβικούς μας τσακωμούς να μου λέει το εκνευριστικό για μένα τότε: «Μπορεί να έχεις δίκαιο αλλά με τη συμπεριφορά σου το έχασες…».

Θεωρείς τον εαυτό σου κακομαθημένο;

Εντελώς. Ακόμα και σήμερα μπορεί να τηλεφωνήσω της μητέρας μου και να της πω ότι δεν έχω ώρα να ψωνίσω για το σπίτι. Πολλές φορές μπορεί να εκμεταλλευτώ το στάτους μου ως το «μωρό» της οικογένειας. Και παρόλο που τα εγγόνια προσπαθούν να μου κλέψουν τη θέση, υπενθυμίζω ποιο είναι το πραγματικό μωρό! Πέραν της πλάκας… η αλήθεια είναι ότι όπως όλες οι μαμάδες, έτσι και η δική μου έχει αδυναμία στους γιους. Την πειράζω όμως ότι είμαι το μωρό της… Όλους μάς φροντίζει και ειδικά τα εγγόνια της που τα λατρεύει.

Κρατάς ένα μανιάτικο του Νικόλα από τότε;

Με τον Νικόλα περνούσα πιο πολύ χρόνο γιατί είμαστε πιο κοντά ηλικιακά… Θυμάμαι, μου είχε σπάσει το φλάουτό μου. Επίσης, είχα μια μικρή τέντα στο δωμάτιό μου, και μια μέρα τη διέλυσαν με έναν φίλο του και πήραν τα στηρίγματα για να παίξουν ξιφομαχία!

Πότε γνώρισα τον Τάσσο;

Ιστορία, Νομική, επαγγελματικό πτυχίο Νομικής στην Αγγλία.

Το πρώτο μου πτυχίο ήταν στην Ιστορία. Ακολούθως, σπούδασα Νομική και είχα αρχίσει να εργάζομαι σε ένα πολύ μεγάλο νομικό οίκο στην Αγγλία. Κάποια στιγμή όμως, ένιωσα ότι ήθελα να γυρίσω, αν και όταν έφευγα είχα πει ότι δεν θα ξαναγύριζα. Στην Κύπρο ένιωθα ότι ήμουν κάτω από ένα είδος παρακολούθησης. Με τραβούσε όμως πίσω η οικογένεια. Ο Κωνσταντίνος και η Μαρία είχαν φύγει από το σπίτι όταν ήμουν 11-12 χρονών. Ήθελα να γυρίσω για να γνωρίσω την οικογένειά μου. Επέστρεψα το 2001-02 και το 2008 πέθανε ο πατέρας μου. Τότε έκανα την ενήλικη σχέση με τον πατέρα μου, μιλούσαμε σε άλλο επίπεδο. Αν δεν είχα επιστρέψει, θα είχα χάσει τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσω τους γονείς μου και τα αδέλφια μου.

Μετά την Αγγλία, συνέταιρος στο δικηγορικό γραφείο Τάσσος Παπαδόπουλος και Συνεργάτες. Ποια ήταν η συμβουλή του πατέρα σου;

«Μην ξεχνάς, ευτυχώς ή δυστυχώς έχεις το προνόμιο να έχεις έτοιμη θέση, έχεις όμως την ευθύνη να αποδείξεις ότι είσαι ίση στις ικανότητες με τους άλλους, και για να το αποδείξεις πρέπει να δουλέψεις διπλάσια από τους άλλους για να έχεις την ίδια εκτίμηση», μου τόνιζε κάθε φορά. Ελπίζω να έχω ανταποκριθεί.

Την περίοδο της προεδρίας του, τι ήταν αυτό που σε ενόχλησε πιο πολύ απ’ όσα γράφονταν;

Με ενοχλούσαν οι κακίες που γράφονταν για τη μητέρα μου, για να τον χτυπήσουν. Να εφευρίσκεις πράγματα για να χτυπήσεις πολιτικά, είναι ανήθικο. Αυτό με πλήγωνε. Τα υπόλοιπα μαθαίνεις να τα ανέχεσαι, όχι ότι δεν σε ενοχλούν.

