Α.Μαρκίδης: Αυτοεγκλωβιστήκαμε στις δηλώσεις μας

«Εάν δεν επενέβαινε προσωπικά ο ίδιος ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, με το ειδικό βάρος που έχει εκ της θέσεώς του, θα είχαμε οριστικό ναυάγιο των συνομιλιών, αφού δεν μπορούσε να υπάρξει συμφωνία πάνω στη μεθοδολογία διεξαγωγής μιας νέας διάσκεψης για το Κυπριακό, σύμφωνα με το συμπέρασμα του ειδικού συμβούλου του γ.γ. του ΟΗΕ» αναφέρει ο πρώην γενικός εισαγγελέας Αλέκος Μαρκίδης, ο οποίος δεν καλοβλέπει τη γνωστή πρόταση Αναστασιάδη. «Ήταν μια απρόοπτη πρόταση, η οποία αφορά καθαρά τη διαδικασία. Και δεν αντιλαμβάνομαι γιατί η πρόοδος πρέπει να κριθεί βάσει κριτηρίων, τα οποία θα πρέπει εκ των προτέρων να συμφωνηθούν. Δηλαδή, θα σπαταλήσουμε χρόνο να συμφωνήσουμε κριτήρια. Και τι κριτήρια θα είναι αυτά; Εκ των προτέρων θα κατονομάσεις ποιαν πρόοδο θα θεωρήσεις κριτήριο; Βασικά, επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο, όπου αυτοί που έχουν την ευθύνη να διαπραγματευτούν το κυπριακό πρόβλημα αυτοεγκλωβίζονται με διαρκείς δηλώσεις προς την κοινή γνώμη και ακολούθως, όταν έρθει η κρίσιμη στιγμή, είτε αναγκάζονται να υποχωρήσουν και να κάνουν στροφή 180 μοιρών, με αποτέλεσμα να χάνουν και την αξιοπιστία τους έναντι της εσωτερικής κοινής γνώμης, είτε να επιμένουν, με αποτέλεσμα το αδιέξοδο», προσθέτει ο κ. Μαρκίδης, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στον «Πολίτη».

Έχουμε να φοβηθούμε κάτι από μια νέα Γενεύη;

Τι έχουμε να φοβηθούμε από μια νέα Γενεύη; Το πολύ-πολύ να μην υπάρξει συμφωνία. Εάν δεν πάμε στη Γενεύη, δεν θα υπάρχει καν απόπειρα να υπάρξει συμφωνία. Και γιατί είναι καλύτερα να ναυαγήσει τώρα μια προσπάθεια τριών ετών, από το να πάμε να συζητήσουμε και αν δεν τα βρούμε, δεν τα βρήκαμε.

Δεν υπάρχει λόγος να πάνε για τουρισμό στη Γενεύη, είπε ο Πρόεδρος…

Δικαίωμά του να λέει ό,τι θέλει ο Πρόεδρος, είναι θέμα άποψης. Εγώ, όμως, νομίζω ότι δεν είναι θέμα τουρισμού. Δεν θα πάνε οι δύο τους στη Γενεύη για να δουν την πόλη. Θα συγκληθεί διάσκεψη παρόμοια με την προηγούμενη. Θα είναι παρόντα τρία κράτη - οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων, θα λέμε ότι είναι παρούσα και η Κυπριακή Δημοκρατία, ίσως ξαναπάει ο κ. Γιούνκερ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ε δεν νομίζω ότι όλοι αυτοί θα μαζευτούν για τουρισμό.

Η λύση που συζητούν οι Αναστασιάδης - Ακιντζί είναι καλύτερη από αυτό που έχουμε σήμερα;

Ε ναι, ασφαλώς θα είναι καλύτερη, νοουμένου ότι θα υπάρξει αποχώρηση στρατευμάτων, έγκαιρα και κατά τρόπον αποτελεσματικό. Είναι διαφορετικό να είσαι μέσα σε ένα χώρο όπου ένα μεγάλο ποσοστό της Κύπρου κατέχεται, υπάρχει τεράστιος αριθμός -σε σχέση με το μέγεθος του νησιού- κατοχικών στρατευμάτων που σταθμεύουν εδώ, υπάρχει δυνατότητα επαυξήσεως του πληθυσμού των κατεχομένων με εποικισμό κ.λπ. Ποιος θα τα εμποδίσει όλα αυτά, αφού ό,τι θέλει θα κάνει η Τουρκία στην κατεχόμενη Κύπρο, ανεξέλεγκτα και χωρίς να έχει καμία υποχρέωση είτε έναντι ημών είτε έναντι της Ευρώπης.

