Λίφτινγκ στο οικογενειακό δίκαιο - Αλλαγές για τα διαζύγια

Την επεξεργασία των πρώτων νομοσχεδίων με τα οποία θα επέλθουν ριζικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο ξεκίνησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ερωτηθείς σχετικά από τον «Π», ο Ιωνάς Νικολάου ανέφερε ότι τρία από τα νομοσχέδια βρίσκονται ήδη στο στάδιο της επεξεργασίας, ενώ συνολικά θα ετοιμαστούν οκτώ νομοσχέδια αφού μελετηθούν και οι εισηγήσεις που προέκυψαν μέσα από τη δημόσια διαβούλευση. Η διαβούλευση αυτή έληξε στις 31 Μαρτίου.

Τις αλλαγές που πρέπει να επέλθουν έχουν συστήσει δικαστές, εμπειρογνώμονες και ακαδημαϊκοί στους οποίους ανατέθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης να ενδιατρίψουν στο ζήτημα, ενώ σημαίνουσα ήταν η συμβολή και της επιτρόπου για το Παιδί.

Σημαντική μοιάζει η γενική εισήγηση για συγκέντρωση όλων των διάσπαρτων σήμερα νομοθεσιών σε έναν ενιαίο νόμο και επίσης η εισήγηση όπως ένας και μόνο δικαστής και όχι διάφοροι επιλαμβάνονται όλων των θεμάτων που εγείρονται από τους διαδίκους.

Οι εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων, όπως αυτές κωδικοποιήθηκαν, έχουν περιληπτικά ως εξής:

• 
  Επέκταση της δικαιοδοσίας των Οικογενειακών Δικαστηρίων ώστε να μπορούν να επιλαμβάνονται και υποθέσεων που σχετίζονται με τη νεανική παραβατικότητα και να εκδικάζουν ποινικά αδικήματα που συνιστούν πλημμέλημα για ενδοοικογενειακή βία, διατάραξη της οικιακής ειρήνης, επίθεση, κ.ά.


• 
  Η καθ’ ύλην αρμοδιότητα να επεκτείνεται επί όλων των θεμάτων που εντάσσονται στις οικογενειακές διαφορές, ώστε ο ίδιος δικαστής να επιλαμβάνεται όλων των υποθέσεων που εγείρονται μεταξύ των διαδίκων.


• 
  Ρύθμιση τής κατά τόπο αρμοδιότητας των δικαστηρίων σε υποθέσεις περιουσιακών διαφορών, χωρίς να απαιτείται διαμονή των διαδίκων ή οποιουδήποτε από αυτούς στην Κύπρο.


• 
  Καθορισμός τής κατά τόπο αρμοδιότητας των δικαστηρίων σε υποθέσεις τροποποίησης διαταγμάτων διατροφής ή γονικής μέριμνας όταν ο πατέρας που βρίσκεται στην Κύπρο επιθυμεί την τροποποίηση διατάγματος, ενώ η μητέρα με το παιδί βρίσκονται στο εξωτερικό.

Εξουσίες δικαστών

Παραχώρηση αρμοδιότητας στους δικαστές των Οικογενειακών Δικαστηρίων να διορίζουν αυτεπάγγελτα παιδοψυχολόγο ή άλλον εξειδικευμένο επιστήμονα για να παράσχει βοήθεια, όταν κρίνουν ότι τέτοια μέτρα είναι προς το συμφέρον του παιδιού.
Να αποφασίζουν αυτεπάγγελτα για παροχή συμβουλευτικής/ ψυχολογικής στήριξης στο παιδί, χωρίς να απαιτείται η συγκατάθεση των γονέων.
Να ζητούν όπου κρίνουν αναγκαίο τη συνδρομή του γενικού εισαγγελέα ή της επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Παιδιού για την υποστήριξη των πιο πάνω πρωτοβουλιών του δικαστηρίου.

Δικαστική διαδικασία

• 
  Με σκοπό την εξοικονόμηση δικαστικού χρόνου, επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης και διαφύλαξη των σχέσεων μεταξύ γονέων και τέκνων υποβλήθηκαν εισηγήσεις όπως:
  Ρύθμιση της εξωδικαστικής διαδικασίας διαμεσολάβησης σε οικογενειακές διαφορές, η οποία να καταστεί υποχρεωτική προδικασία.


• 
  Ρύθμιση αρμοδιότητας δικαστή να διαχειρίζεται τη δικαστική διαδικασία οικογενειακής διαφοράς, να ορίζει τον μέγιστο αριθμό ακροάσεων και να καθορίζει υποχρεωτικά τον χρόνο ανταπόκρισης των κρατικών υπηρεσιών.


• 
  Τροποποίηση των διαδικαστικών κανονισμών, ώστε η διαδικασία επίλυσης οικογενειακής διαφοράς να αρχίζει με μόνο μία αίτηση αντί των δύο ξεχωριστών αιτήσεων (προσωρινής και κυρίως) που απαιτούνται σήμερα.


• 
  Ρύθμιση με σαφήνεια των διαδικασιών και πρακτικών που αποσκοπούν στη διασφάλιση του δικαιώματος του παιδιού να ακουστεί, όχι μόνο στο πλαίσιο των δικαστικών διαδικασιών γονικής μέριμνας, αλλά και ευρύτερα.


• 
  Ρύθμιση της δυνατότητας παροχής υπηρεσιών στήριξης και αποκατάστασης στις περιπτώσεις παιδιών θυμάτων βίας, ώστε να μπορεί ο ένας από τους δύο γονείς να επιχειρεί και από μόνος του την παραπομπή και παρακολούθηση του παιδιού από ψυχολόγο/ ψυχίατρο.

Αναθεώρηση νόμων

Οι μελετητές υπέβαλαν εισηγήσεις για αναθεώρηση και των πιο κάτω νόμων:

• 
  Του περί Τέκνων, ώστε α) να επιβάλλονται δικαστικώς έννομες συνέπειες στο πρόσωπο που αρνείται να υποβληθεί σε γενετικές εξετάσεις (DNA) για να διαπιστωθεί η πατρότητα τέκνου και β) να καθιερωθεί ως μαχητό τεκμήριο μητρότητας η κυοφορία τέκνου από ξένη γυναίκα (παρένθετη μητρότητα).


• 
  Του περί Γάμου Νόμου, ώστε α) να ρυθμιστεί η δυνατότητα έκδοσης συναινετικού διαζυγίου κατόπιν συμφωνίας των συζύγων και β) ο χρόνος διάστασης που ρυθμίζεται για το αμάχητο τεκμήριο κλονισμού των σχέσεων να περιοριστεί από 4 στα 2 ή 3 χρόνια.