Μια δύσκολη στιγμή της ζωής σου;

Η κλοπή της σορού. Ένιωθα όπως τον βιασμό. Θυμάμαι τη νύχτα που μας ειδοποίησαν να πάμε στο κοιμητήριο στο Τσέρι, όταν βρέθηκε η σορός. Τα παπούτσια που του φόρεσαν τα είχα αγοράσει εγώ και μου είχαν πει: «έλα να δεις τα παπούτσια, αν είναι όντως αυτά». Εφιαλτικές στιγμές… Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί έγινε αυτό, από τη στιγμή που είχαμε δώσει γενετικό υλικό για να γίνει εξέταση DNA, όπως κι έγινε. Ήταν τόσο συγχυσμένοι όλοι και έγιναν αψυχολόγητα λάθη. Η μητέρα μου είχε την έγνοια τι μπορεί να κάνει σε έναν ζωντανό κάποιος, όταν είναι ικανός να κάνει κάτι τέτοιο σε έναν νεκρό. Ωστόσο, δεν μας ζητήθηκε ποτέ τίποτα για την επιστροφή της σορού, άσχετα με το τι έγραφαν και έλεγαν.

Σε ποιες στιγμές νιώθεις έντονα την απουσία του;

Σίγουρα όταν έχω κάτι που με ενοχλεί γιατί ήταν τέλειο άτομο για να συζητάς μαζί του. Ποτέ δεν φεύγει ο πόνος, απλώς τον αντιμετωπίζεις.

Τον έτρεχε η φρουρά

Θυμάσαι κάποιο αστείο στιγμιότυπο που συνδέεται με τον πατέρα σου;

Είχε πάντα πλάκα όταν προσπαθούσε να μου μιλήσει για την ασφάλεια στη σχέση… Ένιωθε άβολα, αλλά τον πίεζε η μητέρα μου να μου μιλά, γιατί θεωρούσε ότι τα λόγια του περνούσαν πιο εύκολα σε μένα. Επίσης, ήταν κακός οδηγός. Θυμάμαι, μόλις είχε εκλεγεί Πρόεδρος και ήθελε να οδηγήσει και του είπαμε ότι δεν γίνεται… Ήταν Κυριακή και τρώγαμε στο σπίτι. Όταν τέλειωσε το φαγητό, βγήκε έξω, μπήκε στο αυτοκίνητο και έφυγε για το γραφείο. Η Αστυνομία και η φρουρά έτρεχαν να τον προλάβουν… Ήταν από τα πιο αστεία περιστατικά…

Η μάχη κατά της σεξουαλικής κακοποίησης

«1 στα 5» ή «1 στα 4»;

Το «1 στα 5» ήταν η ευρωπαϊκή εκστρατεία για το πόσα παιδιά, πριν από την ηλικία των 18, θα κακοποιηθούν σεξουαλικά. Ήταν μια πρόταση από το Συμβούλιο της Ευρώπης που έφτασε στο Ίδρυμα Λεβέντη, του οποίου είμαι νομική σύμβουλος. Διάβασα την πρόταση και μου άρεσε. Έγραψα λοιπόν μια επιστολή προς τον πρόεδρο του ιδρύματος, στην οποία του εξηγούσα ότι έπρεπε να στηρίξουμε την εκστρατεία, και εγκρίθηκε. Η συμφωνία προέβλεπε τη χρηματοδότηση της εκστρατείας σε όλη την Ευρώπη, με επιπρόσθετα πιλοτικά προγράμματα στην Κύπρο. Στην πορεία, αντιληφθήκαμε ότι υπήρχαν πολλά που θα μπορούσαν να γίνουν και στη νομοθεσία. Έτσι, επικοινώνησα με την Εισαγγελία και προσφέρθηκα να βοηθήσω και για μεγάλη μου χαρά δέχθηκαν! Τροποποιήσαμε τη νομοθεσία το 2014. Το Συμβούλιο της Ευρώπης την παρουσιάζει σε άλλες χώρες ως πρότυπο νομοθεσίας. Επιπλέον, έγινε και η έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου με χρηματοδότηση του ιδρύματος, που κατέδειξε ότι στην Κύπρο πλέον βρισκόμαστε στο «1 στα 4», όπως και σε όλο τον κόσμο. Μετά ήρθε η πολιτική απόφαση για την Εθνική Στρατηγική το 2015, δημιουργήθηκε για την εκπόνησή της η ad hoc Διυπουργική Επιτροπή, στην οποία διορίστηκα ειδική σύμβουλος. Στο πλαίσιο της δράσης μας, θα γίνει το Σπίτι για τα Παιδιά και θα υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό για την αναγκαία στήριξη. Τη διαχείριση του πρότζεκτ έχει αναλάβει το Hope for Children.