Πολύς κόσμος θεωρεί ότι μόνον δίνουμε στις συνομιλίες.

Τίποτε δεν δίνουμε. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κέντρο, υπάρχει ένα κράτος μόνον. Μία λύση συνεπάγεται διανομή εξουσίας στο κέντρο. Λέμε ότι είμαστε η νόμιμη κυβέρνηση. Μάλιστα, είμαστε. Λέμε ότι τα σύνορά μας είναι ολόκληρη η Κύπρος. Μάλιστα, είναι. Αλλά δεν ελέγχουμε το 36% του κυπριακού εδάφους. Με μια συμφωνία θα υπάρξει εδαφική αναπροσαρμογή, άρα το μέγεθος του χώρου που θα διοικεί η ελληνοκυπριακή κοινότητα, θα επαυξηθεί. Και εάν το κέντρο δεν έχει πολλές εξουσίες, καλύτερα. Αυτό σημαίνει ότι τυχόν δυσλειτουργίες του κέντρου δεν θα επηρεάζουν την ποιότητα της καθημερινής ζωής. Απ’ εκεί και πέρα, η ζωή αυτών που θα κατοικούν και θα τελούν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, εντός της ελληνοκυπριακής πολιτείας, θα εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα της τοπικής κυβέρνησης και της τοπικής Βουλής. Το δε αντίστοιχο θα ισχύει και γι' αυτούς που θα κατοικούν στην τουρκοκυπριακή πολιτεία.

Αρκετοί Ελληνοκύπριοι προτιμούν να μείνουμε έτσι όπως είμαστε σήμερα, παρά μια λύση που θα είναι περίπου σαν το σχέδιο Ανάν.

Ποιος είπε ότι θα μείνουμε έτσι όπως είμαστε σήμερα; Αυτά λέγονται διότι φοβάται ο Κύπριος τον συμβιβασμό, η λέξη «συμβιβασμός» δεν του αρέσει. Και το 1977 παρουσιάστηκε μια λύση, η οποία ήταν η μόνη εφικτή υπό τις περιστάσεις. Και αντί να συγκριθεί με την οδυνηρότητα της καταστάσεως που υπήρχε πάνω στο έδαφος, θεωρήθηκε οδυνηρός συμβιβασμός. Γιατί; Διότι έτσι λειτουργούμε… Η ουσία είναι μία και να το καταλάβουμε. Και είναι αυτό που εκνευρίζει. Δεν μπορεί να υπάρξει λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ) όπως αναφέρεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς το αποτέλεσμα αυτής της λύσης να μοιάζει με το σχέδιο Ανάν. Πώς θα το κάνουμε; Αφού και εκείνο ήταν ΔΔΟ.

Μάλλον έχει διαφορετική άποψη η κοινή γνώμη.

Ακούστε. Έχει τρία χρόνια που το ΑΚΕΛ στηρίζει σταθερά τον Πρόεδρο και έχει και ένα στέλεχός του μέσα στη διαπραγματευτική ομάδα. Και μόλις το ΑΚΕΛ πήγε να επικρίνει τον Πρόεδρο, ο Πρόεδρος έσπευσε δημοσίως, με δηλώσεις, να αντικρούσει αυτά που έλεγε το ΑΚΕΛ. Και το ερώτημα είναι γιατί δεν έκανε το ίδιο με αυτούς που τρία χρόνια τώρα δηλητηριάζουν την ατμόσφαιρα. Και ήταν προβλεπτό από τον πρώτο χρόνο ότι εάν δεν λυνόταν έγκαιρα το Κυπριακό -το 2015, αρχές του 2016- θα δηλητηριαζόταν η κοινή γνώμη, όπως και έγινε. Και αυτή τη στιγμή, εάν ο Πρόεδρος φέρει λύση, πώς θα την εξηγήσει και πώς θα πείσει τον κόσμο να την ψηφίσει; Διότι αφήνουμε την κοινή γνώμη και διαμορφώνεται και όταν διαμορφωθεί μια κοινή γνώμη, δεν είναι εύκολο να αλλάξει σε 24 ώρες επειδή το είπε ο ηγέτης. Εκτός κι αν είσαι ο Μακάριος…

Πάντως, ακόμα και ο Συναγερμός δείχνει να είναι διχασμένος. Όπως το 2004.