Σοκάρει το ποσοστό…

Εξαρτάται από την ερμηνεία τού τι είναι κακοποίηση και εκμετάλλευση. Κάποιες χώρες μιλούν μόνο για σεξ. Εμείς λέμε ότι κακοποίηση είναι και η συμπεριφορά χωρίς άγγιγμα. Σκέψου ότι κάποιος παίρνει ένα παιδί στο σπίτι του και του λέει «μείνε εκεί», και εκείνος κάνει τα δικά του... Δεν είναι σεξουαλική κακοποίηση; Ο νέος νόμος προβλέπει πως οποιαδήποτε πράξη θα θεωρείται κακοποίηση, έστω κι αν δεν έχει άγγιγμα.

Τι σου αφήνει αυτή η διαδρομή;

Είναι ένα τεράστιο ταξίδι για μένα. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που αντιλήφθηκα ότι δεν ήταν αρκετό να είμαι απλώς καλή στη ζωή, καλή δικηγόρος, καλή φίλη... Μεγάλωσα σε ένα προνομιακό περιβάλλον και είχα όλες τις ευκαιρίες που δεν είχαν οι πλείστοι. Δεν ασχολούμουν με κάτι άλλο. Δεν αρκεί όμως να μην κάνεις κακό αλλά πρέπει να κάνεις και κάτι καλό. Κατάλαβα ακόμα ένα πολύ απλό πράγμα, που δεν κάνει κανείς εύκολα στη ζωή του. Να μπορεί να πει: «έχω πρόβλημα, χρειάζομαι βοήθεια». Αυτό το έμαθα και από το σύνθημα της εκστρατείας που ήταν «Σπάστε τη Σιωπή». Αυτό το ταξίδι με βοήθησε να σπάσω τη δική μου σιωπή για δικά μου θέματα και να πάρω τη βοήθεια που χρειαζόμουν. Οι φίλοι μου μού λένε «είσαι άλλος άνθρωπος απ’ ό,τι πριν 5-6 χρόνια». Είναι αλήθεια. Έχω αμφισβητήσει τα πάντα σε σχέση με μένα!

Δεν ασχολείσαι μόνο με τα δικαιώματα των παιδιών…

Στη δράση μου προστέθηκαν και τα δικαιώματα των γυναικών και των ΛΟΑΤ. Μπορεί να μην είμαι τόσο «μπλεγμένη» όσο με τα θέματα των παιδιών, αλλά βοηθώ σε ό,τι μπορώ.

Ποιο είναι το επόμενο νομοσχέδιο για το οποίο εργάζεσαι;

Βία κατά των γυναικών. Δεν είμαι πρωτοστάτης, ασχολούνται σπουδαίοι μη κυβερνητικοί οργανισμοί. Αυτά τα περιστατικά βίας είναι πιο δύσκολο να καταγγελθούν απ’ ό,τι τα περιστατικά βίας εναντίον των παιδιών. Δεν μπορείς να αναγκάσεις μια γυναίκα να φύγει από το περιβάλλον στο οποίο είναι εγκλωβισμένη. Το νομοσχέδιο συζητείται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και ελπίζουμε να πάει στη Βουλή και να περάσει.

Θα σε ενδιέφερε η πολιτική;

Αυτό που κάνω είναι πολιτική. Μου έχουν γίνει προτάσεις να διεκδικήσω εκλογή σε αξιώματα. Δεν με ενδιαφέρει όμως καθόλου. Πιστεύω ότι μου ταιριάζει ο τρόπος με τον οποίο δουλεύω τώρα. Επίσης, αν κατέβαινα σε εκλογές πολλοί θα σχημάτιζαν την εντύπωση ότι ο λόγος που κάνω ό,τι κάνω είναι να το εξαργυρώσω με ψήφους. Δεν θέλω να μολυνθεί με οποιονδήποτε τρόπο το μήνυμα που θέλω να περάσω.

Με τον Κωνσταντίνο και τον Νικόλα

Διαφωνείς σε κάποια σημεία της πολιτικής του Νικόλα και του Κωνσταντίνου;

Στις πολιτικές τους θέσεις δεν έχω διαφωνίες, μπορεί καμιά φορά να διαφωνήσω με τον τρόπο που τις εκφράζουν. Στη βάση πιστεύουμε τα ίδια πράγματα. Για παράδειγμα, θυμάμαι μια ωραία στιγμή που είχαμε βρεθεί πέρυσι και οι τρεις, στο «Cyprus Pride», πήραμε από μια μπίρα και καθίσαμε στο γρασίδι, διότι και οι τρεις πιστεύουμε σε αρχές όπως τη μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα… Αν σε μικροπράγματα έχουμε διαφωνίες, δεν είναι η ουσία.

Ευχαριστώ θα έλεγες…

Στον καθένα που υπήρχε και υπάρχει στο ταξίδι της ζωής μου.

Τι θα σε έκανε να κλάψεις;

Από ένα έργο, μια σκέψη, μέχρι πολλά… Δεν θα με δει όμως ποτέ κάποιος να δακρύζω.

Τα πας καλά με τα «πρέπει»;

Όχι. Έχω καλυτερεύσει… (γέλιο)

Πόσο αυστηρή είσαι με τον εαυτό σου;

Αρκετά θα έλεγα. Κάνω συνέχεια αυτοανάλυση και αμφισβητώ πολλές φορές τις πράξεις μου, αν είναι στο σωστό πλαίσιο. Προσπαθώ συνέχεια να ελέγχω τον εαυτό μου αν η αναγνώριση που εισπράττω, είναι ο πρώτος λόγος που κάνω αυτά που κάνω. Δεν θέλω ποτέ να κάνω κάτι μόνο και μόνο για την αναγνώριση.

Ένας σου φόβος;

Εκτός από τις κατσαρίδες; Το να μην έχω τον έλεγχο κάποιων καταστάσεων που με αφορούν.

Η σχέση σου με το χρήμα;

Με εξυπηρετεί.

Με τη μόδα;

Σχεδόν μηδενική.

Με τη μουσική;

Μου αρέσει αλλά δεν κατέχω. Βασίζομαι σε καλούς φίλους να μου φέρνουν ωραία playlists.

Ένα μεγάλο σου πάθος;

Ο κινηματογράφος. Τελευταίως, γυρνώ στις αγαπημένες μου ταινίες, μεταξύ των οποίων, το «To Kill a Mockingbird» και το «Six degrees of separation».

Ποδοσφαιρόφιλη;

Εννοείται. ΑΠΟΕΛ! Παλαιότερα πήγαινα πολύ πιο συχνά στο γήπεδο. Έχω ζήσει μεγάλες στιγμές με την ομάδα μου...

Τι σε χαλαρώνει μετά από μια έντονη μέρα;

Να πάω για ποτό με φίλους, μετά τη δουλειά.

Έχεις και ένα σκύλο…

Ναι, ένα Cyprus made, που τον έχω εννέα χρόνια.

Πιστεύεις στον έρωτα;

Ναι, 100%, και τον έχω ζήσει. Αυτή τη στιγμή δεν είμαι ερωτευμένη. Έχω περάσει δύο μεγάλους έρωτες και ευελπιστώ στον τρίτο, που θα είναι και ο τελευταίος. Πιστεύω πάρα πολύ στους κύκλους μιας ζωής και ίσως γι’ αυτό δεν παντρεύομαι. Κάθε σχέση στη ζωή μας έχει τον κύκλο της...

Στα δύσκολα συνεχίζεις…

Συνεχίζω να σέβομαι τον εαυτό μου και να κάνω αυτό που έχω μάθει πρόσφατα: Να ζητώ βοήθεια, κάτι που δεν έκανα παλιά.