Δεν είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα. Για παράδειγμα, για το 2004, κάποιοι λένε ότι οι οπαδοί του Συναγερμού δεν συντάχθηκαν με την ηγεσία. Αυτό είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι ότι η ηγεσία του Συναγερμού -όταν το ΑΚΕΛ άλλαξε στάση τη Μεγάλη Παρασκευή τη νύχτα- αντελήφθη ότι δεν περνά το «ναι» και τότε αποφάσισε να μην διαλύσει το κόμμα. Δεν έκαμαν τη σκληρή εργασία, τη σκληρή προεκλογική εκστρατεία που ήταν συνηθισμένοι να κάνουν μέσα στον κόσμο τους, μέσα στα σωματεία κ.ο.κ. Από τότε έχουν περάσει 13 χρόνια. Ποιος ξέρει πώς θα αντιδράσει τώρα ο κόσμος. Σήμερα υπάρχουν νέοι άνθρωποι, υπάρχει νέα γενεά, υπάρχει πλέον πολύ οργανωμένο κίνημα συνυπάρξεως μεταξύ Ελληνοκυπρίων - Τουρκοκυπρίων, όπως το βλέπουμε και καθημερινά. Δεν ξέρουμε πώς θα λειτουργήσουν όλα αυτά και τι πλειοψηφίες θα δημιουργηθούν τούτη τη φορά, εάν η κυβέρνηση και ο Πρόεδρος πουν «ναι». Μην ξεχνάτε ότι την προηγούμενη φορά υπήρξε και διάγγελμα ενός Προέδρου που υποστήριξε ότι το σχέδιο λύσης θα μας καθιστούσε κοινότητα.

Λάθος η στάση της Ελλάδας

Σύμφωνα με τον Αλέκο Μαρκίδη, η μεγάλη εικόνα είναι ότι πρέπει να καταλάβουμε ότι χωρίς συμβιβασμό το κυπριακό πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί. «Και δεν πρόκειται να λυθεί με τον τρόπο που θέλουμε εμείς, ούτε και θα λυθεί με τον τρόπο που θέλουν οι Τούρκοι. Ή θα βρεθεί ένας συμβιβασμός ο οποίος θα είναι κάπως ισορροπημένος ή δεν θα λυθεί το Κυπριακό. Έχουν περάσει 43 χρόνια από την τουρκική εισβολή. Και τυχόν ναυάγιο της διαδικασίας μπορεί να συνεπάγεται άλλα 40 χρόνια. Στο τέλος δεν θα υπάρχει κανένας που να θεωρεί τον εαυτό του ως κάτοικο της κατεχόμενης περιοχής», συμπλήρωσε. Η πολιτική των ΗΠΑ και του δυτικού κόσμου για την περιοχή, συνέχισε, είναι ότι η Τουρκία και το Ισραήλ θα τα βρουν και θα δημιουργήσουν εκ νέου τις παλιές τους σχέσεις. «Η Κύπρος είναι καλοδεχούμενη σε αυτή την εξίσωση, νοουμένου ότι θα λυθεί το Κυπριακό. Εάν δεν λυθεί το Κυπριακό, δεν θα μας περιμένουν. Και μην ακούτε όλα αυτά που λένε ότι ακόμα και εάν συμφωνήσουν Ισραήλ και Τουρκία, δεν μπορεί να περάσει ο αγωγός από την περιοχή μας. Ο αγωγός θα περάσει, διότι η έννοια της ΑΟΖ δεν παρεμποδίζει την τοποθέτηση συρμάτων ή αγωγών στον βυθό της θάλασσας. Πώς να το εξηγήσουμε αυτό το πράγμα, να το καταλάβουν; Η ΑΟΖ δεν δίνει κυριαρχία. Το να έρχεται ένα πλοίο πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας, δεν είναι παράβαση. Όλη μέρα περνούν επιβατικά και άλλα πλοία. Δεν δικαιούνται άλλα κράτη να εκμεταλλευθούν τον υποθαλάσσιο πλούτο, αυτό ισχύει, τίποτε άλλο», εξήγησε ο πρώην γενικός εισαγγελέας.

Είναι υποβοηθητικός ο ρόλος της Ελλάδας στις διαπραγματεύσεις;

Τους τελευταίους μήνες, η Ελλάδα έχει επηρεάσει πολύ περισσότερο την ελληνοκυπριακή κοινότητα απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Αυτό είναι καλό ή κακό;

Εγώ το θεωρώ από τα λάθη της όλης πολιτικής, έτσι όπως έχει εξελιχθεί. Διότι, ή ήταν κυπριακής ιδιοκτησίας οι συνομιλίες ή δεν ήταν. Και εν πάση περιπτώσει, εξ Ελλάδος δεν έπρεπε να υπάρξουν προτάσεις ή δηλώσεις, και διαρκείς δηλώσεις κ.ο.κ. Εδώ πέρα, την πρωτοκαθεδρία γι' αυτή την ιστορία της επίλυσης τού κυπριακού προβλήματος, για όλα τα θέματα, είτε πρόκειται για ασφάλεια είτε πρόκειται για εγγυήσεις, την έχει ο Πρόεδρος ο δικός μας.

Η Ελλάδα κινήθηκε για θέματα που την αφορούν ως εγγυήτρια δύναμη.

Και τι έκανε; Είπε πως εάν δεν συμφωνήσει η Τουρκία ότι θα βρεθούμε στη Γενεύη για να ακυρωθούν οι Συνθήκες, εμείς δεν θα πάμε. Ε γιατί πήγαν; Γιατί πήγαμε; Διότι είναι συνήθεια ελληνική φαίνεται, να γίνονται δημόσιες δηλώσεις που αποσπούν χειροκρότημα την ώρα που γίνονται, αλλά καταλήγουν σε αδιέξοδο.

Δηλαδή, η Αθήνα έκανε ζημιά στη διαδικασία;

Δεν το βάζω έτσι. Σας έχω πει ότι, κατά τη γνώμη μου, ο τρόπος που προεβλήθη δημοσίως, που τέθηκε ιδιαίτερα το θέμα της Συνθήκης Εγγυήσεως, ήταν η αποφασιστική καμπή στο αν θα υπήρχε στο τέλος αδιέξοδο στο κυπριακό πρόβλημα. Η Συνθήκη Εγγυήσεως έπρεπε να συζητηθεί στο τραπέζι των συνομιλιών, χωρίς κόκκινες γραμμές και χωρίς εκ των προτέρων διατυπώσεις τού είδους είτε δέχεστε αυτό που λέμε είτε δεν ερχόμαστε σε διάσκεψη. Και ύστερα λέμε ότι οι Τούρκοι είναι αδιάλλακτοι… Η Τουρκία λέει, γιατί είμαι εγώ αδιάλλακτη όταν εσείς θέλετε να καταργήσετε τη Συνθήκη Εγγυήσεως και δεν δέχεστε τίποτε άλλο, ενώ εγώ έχω υπογεγραμμένη τη Συνθήκη Εγγυήσεως που δεν θέλω να αλλάξει; Πέστε μου εσείς τι θα πει η διεθνής κοινή γνώμη. Είναι αναχρονιστικές οι εγγυήσεις. Ε είναι αναχρονιστικές. Πάρα κάτω… Είναι υπογεγραμμένες και ισχύουν αυτή τη στιγμή που μιλούμε. Γιατί δεν καταγγέλθησαν τόσο καιρό; Μπορούσαμε να καταγγείλουμε τη Συνθήκη, διότι την παρεβίασε βάναυσα η Τουρκία. Βεβαίως, την παρεβίασε και η Ελλάδα με το πραξικόπημα, την παρεβίασε και το Ηνωμένο Βασίλειο που δεν επενέβη ως η τρίτη εγγυήτρια δύναμη.

kateliadi@politis-news.com